Аляксандар Грэм Бэл

Алякса́ндар Грэм Бэл (па-ангельску: Alexander Graham Bell, 3 сакавіка 1847, Эдынбург, Шатляндыя — 2 жніўня 1922, Бадэк, правінцыя Новая Шатляндыя, Канада) — амэрыканскі навуковец і вынаходнік.

Аляксандар Грэм Бэл
Alexander Graham Bell
Род дзейнасьці	вынаходнік, навуковец
Дата нараджэньня	3 сакавіка 1847(1847-03-03)[1][2][3][…]
Месца нараджэньня	Эдынбург, Шатляндыя, Вялікабрытанія[d][2]
Дата сьмерці	2 жніўня 1922(1922-08-02)[4][2][5][…] (75 гадоў)
Месца сьмерці	Beinn Bhreagh[d], Victoria County[d], Новая Шатляндыя, Канада[6]
Прычына сьмерці	цукровы дыябэт[7]
Месца пахаваньня	Beinn Bhreagh[d]
Месца вучобы	Эдынбурскі ўнівэрсытэт[2] Унівэрсытэцкі коледж Лёндану[d] Royal High School, Bath[d][2] Каралеўская вышэйшая школа[d]
Занятак	фізык, інжынэр-электрык, інжынэр, бізнэсмэн, вынаходнік, прафэсар
Навуковая сфэра	лягапэдыя і тэлефонная сувязь[d][6]
Месца працы	Сьмітсанаўскі інстытут[d]
Сябра ў	Нацыянальная акадэмія навук ЗША[8], Амэрыканская акадэмія мастацтваў і навук[d], Нямецкая акадэмія навук Леапальдына[d], Таварыства Фі-Бэта-Капа[d], Амэрыканскае філязофскае таварыства[d] і Literary Society of Washington[d]
Бацька	Аляксандар Мэлвіл Бэл[d][2]
Маці	Eliza Bell[d]
Дзеці	Elsie May Grosvenor[d][9] і Marian Fairchild[d]
Узнагароды	Мэдаль Эдысана[d] (1914) мэдаль Эліята Крэсана[d] (1912) Мэдаль Г’юза[d] (1913) Заля славы нацыянальнай авіяцыі[d] (1965) Нацыянальная Заля славы вынаходнікаў[d] (1974) мэдаль Альбэрта[d] (1902) Канадзкая Алея славы[d] (2001) сябра Амэрыканскай акадэміі мастацтваў і навук[d] Сябра Нацыянальнай акадэміі навук ЗША[d] (1883) Мэдаль Джона Фрыца[d] (1907) Асоба нацыянальнай гістарычнай значнасці[d] (8 чэрвеня 1977)
Подпіс
Аляксандар Грэм Бэл у Вікісховішчы

Нарадзіўся і вырас у Эдынбургу, Шатляндыя. Ва ўзросьце 11 гадоў паступіў у Каралеўскую вышэйшую школу ў Эдынбургу. У 1865 годзе паступіў ва Унівэрсытэцкі коледж Лёндану. Зьехаў у Канаду (г. Брэнтфард, правінцыя Антарыё) ў 1870 годзе, потым у ЗША (Бостан) ў 1871 годзе. У Бостане Бэл выкладаў у навучальнай ўстанове для глухіх. Адначасова займаўся дасьледаваньнямі з шматканальным тэлеграфам. Пад час распрацоўкі адначасовай перадачы некалькіх паведамленьняў па адным тэлеграфным дроце прыйшоў да вынаходніцтва прататыпу сучаснага тэлефона. Бэл атрымаў патэнт ЗША на вынаходніцтва тэлефона ў 1876 годзе; нягледзячы на тое, што іншыя вынаходнікі, сярод якіх быў і Антоніё Мэўчы, аспрэчвалі першынство вынаходніцтва, патэнт Бэла застаўся ў сіле. У 1877 годзе разам з партнэрамі заснаваў кампанію «Бэлл тэлефон». Грамадзянін ЗША з 1882 году. У 1890-я заняўся распрацоўкай праектаў у галіне авіяцыі. Адыграў значную ролю ў існаваньні Нацыянальнага геаграфічнага таварыства ЗША. У гонар Аляксандра Грэма Бэла названая адзінка вымярэньня магутнасьці гуку бэл (гл. дэцыбэл).

Крыніцы

1. Societies A. C. o. L., Press O. U., Bruce R. V. Alexander Graham Bell // Bell, Alexander Graham (03 March 1847–02 August 1922), inventor and educator (анг.) // American National Biography Online / S. Ware — [New York]: Oxford University Press, 2017. — ISSN 1470-6229 — doi:10.1093/ANB/9780198606697.ARTICLE.1300115
2. https://www.biography.com/people/alexander-graham-bell-9205497
3. University of Toronto, Laval University ALEXANDER GRAHAM BELL // Dictionary of Canadian Biography, Dictionnaire biographique du Canada (анг.) / G. Brown, D. Hayne, F. Halpenny, R. Cook, J. English, M. Trudel, A. Vachon, J. Hamelin — UTP, Presses de l'Université Laval, 1959. — ISSN 0420-0446; 0070-4717
4. IMDb (анг.) — 1990.
5. Alexander Graham Bell // Энцыкляпэдыя Бракгаўза (ням.)
6. https://archive.nytimes.com/www.nytimes.com/learning/general/onthisday/bday/0303.html
7. http://www.science.ca/scientists/scientistprofile.php?pID=120
8. NNDB (анг.) — 2002.
9. Geni.com (мн.) — 2006.

Вонкавыя спасылкі

• Белл Александер Грейам (рас.) Большая российская энциклопедия: научно-образовательный портал (25 мая 2022)
• Hochfelder, David Alexander Graham Bell (анг.). Encyclopedia Britannica. Праверана 21 верасьня 2023 г.