From Wikipedia, the free encyclopedia
Касьцёл Сьвятога Яна і кляштар баніфратаў — помнік архітэктуры XVIII стагодзьдзя ў Менску. Знаходзіўся на Цёмных Крамах, у пачатку Казьмадзям'янаўскай вуліцы[lower-alpha 1], непадалёк ад Менскага Замчышча. Твор архітэктуры барока.
| Помнік сакральнай архітэктуры | |
Касьцёл Сьвятога Яна і кляштар баніфратаў | |
.jpg) Касьцёл Сьвятога Яна. Б. Лявэрнь, 1840 | |
| Краіна | Беларусь |
| Места | Менск |
| Каардынаты | 53°54′22″ пн. ш. 27°33′18″ у. д. |
| Заснавальнік | Тэадор Антоні Ваньковіч |
| Дата заснаваньня | XVII ст. |
Касьцёл Сьвятога Яна і кляштар баніфратаў на мапе Беларусі   Касьцёл Сьвятога Яна і кляштар баніфратаў | |
Комплекс складаўся з касьцёла, кляштарных карпусоў, будынка шпіталя, а таксама гаспадарчых пабудоваў і саду[2] і злучаўся з суседнім бэрнардынскім кляштарам праз падземны тунэль. У 2-й палове XIX ст. улады Расейскай імпэрыі зруйнавалі касьцёл і кляштар. Да нашага часу захаваліся падмуркі.
У 1700 року стольнік і падстароста менскі Тэадор Антоні Ваньковіч ахвяраваў баніфратарам 10 тыс. злотых і вялікі пляц на Старым (Нізкім) Рынку пад будаваньне касьцёла, кляштару, шпіталя і інш., а таксама фальварак Кальварышкі (за местам, на беразе ракі Сьвіслачы), які меў 1 валоку і 15 моргаў ворнай зямлі і комплекс жылых і гаспадарчых пабудоваў. Адначасна стольнік старадубскі М. Радкевіч падараваў кляштару 2 сенажаці над Сьвіслаччу[2]. У 1709 року А. Т. Ваньковіч ахвяраваў кляштару маёнтак Саковічы, а касьцёлу — убраньне. У 1750 року Аўгустын Антон Любінецкі адпісаў братам 3 тыс. злотых.[3].
Будаваньне касьцёла вялося ў пачатку XVIII ст. Сьвятыня моцна пацярпела ад мескага пажару 1762 року. З гэтае прычыны ў 1764 року прыёр Клемэнс Вільчэўскі склаў дамову з майстрамі менскага мулярскага цэху Антоніем Каплінскім і Пятром Макарэвічам на аднаўленьне і разбудову касьцёла.
Пры кляштары дзеяў шпіталь на 18 ложкаў[2], у якім у пачатку XIX ст. лекаваліся ня толькі ўбогія, але і вязьні. Браты-баніфратары забясьпечвалі пацыентаў лекамі і прадуктамі харчаваньня[4]. Апроч таго, існавала невялікая бібліятэка, якая мела каля 50 кніжак і рукапісаў на лацінскай мове[2].
Па другім падзеле Рэчы Паспалітай (1793) касьцёл і кляштар працягваў дзеяць. У 1796 року ў кляштары знаходзіліся 4 манахі. Да 1824 року сюды далучылі Менскі кляштар рохітаў[5].
Па здушэньні вызвольнага паўстаньня 1830—1831 рокаў у 1836 року ўлады Расейскай імпэрыі канфіскавалі касьцёл і кляштар у манахаў[2]) і прадалі іх з публічнага торгу[6]. У 1860-я рокі касьцёл зруйнавалі, а кляштарныя карпусы прыстасавалі пад жытло[2].
Касьцёл — прастакутны ў пляне 1-нэфавы будынак, які галоўным 2-вежавым фасадам выходзіў на пляц Нізкага Рынку.
У інтэр'еры касьцёла, часткова перакрытага крыжовым скляпеньнем, знаходзіліся 3 драўляныя алтары. У галоўным 2-ярусным алтары, які ўпрыгожвалі 4 ліхтары, знаходзіліся абразы Сьвятога Яна Божага, Сьвятога Аўгустына і Езуса Хрыста[2]. У бакавых алтарах — цудоўны абраз Маці Божай, аздоблены срэбнымі шатамі і каронай[6], а таксама фігура ўкрыжаванага Хрыста[2].
Драўляны 2-павярховы кляштарны корпус выходзіў на вуліцу Казьмадзям’янаўскую. На першым паверсе знаходзіліся 18 крамаў, якія здаваліся ў арэнду, а на другім жылі манахі. На вуліцу Зыбіцкую выходзіла 2-павярховая камяніца, у якой на першым паверсе было 7 крамаў, на другім — жылыя пакоі і кухня[2].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
