Дзяржаўны камітэт па надзвычайным становішчы

Дзяржаўны камітэт па надзвычайным становішчы — самаабвешчаны ворган улады ў СССР, які існаваў з 18 па 21 жніўня 1991 году. Уключаў у сябе шэраг высокапастаўленых службовых асобаў Савецкага ўраду, ачоліў новы ворган віцэ-прэзыдэнт Генадзь Янаеў^[1]. Чальцы ДКНС выступілі супраць палітыкі «Перабудовы» прэзыдэнту СССР Міхаіла Гарбачова, а таксама супраць падпісаньня новай саюзнай дамовы і пераўтварэньні СССР у канфэдэратыўны Зьвяз сувэрэнных дзяржаваў, куды плянавалі ўвайсьці толькі 9 з 15 саюзных рэспублік.

Дзяржаўны камітэт па надзвычайным становішчы
Абрэвіятура	ДКНС СССР
Дата ўтварэньня	18 жніўня 1991 году
Дата спыненьня існаваньня	21 жніўня 1991 году
Штаб-кватэра	Масква
кіраўнік	Генадзь Янаеў

Згодна з рашэньнем ДКНС Міхаіл Гарбачоў быў адхілены ад ўлады, а ў Маскву былі ўведзены вайсковыя часткі. Галоўнымі апанэнтамі ДКНС былі прыхільнікі Прэзыдэнту РСФСР Барыса Ельцына, якія ў дзень выступу путчыстаў аб’явілі дзеяньні сябраў камітэту антыканстытуцыйнымі. У шматлікіх гарадох СССР, у тым ліку ў Менску, прайшлі мітынгі супраць ДКНС^[1]. У Беларусі галоўнай сілай, якая выступіла супраць путчыстаў, стала апазыцыйная фракцыя БНФ^[1]. Пасьля паразы і самароспуску камітэту іхныя дзеяньні былі асуджаныя ворганамі заканадаўчай і выканаўчай улады СССР, РСФСР і шэрагу іншых саюзных рэспублік і кваліфікаваныя як дзяржаўны пераварот. У гістарыяграфіі падзеі 18—21 жніўня 1991 году атрымалі назву «Жнівеньскі путч».

З 22 па 29 жніўня 1991 году былыя чальцы распушчанага ДКНС і асобы, якія актыўна садзейнічалі ім, былі арыштаваныя, але з чэрвеня 1992 году па студзень 1993 году ўсе яны былі адпушчаныя пад падпіску аб нявыезьдзе^[2][3][4][5]. У красавіку 1993 году пачалося судовае разьбіральніцтва. 23 лютага 1994 году падсудныя па справе ДКНС былі амніставаныя Дзяржаўнай думай Фэдэральнага Сходу Расейскай Фэдэрацыі^[6], нягледзячы на ​​пярэчаньні з боку Ельцына. Адзін з падсудных, Валянцін Варэньнікаў, адмовіўся прыняць амністыю і над ім прадоўжыўся суд, які ён, у канчатковым выніку, выйграў.

Крыніцы

1. «Жнівеньскі путч і Дзень незалежнасьці». Новы час.
2. « Стародубцев на воле. С Лениным в башке и подпиской в руке». Коммерсант.
3. «Олег Шенин отпущен до суда домой». Коммерсант.
4. «В Прокуратуре России». Коммерсант.
5. «Пресс-конференция по делу ГКЧП». Коммерсант.
6. «Члены ГКЧП после „путча”». КМ онлайн.

Вонкавыя спасылкі

• «Путч ГКЧП праз 26 гадоў. Хроніка падзеяў». Белсат.