Кан (горад)

Кан (па-француску: Caen, па-нармандзку: Caën) — горад у Францыі, адміністрацыйны цэнтар дэпартамэнту Кальвадосу ў рэгіёне Нармандыі. Да 1 студзеня 2016 году ён зьяўляўся адміністрацыйным цэнтрам рэгіёну Ніжняй Нармандыі. Насельніцтва гораду на 2016 год складала 105 403 чалавек.

Кан
франц. Caen
Герб Кану
Краіна:	Францыя
Дэпартамэнт:	Кальвадос
Рэгіён:	Нармандыя
Кіраўнік:	Aristide Olivier[d]
Плошча:	25,7 км²
Вышыня:	8 м н. у. м.
Насельніцтва (2016)
колькасьць:	105 403 чал.
шчыльнасьць:	4101,28 чал./км²
Часавы пас:	UTC+1
летні час:	UTC+2
Тэлефонны код:	2 31
Паштовыя індэксы:	14000, 14300
Геаграфічныя каардынаты:	49°10′53″ пн. ш. 0°21′49″ з. д.
Кан на мапе Францыі Кан
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
http://www.ville-caen.fr/

Геаграфія

Кан разьмешчаны на берагах ракі Орну, прыкладна за 10 км ад таго адрэзка ўзбярэжжа праліву Ля-Маншу, які мае сярод турыстаў мянушку «Нармандзкай Швайцарыі». З портам Уістрэам на беразе Ля-Маншу яго злучае пракладзены на загад Напалеона III марскі канал. Па тэрыторыі гораду таксама працякае мноства дробных рэк, галоўным чынам забраных у калектары.

Гісторыя

Першыя зьвесткі пра Кан адносяцца да кіраваньня герцагаў Нармандыі, адзін зь якіх, Вільгельм Заваёўнік, зрабіў Кан сваёй сталіцай. На працягу ўсёй сваёй гісторыі Кан падзяляў лёс Нармандыі; у 1204 годзе разам зь ёю перададзены Яанам Безьзямельным францускай кароне. У 1346 годзе ангельцы ўзялі яго прыступам; канчаткова вярнуўся да Францыі горад толькі ў 1450 годзе. У 1432 годзе Джон Ланкастэрскі заснаваў Канскі ўнівэрсытэт, які за сваю гісторыю ня раз зачыняўся й аднаўляў працу (у сучасным выглядзе — з 1957 году).

Да адмены Нанцкага эдыкту ў 1685 годзе большасьць насельніцтва Кану складалі гугеноты. У гады Вялікай Францускай рэвалюцыі горад далучыўся да жырандыстаў. Бітва за Кан улетку 1944 году пакінула старажытны горад у руінах. Старадаўняя забудова на дзьве траціны была разбурана. У 1948—1962 гадах паводле пляна Маршала быў адбудаваны сучасны горад з прамысловымі зонамі й зялёнымі насаджэньнямі.

Славутасьці

• Канскі замак XI—XII стагодзьдзяў — адна з найбуйнейшых сярэднявечных крэпасьцяў на захадзе Эўропы. У наш час тэрыторыю старажытнай цьвярдыні займаюць розныя мастацкія й гістарычныя музэі.
• З часоў Вільгельма Заваёўніка ацалелі ўслаўленыя помнікі нармандзкай раманікі — саборная царква Сэнт-Эт’ен пры мужчынскім абацтве й царква Троіцы пры жаночым манастыры. У гэтых храмах да Францускай рэвалюцыі былі пахаваныя, адпаведна, сам Вільгельм Заваёўнік і ягоная жонка Матыльда Фляндрская. Фасад саборнай царквы строгі й ляканічны, 90-мэтровыя вежы ўвенчаны шпілямі XIII стагодзьдзя. Астатнія будынкі мужчынскага абацтва перабудаваны ў XVII стагодзьдзі; з 1960 году ў іх зьмяшчаюцца органы мясцовага самакіраваньня. Жаночы манастыр моцна паноўлены працамі паплечнікаў Віёле-ле-Дзюка.
• Жамчужынай старога Кану лічылася ажурная позьнегатычная царква сьв. Пятра. У 1944 годзе яна была разбурана, у наш час цалкам адрэстаўравана.
• З помнікаў грамадзянскага дойлідзтва — маёнткі XVI стагодзьдзя; у адным зь іх нарадзіўся паэт Малерб.
• У памяць пра падзеі Другой сусьветнай вайны ў 1988 годзе быў адкрыты Мэмарыял міру.

Вонкавыя спасылкі

• Сайт гораду (фр.)
• Сайт Канскай аглямэрацыі (фр.)
• Сайт музэю «Помнік міру» (фр.)