Аджарская Аўтаномная Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка (коратка АджАССР, Аджарская ССР, або Аджарыя)[lower-alpha 1] — самапраўная рэспубліка на поўдні СССР, на паўднёвым-захадзе Закаўказьзя і ў складзе Грузінскае ССР. На захадзе амывалася Чорным морам. Плошча АджАССР 3 тыс. км2.
| Аджарская АССР абх. აჭარის ავტონომიური საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა | |||||
| |||||
 | |||||
| Афіцыйная мова | расейская грузінская | ||||
| Сталіца | Батумі | ||||
| Найбуйнейшы горад | Батумі | ||||
| Плошча • агульная |
3 000 км² | ||||
| Насельніцтва • агульнае (1969) |
310 000 | ||||
| Валюта | Савецкі рубель | ||||
Насельніцтва
Насельніцтва па стане на 1985 год — 379 000 чал., зь іх мяшчан 45 %. Грузінаў у АджАССР было 284 000 чалавек па стане на 1979 год. Астатнія былі расейцы, армяне і інш.
Земскі падзел
Аджарская АССР ня мела абласьцёў. Яна дзялілася па стане на 1989 год на 5 раёнаў[1] [2] [3].
АджАССР мела 2 местаў, 7 пасёлкаў гарадзкога тыпу.
Сталіца Аджарскае АССР — Батумі.
Краявід
Аджарская АССР амывалася Чорным морам. Была разьмешчаная на схіле Малога Каўказу. Надвор'е ў Аджарскае АССР было гарачае і марское[lower-alpha 2]. Сярэдняя цеплыня студзеня на памор'і 4—6 Ц, у гарах ад 2 да —2 Ц, ліпеня адпаведна 20—23 Ц і 16—20 Ц. Ападкаў ад 1 000 да 2 800 мм у год.
Рака — Чорах.
Лясы займалі больш за 50 % зямель Аджарскае АССР. На памор'і расла трапічная расьліннасьць.
Мінулае
У 6 ст. да н. э. была на землях Аджарскае АССР Калхідзкае царства, ў 4—3 ст. да н.э. Ібэрыя. З 4 ст. у складзе Лазіка. У пач. 6—10 ст.ст. пад уладаю Грэцыі, Арабскае дзяржавы. У 11 ст. пад вайсковым націскам сэльджукаў. У 11—12 ст.ст. культурны росквіт Грузыі і Аджарыі. У 13—14 ст.ст. пад уладаю манголаў. У 15—19 ст.ст. землі Аджарскае АССР былі месцам барацьбы паміж Асманамі і Пэрсыяю. У 1878 годзе землі Аджарскае АССР далучаныя да Расеі. Землі АджАССР ўваходзілі ў Батумскую вобласьць. У 1918 годзе землі Аджарскае АССР былі захопленыя асманамі, а затым ангельцамі. З 1919 па 1920 гады землі Аджарскае АССР сталі часткаю незалежнае Грузіі.
Незалежнасьць (1919-1920)
З 1919 па 1920 гады землі ГССР сталі часткаю незалежнае Грузіі. У 1921 годзе землі ГССР захопленыя РСФСР.
Савецкая ўлада (1920-1991)
У 1921 годзе землі захопленыя РСФСР. 16 ліпеня 1921 году створаная Аджарская АССР у складзе ГССР, якая была ў складзе Закаўкаскае СФСР. Зь 5 сьнежня 1936 ГССР стала саюзнаю рэспублікаю, а ЗСФСР перастала існаваць. Зь 5 сьнежня 1936 ГССР стала саюзнаю рэспублікаю, а ЗСФСР перастала існаваць. Улада саветаў існавала да 1991 году.
Узнагароды
Абхаская АССР была ўзнагароджаная наступнымі ордэнамі СССР:
- Леніна (1967)
- Кастрычніцкае рэвалюцыі (1971)
- Дружбы народаў (1972)
Кампартыя
У Аджарскае АССР не было кампартыі з выкарыстаньнем назвы аджарская, а была часткаю Камуністычнае партыі Грузіі (коратка КПГ), пачала сваю дзейнасьць у 1920 годзе. Яна ўзьнікла пад назваю Камуністычная партыя (бальшавікоў) Грузіі.
Гаспадарка
Пад уладаю бальшавікоў Аджарская АССР пераўтварылася з сялянскае краіны ў прамыслова-земляробчую. Важнейшыя галіны прамысловасьці:
- нафтапераапрацоўчая
- машынабудаўнічая
- электра-тэхнічныя вырабы
- прыборы для харчовае прамысловасьці
- суднабудаваньне
- харчовасмакавая прамысловасьць
- чайная
- тытунёвая
- вінаробчая
- кансэрвовая
- лёгкая прамысловасьць
- абутковая
- гарбарная
- дзераваапрацоўка
Найвялікшыя электрастанцыі — Аджарыдзкальская ГЭС.
Сельская гаспадарка
Важнейшыя сельска-гаспадарчыя вырабы:
- чай
- цытрусавыя
- тытунь
- алеі.
Было разьвіта вытворчасць агародніны і садавіны. Былі пасевы кукурузы. Мелася пчалярства, зьверагадоўлю.
У гарах мелася авечкагадоўля і выпас козаў.
Адпачынак
Былі курорты: Батумі, Кабулеці, Ціхізьдзіры, Зялёны мыс, Махінджаўры.
Возныя
Аджарская АССР мела чыгунку і дарогі. Чыгунка была з Тбілісі ў Батумі.
Галоўная марская прыстань — Батумі.
Крыніцы
Заўвагі
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
