Груздава

Гру́здава^[1] — вёска ў Беларусі, каля ракі Аржоўкі. Уваходзіць у склад Юнькаўскага сельсавету Пастаўскага раёну Віцебскай вобласьці. Знаходзіцца за 15 км на паўднёвы ўсход ад Паставаў.

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Груздава (неадназначнасьць).

Груздава лац. Hruzdava
Вуліца вёскі
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Віцебская
Раён:	Пастаўскі
Сельсавет:	Юнькаўскі
Насельніцтва:	134 чал. (2010)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 2155
Паштовы індэкс:	211858
СААТА:	2240849066
Нумарны знак:	2
Геаграфічныя каардынаты:	55°0′52″ пн. ш. 27°0′39″ у. д.
Груздава на мапе Беларусі ± Груздава Груздава
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Груздава — даўняе мястэчка гістарычнай Ашмяншчыны (частка Віленшчыны).

Назва

Паходжаньне тапоніму Груздава мясцовыя жыхары выводзяць ад грыбоў груздоў. Аднак больш імавернай выглядае вэрсія пра ўтварэньне назвы паселішча ад слова «груд» — 'узгорак, курган', што добра стасуецца з рэльефам мясцовасьці: цэнтральная частка вёскі ўзвышаецца над ваколіцамі на 15—20 мэтраў.

Варыянты назвы ў гістарычных крыніцах: Грузъдов (1553 год)^[2].

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў Груздава ўвайшло ў склад Ашмянскага павету Віленскага ваяводзтва.

У 1773 годзе князь Агінскі збудаваў тут касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі^[3].

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793 год) Груздава апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, у Ашмянскім павеце Віленскай губэрні. У 1875 годзе ў мястэчку збудавалі царкву-мураўёўку.

За часамі Першай сусьветнай вайны Груздава занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Груздава абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яно ўвайшло ў склад Беларускай ССР^[4]. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1821 году Груздава апынулася ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе з 1927 году стала цэнтрам гміны Пастаўскага павету Віленскага ваяводзтва.

У 1939 годзе Груздава ўвайшло ў БССР, дзе на пэўны час стала цэнтрам сельсавету.

• Мястэчка на старых здымках
• 
  Царква і касьцёл
• 
  Касьцёл, бакавы фасад
• 
  Новы касьцёл (?)

Насельніцтва

• XX стагодзьдзе: 1921 год — 292 чал.^[5]; 1999 год — 179 чал.
• XXI стагодзьдзе: 2010 год — 134 чал.

Турыстычная інфармацыя

Славутасьці

• Капліца-пахавальня (XIX ст.)
• Царква Сьвятога Яна Прадцечы (другая палова XIX ст.; мураўёўка)

Страчаная спадчына

• Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі (1773, пачатак XX ст.)

Галерэя

• Краявіды Груздава
• 
  Царква і крыж
• 
  Царква
• 
  Новы касьцёл

Крыніцы

1. Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7. (pdf) С. 357
2. Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 167.
3. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom III: Haag — Kępy. — Warszawa, 1882. S. 191
4. 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.
5. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom VII. Część II. Ziemia Wileńska. Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka. — Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1923.

Літаратура

• Памяць: гіст.-дакум. хроніка Пастаўскага р-на. — Мн.: БЕЛТА, 2001. — 687 с.: іл. ISBN 985-6302-35-8.
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom III: Haag — Kępy. — Warszawa, 1882.

Вонкавыя спасылкі

• Груздава , Radzima.org
• Колішняя слава груздаўскіх музыкаў