Гран-пры Канады

Гран-пры Канады (па-француску: Grand Prix du Canada) — штогадовае аўтагоначнае спаборніцтва, якое ладзіцца з 1961 року. З 1967 року ўваходзіць у каляндар Формулы-1. З 1978 року і дагэтуль гонкі адбываюцца на трасе імя Жыля Вільнёва на востраве Нотр-Даме (Манрэаль, Квэбэк).

Гран-пры Канады

Аўтадром імя Жыля Вільнёва
Гісторыя
Праведзеныя гонкі	58
Першая гонка	1961
Лідэр (гоначнік)	Міхаэль Шумахэр Льюіс Гэмілтан (7)
Лідэр (канструктар)	Фэрары (14)
Траса
Працягласьць кола	4,361 км
Працягласьць гонкі	305,270 км
Колькасьць колаў	70
Сэзон 2023 году
Поўл-пазыцыя	Макс Вэрстапэн Рэд Бул-Хонда 1:25,858
Подыюм	1. Макс Вэрстапэн Рэд Бул-Хонда 1:33:58,348 2. Фэрнанда Алёнса Астан Мартын Арамка-Мэрсэдэс +9,570 3. Льюіс Гэмілтан Мэрсэдэс +14,168
Найхутчэйшае кола	Сэрхіё Пэрэс Рэд Бул-Хонда 1:14.481
Вонкавыя спасылкі
gpcanada.ca (фр.)​ (анг.)
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Мінуўшчына

Першыя Гран-пры Канады ўваходзілі ў наваствораны Канадзкі чэмпіянат спартовых аўтамабіляў(d) і ладзіліся на трасе Маспорт-Парк пад Таронта. У 1966 року тут адбыўся Канадзка-амэрыканскі кубак выкліку(d), а з наступнага году далучылася і Формула-1. Пераможцам першай формульнай гонкі стаў Джэк Брэбэм. Гонкі пачаргова ладзіліся на Маспорт-Парку і Мон-Трамблене ў Квэбэку (тут у 1968 і 1970).

Гонка 1969 року ў Маспорт-Парку запомнілася ўнікальным выпадкам. Джэкі Ст’юарт (Матра) спаборнічаў за лідэрства з Жакі Іксом (Брэбэм) да 33-га кола, на якім яны ў чацьверты раз дагналі адсталага Эла Піза. Пры спробе абгону Ікс сутыкнуўся з Ст’юартам, і апошні выбыў з гонкі. Жакі Ікс жа здолеў працягнуць і даехаў да фінішу. Кен Тырэл падаў скаргу, і Эла Піза на безнайдзейна састарэлым Клаймакс-Стрэйт-4(d) дыскваліфікавалі, калі ён не праехаў і паловы дыстанцыі. Ён застаецца адзіным гоначнікам у гісторыі Формулы, дыскваліфікаваным за надта павольную язду.

З 1971 року трасу Мон-Трамблен выключылі з ратацыі з прычынаў бясьпекі. Гран-пры 1977 року, на якім між іншага дэбютаваў францускі канадзец Жыль Вільнёў, узьняла пытаньне бясьпекі і на трасе ў Маспорт-Парку. Падчас трэніровачных заездаў брытанскі гоначнік Ен Эшлі ў балідзе Гескет пераляцеў цераз агароджу і ўрэзаўся ў тэлевышку; ён атрымаў сур’ёзныя траўмы і на гэтым скончыў кар’еру ў Формуле. У той жа дзень Ёхэн Мас на Макларэне таксама ўдарыўся ў адбойнік. Пасьля гэтага Гран-пры было перанесенае на ўручную насыпаны востраў Нотр-Дам у Манрэалі і ладзілася з 1978 амаль бесьперапынна, за выняткам скасаваных чатырох гадоў.

Першым пераможцам у Квэбэку стаў ягоны ўраджэнец Жыль Вільнёў на Фэрары. У 1982 року канадзец загінуў падчас кваліфікацыі Гран-пры Бэльгіі, і ўжо празь некалькі тыдняў трасе ў Квэбэку было нададзенае ягонае імя. Вільнёў-старэйшы застаецца адзіным канадцам, які перамагаў у нацыянальным Гран-пры. Сама ж гонка ў Канадзе скончылася яшчэ адным трагічным інцыдэнтам: на старце заглух паплечнік Жыля Дыд’ё Пірані, які займаў першую пазыцыю. Сьпярша стаячую «Фэрары» зачапіў бразыльскі гоначнік «Марчу» Рауль Бойзэл. Закруціўшыся, ён зачапіў баліды Элізэа Салязара і Ёхэна Маса, аднак уся тройка ня мела вялікіх пашкоджаньняў. Калі здавалася, што старт абышоўся без сур’ёзных наступстваў, італьянец Рыкарда Палецьці на хуткасьці 180 км/г уляцеў у балід Пірані, разьбіўшы сваю «Азэлу». На выратаваньне да яго пасьпелі Дыд’ё Пірані і лекар МФА Сыд Ўоткінс, ды ў гэты час выбухнуў паліўны бак аўтамабілю. Ратаўнікі паўгадзіны не маглі дастаць пілёта з кабіны, і ён сканаў ад атрыманых ранаў у шпіталі.

З 1993 року Гран-пры Канады засталося адзіным этапам чэмпіянату Формулы-1 у Паўночнай Амэрыцы, што паспрыяла ягонай папулярнасьці. Зь перапынкамі ў 2001—2007 роках яно заставалася адзіным да 2011 року.

Гран-пры 2001 року стала першым у гісторыі Формулы-1, дзе першыя два месцы занялі браты — Ральф і Міхаэль Шумахэры. Праз два гады яны паўтарылі гэты посьпех.

У 2009 року Гран-пры Канады выключылі з календара чэмпіянату, і ўпершыню з 1958 року Паўночная Амэрыка засталася бяз гонак Формулы-1. Пасьля абнаўленьня трасы яна вярнулася на наступны год. Гран-пры 2011 року стала найдаўжэйшай дагэтуль гонкай Формулы-1: праз залевы яна спынялася на некалькі гадзінаў.

На Гран-пры Канады 2013 году здарылася першая сьмерць у Формуле-1 за апошнія 12 гадоў. Падчас прыбіраньня аварыйнага «Заўбэру» Эстэбана Гут’ерэса трыццацівасьмігадовага Марка Робінсана пераехаў эвакуатар; маршалак трасы сканаў у шпіталі.

Траса

На трасу нярэдка выбягаюць мясцовыя грызуны. У 1990 року Алесандра Наньніні зьбіў гофера, пашкодзіўшы сабе кола. У 2007 року лясны сурок перашкодзіў трэніроўцы Ральфа Шумахэра, а ў часе гонкі Энтані Дэвідсан, едучы трэцім, зьбіў іншага сурка і быў вымушаны заехаць на замену пярэдняга крыла. У 2018 року Раман Гражан пашкодзіў пярэдняе крыло ў 2-й трэніроўцы, зьбіўшы сурка. У 2022 року сурка зьбіў падчас 3-й трэніроўкі Нікаля Лятыфі.

Апошні паварот трасы імя Жыля Вільнёва іранічна назвалі «Сьцяной чэмпіёнаў» пасьля таго, як там у 1999 року разьбіліся тры чэмпіёны сьвету: Дэйман Гіл, Міхаэль Шумахэр ды Жак Вільнёў. Сюды ж можна залічыць і Рыкарда Зонту, які ў той час быў дзейным чэмпіёнам гонак FIA GT. У пазьнейшыя гады ў гэтым месцы траплялі ў аварыі чэмпіёны КАРТу Хуан Паблё Мантоя; Формулы Рэно 3.5 Карляс Сайнс і Кевін Магнусэн; Формулы-1 Джэнсан Батан і Сэбастыян Фэтэль.

Пераможцы

Ружовае тло азначае, што гонка не ўваходзіць у каляндар Чэмпіянату сьвету Формулы-1.

Мапа ўсіх месцаў правядзеньня Гран-пры Канады.

Рок	Гоначнік	Канструктар	Траса	Справаздача
1961	Пітэр Раян	Лотас-Клаймакс	Маспорт Парк	Справаздача
1962	Матсэн Грэгары	Лотас-Клаймакс		Справаздача
1963	Пэдра Радрыгес	Фэрары		Справаздача
1964	Пэдра Радрыгес	Фэрары		Справаздача
1965	Джым Гол	Шапараль-Шэўрале		Справаздача
1966	Марк Донаг’ю	Лола-Шэўрале		Справаздача
1967	Джэк Брэбэм	Брэбэм-Рэпка	Маспорт Парк	Справаздача
1968	Дэні Гальм	Макларэн-Форд	Мон-Трамблен	Справаздача
1969	Жакі Ікс	Брэбэм-Форд	Маспорт Парк	Справаздача
1970	Жакі Ікс	Фэрары	Мон-Трамблен	Справаздача
1971	Джэкі Ст’юарт	Тырэл-Форд	Маспорт Парк	Справаздача
1972	Джэкі Ст’юарт	Тырэл-Форд		Справаздача
1973	Пітэр Рэўсан	Макларэн-Форд		Справаздача
1974	Эмэрсан Фітыпальдзі	Макларэн-Форд		Справаздача
1975	Ня ладзілася
1976	Джэймз Гант	Макларэн-Форд	Маспорт Парк	Справаздача
1977	Джодзі Шэктэр	Ўульф-Форд		Справаздача
1978	Жыль Вільнёў	Фэрары	Траса Нотр-Даму	Справаздача
1979	Алан Джонз	Ўільямз-Форд		Справаздача
1980	Алан Джонз	Ўільямз-Форд		Справаздача
1981	Жак Ляфіт	Ліж’е-Матра		Справаздача
1982	Нэльсан Піке	Брэбэм-BMW	Аўтадром імя Жыля Вільнёва	Справаздача
1983	Рэнэ Арну	Фэрары		Справаздача
1984	Нэльсан Піке	Брэбэм-BMW		Справаздача
1985	Мікеле Альбарэта	Фэрары		Справаздача
1986	Найджэл Мэнсэл	Ўільямз-Хонда		Справаздача
1987	Ня ладзілася з прычыны спонсарскіх звадаў
1988	Айртан Сэна	Макларэн-Хонда	Аўтадром імя Жыля Вільнёва	Справаздача
1989	Т’еры Бутсэн	Ўільямз-Рэно		Справаздача
1990	Айртан Сэна	Макларэн-Хонда		Справаздача
1991	Нэльсан Піке	Бэнэтан-Форд		Справаздача
1992	Гергард Бэргер	Макларэн-Хонда		Справаздача
1993	Ален Прост	Ўільямз-Рэно		Справаздача
1994	Міхаэль Шумахэр	Бэнэтан-Форд		Справаздача
1995	Жан Алезі	Фэрары		Справаздача
1996	Дэйман Гіл	Ўільямз-Рэно		Справаздача
1997	Міхаэль Шумахэр	Фэрары		Справаздача
1998	Міхаэль Шумахэр	Фэрары		Справаздача
1999	Міка Хякінэн	Макларэн-Мэрсэдэс		Справаздача
2000	Міхаэль Шумахэр	Фэрары		Справаздача
2001	Ральф Шумахэр	Ўільямз-BMW		Справаздача
2002	Міхаэль Шумахэр	Фэрары		Справаздача
2003	Міхаэль Шумахэр	Фэрары		Справаздача
2004	Міхаэль Шумахэр	Фэрары		Справаздача
2005	Кімі Райкэнэн	Макларэн-Мэрсэдэс		Справаздача
2006	Фэрнанда Алёнса	Рэно		Справаздача
2007	Льюіс Гэмілтан	Макларэн-Мэрсэдэс		Справаздача
2008	Робэрт Кубіца	BMW Заўбэр		Справаздача
2009	Ня ладзілася
2010	Льюіс Гэмілтан	Макларэн-Мэрсэдэс	Аўтадром імя Жыля Вільнёва	Справаздача
2011	Джэнсан Батан	Макларэн-Мэрсэдэс		Справаздача
2012	Льюіс Гэмілтан	Макларэн-Мэрсэдэс		Справаздача
2013	Сэбастыян Фэтэль	Рэд Бул-Рэно		Справаздача
2014	Даніель Рык’ярда	Рэд Бул-Рэно		Справаздача
2015	Льюіс Гэмілтан	Мэрсэдэс		Справаздача
2016	Льюіс Гэмілтан	Мэрсэдэс		Справаздача
2017	Льюіс Гэмілтан	Мэрсэдэс		Справаздача
2018	Сэбастыян Фэтэль	Фэрары		Справаздача
2019	Льюіс Гэмілтан	Мэрсэдэс		Справаздача
2020 — 2021	Ня ладзілася праз пандэмію COVID-19
2022	Макс Вэрстапэн	Рэд Бул-Рэд Бул	Аўтадром імя Жыля Вільнёва	Справаздача
2023	Макс Вэрстапэн	Рэд Бул-Хонда		Справаздача
Крыніцы:[1][2]

Крыніцы

1. Canadian GP. ChicaneF1. Архіўная копія ад 9 December 2021 г.
2.  Higham, Peter The Guinness Guide to International Motor Racing. — London, England: Motorbooks International, 1995. — P. 361. — ISBN 978-0-7603-0152-4

Вонкавыя спасылкі

• https://gpcanada.ca/ — афіцыйны сайт Гран-пры Канады