Шпаерская катэдра (па-нямецку: Speyerer Dom, поўная назва: па-нямецку: Kaiser- und Mariendom zu Speyer) — вялікая імпэрская катэдра у горадзе Шпаер у Нямеччыне (зямля Райнлянд-Пфальц). Самая вялікая па памерах царква ў раманскім стылі, якая захавалася, з 1981 году — аб’ект сусьветнай культурнай спадчыны.
| Шпаерская катэдра | |
|---|---|
| Speyerer Dom* | |
| Сусьветная спадчына ЮНЭСКО | |
 | |
| Шпаерская катэдра | |
| Краіна | Нямеччына |
| Тып | культурны |
| Крытэры | ii |
| Спасылка | 168 |
| Рэгіён** | Эўропа і Паўночная Амэрыка |
| Каардынаты | |
| Гісторыя ўключэньня | |
| Уключэньне | 1981 (5 сэсія) |
| * Назва ў афіцыйным сьпісе па-ангельску ** Рэгіён паводле клясыфікацыі ЮНЭСКО | |
Гісторыя
Пабудаваная ў 1030—1061 гадах імпэратарамі Сьвятой Рымскай імпэрыі. Пабудова была пачата кайзэрам Конрадам II, затым працягнута яго сынам Гэнрыхам III і скончана ўнукам Гэнрыхам IV, пры якім адбылося асьвячэньне сабору. У той час у Шпаеры жыло каля 500 чалавек, і Шпаерская катэдра была адным з найбуйнейшых будынкаў сьвету. Гэта мела, у прыватнасьці, палітычнае значэньне, бо яе памер сымбалізаваў моц кайзэра.
На працягу тысячы гадоў катэдра неаднаразова рэстаўравалася і дапаўнялася, мяняла свой зьнешні выгляд. Самае вялікая катастрофа ў гісторыі катэдры мела месца ў 1689 годзе, калі жаўнеры францускага караля Людовіка XIV разбурылі яе, пакінуўшы амаль толькі муры, і апаганілі пахаваньні, якія знаходзяцца ў катэдры. У 1772—1784 гадах катэдра была рэстаўраваная і дапоўненая вэстыбюлем і фасадам, аднак неўзабаве зноў захоплена і апаганена французамі. У 1846—1853 адбылася поўная рэстаўрацыя і ўпрыгожваньне велічнымі фрэскамі на сродкі баварскага караля Людвіга I.
У катэдры ўсталяваны арган, зь якім зьвязана дзейнасьць выбітных нямецкіх арганістаў — Людвіга Дэра і Леа Крэмэра.
- Этапы будаўніцтва і рэканструкцыяў
1061
1106
1689
1756
1778
1853
Тэхнічныя зьвесткі
- Агульная даўжыня: 134 м
- Вышыня сярэдняга нэфа: 33 м
- Даўжыня навы: 37,62 м
- Вышыня ўсходніх вежаў: 71,20 м
- Вышыня заходніх вежаў: 65,60 м
Крыпта
У склепе пад алтаром знаходзяцца пахаваньні некалькіх нямецкіх кайзэраў і каралёў, сярод якіх:
- імпэратара Сьвятой Рымскай імпэрыі Конрад II († 1039) і яго жонкі Гізелі († 1043)
- імпэратара Сьвятой Рымскай імпэрыі Гэнрыха III († 1056), сына Конрада II
- імпэратара Сьвятой Рымскай імпэрыі Генрыха IV († 1106), сына Гэнрыха III і яго жонкі Бэрты († 1087)
- імпэратара Сьвятой Рымскай імпэрыі Гэнрыха V († 1125), сына Гэнрыха IV
- Бэатрыкс († 1184), другая жонка Фрыдрыха I Барбаросы і яе дачка Агнэс
- Караля Нямеччыны Філіпа Швабскага († 1208), сына Фрыдрыха I Барбаросы
- Караля Нямеччыны Рудольфа I († 1291)
- Караля Нямеччыны Адольфа Насаўскага († 1298)
- Караля Нямеччыны Альбрэхта I († 1308), сына Рудольфа I
Вонкавыя спасылкі
Шпаерская катэдра — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
- Афіцыйны сайт (ням.)
- Фотагалерэя сабора (вялікія фатаздымкі)(недаступная спасылка)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
