Дзяржаўная калегія БНР

Дзяржаўная калегія — орган выканаўчае ўлады Беларускай Народнай Рэспублікі. Утвораная пасьля працяглага ўрадавага крызісу зь сябраў Прэзыдыюму Рады БНР і ўраду. Дзейнічала з 11 кастрычніка 1922 да 20 красавіка 1923 году ў Коўне. У склад калегіі ўваходзілі Самуіл Жытлоўскі, Лявон Заяц, Пётра Крачэўскі (старшыня), Вацлаў Ластоўскі, Аляксандар Цьвікевіч.

Крызіс быў выкліканы тым, што 3 траўня 1922 году Старшыня ўраду БНР Ластоўскі і міністар замежных справаў уручылі старшыні Генуэскай канфэрэнцыі 1922 ноту, у якой прызналі права Летувіскай рэспублікі на Вільню. Гэтая нота супярэчыла афіцыйнай пазыцыі Рады і большасьці сябраў ураду БНР. 30 траўня 1922 году на паседжаньні Рады міністраў БНР была прынятая рэзалюцыя, паводле якой урад меў імкнуцца да дасягненьня незалежнасьці Беларусі ў яе этнаграфічных межах. Вацлаў Ластоўскі і Аляксандар Цьвікевіч, апынуўшыся ў меншасьці, падалі ў адстаўку. Яны плянавалі склікаць у Дзьвінску нацыянальную нараду з мэтаю дамагчыся на ёй падтрымкі сваёй пазыцыі. Такая нарада магла раскалоць беларускую палітычную эміграцыю, прыняць пастановы, супярэчныя рэзалюцыі пра дзяржаўнае будаўніцтва, якую ў 1921 годзе зацьвердзіла Беларуская палітычная канфэрэнцыя ў Празе. У прыватнасьці, Ластоўскі мог пайсьці на стварэньне альтэрнатыўных органаў улады БНР. Старшыня Рады Крачэўскі зрабіў усё ад яго залежнае, каб нарады ў Дзьвінску не адбылося. 11 кастрычніка 1922 году была ўтвораная Дзяржаўная калегія, аднак супярэчнасьці між дзеячамі БНР засталіся. 20 красавіка 1923 году Ластоўскі выйшаў з калегіі. Распачалася чарговая ўрадавая крыза.

Літаратура

• Сідарэвіч, А. Дзяржаўная калегія // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 3: Гімназіі — Кадэнцыя. — 527 с. — ISBN 985-11-0041-2 — С. 243