Гарадок (Маладэчанскі раён)

Гарадо́к^[2] — вёска ў Беларусі, на рацэ Бярэзіне. Цэнтар сельсавету Маладэчанскага раёну Менскай вобласьці. Насельніцтва на 2010 год — 395 чалавек. Знаходзіцца за 19 км на поўдзень ад Маладэчна, за 14 км ад чыгуначнай станцыі Алёхнавічы.

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Гарадок (неадназначнасьць).

Гарадок лац. Haradok
Вуліца
Дата заснаваньня:	1161
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Менская
Раён:	Маладэчанскі
Сельсавет:	Гарадоцкі
Вышыня:	206 м н. у. м.
Насельніцтва:	395 чал. (2010)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 1773
Паштовы індэкс:	222336[1]
СААТА:	6238813036
Нумарны знак:	5
Геаграфічныя каардынаты:	54°9′25″ пн. ш. 26°55′10″ у. д.
Гарадок на мапе Беларусі ± Гарадок Гарадок
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
http://horodok.by/

Гарадок — даўняе мястэчка гістарычнай Меншчыны, старажытны замак Вялікага Княства Літоўскага.

Назва

Тапонім Гарадок сьведчыць пра існаваньне тут невялікага замка (гораду)^[3].

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Першы пісьмовы ўпамін пра Гарадок датуецца 1646 годам. Ён уваходзіў у склад Менскага павету Менскага ваяводзтва і знаходзіўся ў валоданьні Галімскіх^[4].

У Гарадку існаваў невялікі замак.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793 год) Гарадок апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Вялейскім павеце Віленскай губэрні. У XIX ст. мястэчкам валодалі Тышкевічы. У пачатку XX ст. у Гарадку існавалі валасная ўправа, 2 царквы, 2 сынагогі, бровар, 22 крамы, 3 карчмы, заезны двор, расейская народная вучэльня, млын^[5].

За часамі Першай сусьветнай вайны ў лютым 1918 году Гарадок занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Гарадок абвяшчаўся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. Жыхары Гарадоцкай воласьці атрымалі Пасьведчаньні Народнага Сакратарыяту БНР^[6]. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі мястэчка ўвайшло ў склад Беларускай ССР. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Гарадок апынуўся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе стаў цэнтрам гміны Маладэчанскага павету Віленскага ваяводзтва.

У 1939 годзе Гарадок увайшоў у БССР, дзе 12 кастрычніка 1940 году стаў цэнтрам сельсавету. Статус паселішча панізілі да вёскі.

2 сьнежня 1994 году ў Гарадку адкрыўся гістарычна-літаратурны музэй^[7]. На 1996 год у вёсцы было 222 двары. 28 студзеня 2011 году Гарадок атрымаў афіцыйны статус «аграгарадку»^[8][9].

• Мястэчка на старых здымках
• 
  Школа-прытулак, 26.12.1916 г.
• 
  Рынак, 2.05.1929 г.
• 
  Рынак, 1937 г.
• 
  Царква-мураўёўка, да 1939 г.

• 
  Інтэр'ер царквы, да 1939 г.
• 
  Касьцёл, 1930 г.
• 
  Інтэр'ер касьцёл, 1930-я гг.
• 
  Сынагога, да 1939 г.

Насельніцтва

Дэмаграфія

• XX стагодзьдзе: 1901 год — 2,5 тыс. чал.; 1921 год — 1420 чал.^[10]; 1996 год — 576 чал.^[11]; 1999 год — 555 чал.
• XXI стагодзьдзе: 2006 год — 480 чал.; 2010 год — 395 чал.

Інфраструктура

У Гарадку працуюць сярэдняя школа, лякарня, дом культуры, бібліятэка, камбінат побытавага абслугоўваньня, пошта.

Эканоміка

Лясьніцтва.

Забудова

Вуліцы і пляцы

З урбананімічнай спадчыны Гарадку да нашага часу гістарычныя назвы захавалі вуліцы Замкавая і Маладэчанская. Гістарычны Рынак ня мае афіцыйнай назвы. У тэлефонным даведніку 1939 году ўпамінаецца Рынкавы пляц^[12].

Турыстычная інфармацыя

Замчышча

Славутасьці

• Забудова гістарычная (XIX — пачатак ХХ ст.; фрагмэнты)
• Замчышча (XI—XVII стагодзьдзі)
• Млын водны (XIX ст.)
• Могілкі юдэйскія
• Сынагога (XIX ст.)
• Царква Сьвятой Тройцы (1884; мураўёўка)

Страчаная спадчына

• Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля (1930)

Галерэя

• Краявіды Гарадку
• 
  Траецкая царква-мураўёўка
• 
  Царква, брама
• 
  Млын водны
• 
  Сынагога

Крыніцы

1. Почтовые индекы Республики Беларусь Архіўная копія
2. Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (djvu) С. 281.
3. Краткий топонимический словарь Белоруссии / В.А. Жучкевич. — Мн.: Изд-во БГУ, 1974. — 448 с. С. 81.
4. Jelski A. Gródek (2) // Słownik geograficzny... T. XIII. — Warszawa, 1893. S. 817.
5. Дык не даставайся ты нікому!..(недаступная спасылка) // Наша Ніва. 25 кастрычніка 2006 г.
6. Вялікі гістарычны атлас Беларусі. У 4 т. Т. 4. — Мінск, 2018. С. 19.
7. Музеі Беларусі=Museums Belarus / Склад. А. Б. Сташкевіч і інш.; Пер. з бел. мовы А. Б. Сташкевіч, В. У. Мірончык. — Менск: Беларусь, 2001. — С. 10. — ISBN 985-01-0308-6
8. Решение Молодечненского районного Совета депутатов от 28.01.2011 N 54 (рас.). NAVINY.org.
9. Городокский сельский исполнительный комитет (рас.). Молодечненский районный исполнительный комитет. Праверана 31 студзеня 2016 г.
10. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom VII. Część II. Ziemia Wileńska. Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka. — Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1923.
11. БЭ. — Мн.: 1997 Т. 5. С. 44.
12. Spis Abonentów Sieci Telefonicznej Okręgu Dyrekcji Poczt i Telegrafów w Wilnie na 1939 r. — Wilno, 1939. S. 26.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1997. — Т. 5: Гальцы — Дагон. — 576 с. — ISBN 985-11-0090-0
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XIII: Warmbrun — Worowo. — Warszawa, 1893.

Вонкавыя спасылкі

• Гарадок , Radzima.org
• Вандроўка ў Гарадок