Соф’я Гальшанская

Соф’я Андрэеўна Гальшанская (1405 — 21 верасьня 1461, Кракаў) — дзяржаўная дзяячка Каралеўства Польскага і Вялікага Княства Літоўскага. Каралева польская (з 1424), заснавальніца дынастыі Ягелонаў.

Соф’я Гальшанская лац. Sofja Halšanskaja
Соф'я Гальшанская. Данія, 1627
Каралева польская
1424 — 1461
Асабістыя зьвесткі
Нарадзілася	каля 1405[1][2][3]
Памерла	21 верасьня 1461(1461-09-21)[2][4][5], Кракаў
Каралеўскі дом	Ягелоны
Муж	Ягайла
Бацька	Андрэй Гальшанскі (Вязынскі)
Маці	Аляксандра з Друцкіх
Подпіс

Біяграфія

Ягайла і Соф’я

Соф’я. З радаводу Ягелонаў, 1519 г.

З княскага роду Гальшанскіх гербу Гіпацэнтаўр, дачка Андрэя (Вязынскага) і Аляксандры з Друцкіх. Паводле Хронікі Быхаўца, па сьмерці бацькі выхоўвалася разам зь сёстрамі ў Друцку ў матчынага брата Сямёна Друцкага^[a].

24 сакавіка 1422 году выйшла замуж за караля польскага Ягайлу. 12 лютага 1424 году ў Кракаве адбылася ўрачыстая каранацыя. Нарадзіла сыноў Уладзіслава, караля польскага і вугорскага, Казімера (памёр у маленстве) і Казімера, караля польскага і вялікага князя літоўскага.

Актыўна брала ўдзел у палітычным жыцьці Каралеўства Польскага, вяла барацьбу за кароны для сваіх сыноў. За часамі кіраваньня Казімера была ягоным дарадцам. Непрыязна ставілася да інкарпарацыі Вялікага Княства Літоўскага ў Каралеўства Польскага, прыхільна — да гусіцкага руху. Вызначалася талерантнасьцю, не парывала зьвязкаў зь літоўскім (беларускім) асяродзьдзем (пры яе двары знаходзілася праваслаўная шляхта)^[6].

Спачыла ў капліцы Сьвятой Тройцы Вавэльскай катэдры.

Заўвагі

1. У Вольфа ў сэкцыі пра Гальшанскіх «u wuja swego kniazia Iwana Dymitrowicza Druckiego», аднак у сэкцыі пра Друцкіх у якасьці апекуна дзяўчын значыцца Сямён, як і ў хроніцы

Крыніцы

1. нарматыўны кантроль Бібліятэкі Кангрэсу (анг.) — Library of Congress.
2. Сафія Zofia Андрэеўна Holszańska (Andrejevna) (est. 1405 - uncertain 21 Sep 1461) // ВікіДрэва (анг.) — 2005.
3. https://data.cerl.org/thesaurus/cnp02106773
4. Zofia (Sonka Holszańska) // Польскі біяграфічны інтэрнэт-слоўнік (пол.)
5. Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku (пол.) / пад рэд. J. Wolff — Warszawa: 1895. — С. 96.
6. Собалева Л. Соф’я Гальшанская // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 621.

Літаратура

• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0
• Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku. — Warszawa, 1895.