Роўна

Роўна (па-ўкраінску: Рівне) — места ў заходняй частцы Ўкраіны, на рацэ Усьці. Адміністрацыйны цэнтар Ровенскай вобласьці і Ровенскага раёну. Плошча 58,24 км². Насельніцтва на 2017 год — 247 тыс. чал.

Роўна лац. Roŭna
укр. Рівне
Найвышэйшы пункт места, леваруч — сабор Покрыва Прасьв. Багародзіцы УПЦ КП
Герб Роўна Сьцяг Роўна
Першыя згадкі:	1283
Магдэбурскае права:	1492
Краіна:	Украіна
Вобласьць:	Ровенская
Мэр:	Уладзімір Хамко[d]
Плошча:	58,24 км²
Вышыня:	136 м н. у. м.
Насельніцтва
колькасьць:	247 356 чал. (2017)[1]
шчыльнасьць:	4247,18 чал./км² (2017)
нацыянальны склад:	украінцы — 91,6% расейцы — 6,8% беларусы — 0,6% (2001)
Часавы пас:	UTC+2
летні час:	UTC+3
Тэлефонны код:	+380-362
Паштовыя індэксы:	33000—33499
КОАТУУ:	5610100000
Нумарны знак:	BK, НК / 18
Геаграфічныя каардынаты:	50°37′11″ пн. ш. 26°15′5″ у. д.
Роўна на мапе Ўкраіны Роўна
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
Ровенская меская рада

Знаходзіцца за 307 км на захад ад Кіева. Чыгуначны вузел. Празь места праходзяць аўтамабільныя дарогі Кіеў — Жытомір — Роўна — Дубна — Львоў — Чоп (М06, частка E40), Роўна — Луцак — Усьцілуг (М08) і Стараканстантынаў — Астрог — Здалбунаў — Роўна — Сарны — Жыткавічы (Беларусь) (М21).

Гісторыя

• 1283: першы пісьмовы ўспамін пра Роўна як паселішча Галіцка-Валынскага княства ў хроніцы «Rocznik kapituły krakowskiej».
• 1340: у складзе Вялікага Княства Літоўскага.
• 1481: уладальніца паселішча Марыя Нясьвіцкая збудавала ў ім драўляны замак.
• 1492: атрымала Магдэбурскае права.
• 1548: княгіня Кастэлецкая заснавала ў Роўне касьцёл.
• 1565/1566: у Валынскім ваяводзтве.
• 1569: згодна з умовамі Люблінскай уніі перайшло да Каралеўства Польскага.
• 1575: у Роўне было 543 будынкі, а ў 1629 — 505 будынкаў і 10 вуліцаў (Замкавая, Школьная, Дубнаўская, Літоўская і інш.).
• 1637: заснаваньне ў Роўне шпіталя паводле фундацыі Томаша Замойскага.
• 1680: загон украінскіх казакаў спустошыў места.
• 1728: пачатак будаўніцтва мураванага палаца Любамірскіх.
• 1750: у Роўне было 683 будынкаў.
• 1775: будаўніцтва мураванага касьцёла.
• 1793: у выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, цэнтар павету.
• 1873: празь места прайшла чыгунка Берасьце — Кіеў.
• 1919: часовая сталіца УНР.
• 1921: згодна з Рыскай мірнай дамовай увайшло ў склад міжваеннай Польскай Рэспублікі.
• 1939: у складзе Ўкраінскай ССР, цэнтар вобласьці.
• 28 чэрвеня 1941 — 2 лютага 1944: знаходзілася пад нямецкай акупацыяй, цэнтар Райхскамісарыяту «Ўкраіна».

Насельніцтва

• XIX стагодзьдзе: 1863 год — 6402 чал.; 1885 год — 7357 чал. (3576 мужчынаў і 3781 жанчына), зь іх паводле стану: 957 шляхты, 22 духоўныя асобы, 31 ганаровы грамадзянін, 125 купцоў, 5105 мяшчанаў, 658 сялянаў, 17 чэхаў-каляністаў, 99 юдаістаў-сялянаў, 698 жаўнераў і іхных радзінаў, 165 іншаземцаў; паводле веры: 1763 праваслаўныя, 664 рымска-каталікі, 58 эвангелістаў, 17 чэскіх гусітаў, 4850 юдаістаў, 5 магамэтанаў.^[2]; 1897 год — 25 тыс. чал.
• XX стагодзьдзе: 1921 год — 30 тыс. чал.^[3]; 1939 год — 43 тыс. чал.; 1959 год — 56 тыс. чал.; 1970 год — 116 тыс. чал.; 1975 год — 155 тыс. чал.^[4]; 1991 год — 239 тыс. чал.^[5]

Мова

Насельніцтва па роднай мове (2001)

украінская мова	расейская	беларуская
92,08%	7,48%	0,14%

Эканоміка

Прадпрыемствы машынабудаваньня (высакавольтная электраапаратура, станкі і інш.), хімічнай (ВА «Азот»), лёгкай, харчовай прамысловасьці.

Славутасьці

• Гістарычная забудова места канца XIX — пачатку XX стагодзьдзі
• Касьцёл Сьв. Антонія (1868, цяпер заля арганнай музыкі)
• Сабор Уваскрасеньня Гасподняга (1895)
• Царква Ўсьпеньня Прасьв. Багародзіцы (1756)

Галерэя

• 
  Царква Ўсьпеньня Прасьв. багародзіцы
• 
  Грэка-каталіцкая царква
• 
  Чыгуначны вакзал
• 
  Сабор Уваскрасеньня Гасподняга
• 
  Кінапалац «Украіна»
• 
  Вуліца Саборная
• 
  Будынак раённай рады
• 
  Абласны тэатар

Асобы

• Ганна Валентыновіч (1929—2010) — польская грамадзкая дзяячка, актывістка і заснавальніца прафсаюзу «Салідарнасьць»
• Леанід Краўчук (нар. 1934) — першы прэзыдэнт Украіны
• Улас Самчук (1905—1987) — клясык украінскай літаратуры
• Пятро Чуйкевіч (1818—1874) — украінскі пэдагог, этнограф

Крыніцы

1. Статистичний збірник «Чисельність наявного населення України на 1 січня 2017 року», — Київ, Державна служба статистики України, 2017 zip  (укр.)
2. Równe // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom IX: Poźajście — Ruksze. — Warszawa, 1888. S. 818
3. Ровно // Историческая энциклопедия. В 16 т. — М.: Издательство «Советская энциклопедия», 1973—1982.
4. Ровно // Большая советская энциклопедия, 3-е изд.: в 30 т. / Гл. ред. А.М. Прохоров. — М.: Сов. энциклопедия, 1969—1978.
5. Ровно // Большой энциклопедический словарь / Гл. ред. В. П. Шишков. — М.: НИ «Большая Российская энциклопедия», 1998. — 640 с.: ил. ISBN 5-85270-262-5.

Вонкавыя спасылкі

Роўна — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Афіцыйная старонка мескай рады (укр.)
• Розподіл населення за національністю та рідною мовою (укр.)