Янка Юхнавец

Я́нка Юхнаве́ц (сапраўднае імя Іва́н Змі́трыкавіч Юхнаве́ц^[2]; псэўданімы: Я.Юхна, К.Юхневіч; крыптонім Я. Ю.; 21 лістапада 1921 — 6 студзеня 2004) — беларускі паэт, пісьменьнік, драматург, мастак, скульптар.

Янка Юхнавец
Асабістыя зьвесткі
Імя пры нараджэньні	Іван Юхнавец
Псэўданімы	Янка Юхнавец, Я.Юхна, К.Юхневіч
Нарадзіўся	21 лістапада 1921(1921-11-21) або 1921[1] Докшыцкі раён, Беларусь
Памёр	6 студзеня 2004(2004-01-06) або 2004[1] Нью-Ёрк, Нью-Ёрк, ЗША
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	паэт, празаік, пісьменьнік, маляр, скульптар
Гады творчасьці	1947 — 1996
Жанр	паэзія, драма, навэла
Мова	беларуская мова[1]
Дэбют	1948
Значныя творы	аповесьць «Яно» (1952), «Чорт і Сталін»
Творы на сайце Knihi.com

Жыцьцяпіс

Нарадзіўся ў вёсцы Забродку пад Бягомлем (цяпер Докшыцкі раён Віцебскай вобласьці) у сялянскай сям’і. Да Нямецка-савецкае вайны скончыў сярэднюю школу. Бацькоў ды пяцярых малодшых братоў спалілі карнікі-летувісы ў гады вайны, сам Янка Юхнавец быў арыштаваны СД і вывезены ў Нямеччыну летам^[3] 1944 году^[4]. У Нямеччыне вучыўся ў Беларускай гімназіі імя Янкі Купалы. Трапіў у лягеры перамешчаных асобаў (Рэгенсбург, Міхельсдорф, Розэнгайм), у якіх знаходзіўся ў 1945—1949 роках^[4]. Жыў у Баварыі, працаваў на сельскай гаспадарцы. Дэбютаваў у друку ў 1948 годзе (часопісы «Шыпшына» і «Сакавік»)^[3].

У 1949 годзе скончыў Вольны ўнівэрсытэт у Мюнхэне па спэцыяльнасьці заходнеэўрапейскае права. У гэтым жа годзе зьехаў у ЗША, дзе працаваў у сфэры кампутарнага бізнэсу^[4]. Большую частку жыцьця правёў у эміграцыі. У розныя часы належаў да грамадзкіх і царкоўных арганізацыяў: Беларуска-Амэрыканскага Задзіночаньня (БАЗА), Беларускай Аўтакефальнай Праваслаўнай Царквы (БАПЦ), да літаратурных суполак «Шыпшына», «Сакавік» (Нямеччына), «Баявая Ўскалось» (Канада), «Конадні» (ЗША).

У сакавіку 2004 году Фундацыяй Крэчэўскага заснаваная Літаратурная прэмія імя Янкі Юхнаўца з мэтаю ўшанаваньня памяці выбітнага пісьменьніка ды спрыяньня разьвіцьцю літаратуры, яна прысуджаецца ў дзень нараджэньня пісьменьніка — штогод 3 лістапада.

Творчасьць

У эміграцыі пачаў пісаць вершы ды прозу (першыя вершы апублікаваныя ў 1947 годзе ў часопісе «Шыпшына» ды ў 1948 годзе ў часопісе «Сакавік»). Аўтар апавяданьняў, навэляў, гістарычнай аповесьці-ўспамінаў «Яно». Не зазнаў уплыву беларускай савецкай літаратурнай традыцыі.

Зборнікі паэзіі

• «Шорах моўкнасьці» (Нью-Ёрк, 1955)
• «Новая элегія» (Баварыя, 1964)
• «Калюмбы» (Нью-Ёрк, 1967)
• «Творы» (т.т. 1-3, Нью-Ёрк, 1989—1990)

Зборнікі твораў

• «Дань майго часу» (1993)
• «Сны на чужыне» (Менск, сэрыя «Галасы беларускага замежжа» выд. Мастацкая літаратура, 1994)
• Урачыстасьць у садзе. Драматычныя начыркі. (Нью-Ёрк, 1996)

Творы аўтара за савецкім часам былі забароненыя.

Крыніцы

1. Juchnavec, Janka // Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі
2. Янка Юхнавец (zbsb.org)
3. Янка Юхнавец | Либрусек (librusec.pro)(недаступная спасылка)
4. Юхнавец Янка (vlib.by)

Бібліяграфія

• Янка Юхнавец. Вершы. / Укладаньне, прадмова, біяграфічны даведнік: Барыса Сачанкі // Туга па радзіме. Паэзія беларускай эміграцыі : анталёгія. — Менск: Мастацкая літаратура, 1992. — С. 480—541. — ISBN 5-340-01086-6.

Вонкавыя спасылкі

• Біяграфія Янкі Юхнаўца ў зборніку «Беларускія пісьменьнікі» (1917—1990) на Slounik.org
• Аповесьць «Яно» // Каханы горад: Зборнік эміграцыйнае ваеннае прозы / Укл. Л. Юрэвіч. Мінск: Беларускі кнігазбор, 2006. — 372 с — (Бібліятэка Бацькаўшчыны, кн. 9). ISBN 985-504-038-4
• Першая частка аповесьці «Яно» // Часопіс «Тэрмапілы». №6, 2002 г. ISSN: 1506-6576
• Другая частка аповесьці «Яно» // Часопіс «Тэрмапілы». №8(недаступная спасылка), 2004 г.
• Сны на чужыне. Менск: Мастацкая літаратура, 1994. ISBN 5-340-01255-7
• Верш «Гутаркі лесасека» (1962 г., Нью-Ёрк). Старонкі 181—182 // Архэ-Пачатак. №3 (32), 2004 г. ISSN 1392-9682
• Драмы на «Камунікаце»
• BIELARUS.org — №492 — Сьв. Памяці