Горадня Азот

ААТ «Горадня Азот» — адно з найбуйнейшых прадпрыемстваў нафтахімічнай галіны ў Беларусі. Уваходзіць у склад Беларускага дзяржаўнага канцэрну па нафце й хіміі (канцэрн «Белнафтахім»). Знаходзіцца па адрасе: Гародня, праспэкт Касманаўтаў, 100.

ААТ «Горадня Азот»
Тып	ААТ
Заснаваная	1963[1]
Заснавальнікі	Савет Міністраў СССР
Краіна	Беларусь
Разьмяшчэньне	Горадня, Беларусь
Ключавыя фігуры	Ігар Ляшэнка (генэральны дырэктар)
Галіна	хімічная прамысловасьць
Прадукцыя	азот, аміяк, мэтанол, угнаеньні, чысьцячыя, мыючыя й ахоўныя сродкі
Чысты прыбытак	12 366,0 тыс. BYN (2017)
Лік супрацоўнікаў	7562 чал. (2016)[2]
Матчына кампанія	канцэрн «Белнафтахім»
Аўдытар	BDO
www.azot.by

Гісторыя

Горадня Азот

Прадпрыемства разьмешчана прыкладна за два кілямэтры на ўсход ад мяжы гарадзкой забудовы. Створана ў 1963 годзе як азотна-тукавы завод. З 1963 году пачалася вытворчасьць аміяку й карбаміду. Пасьля ўводу ў строй вытворчасьці капралактама ў 1970 годзе завод ператвораны ў хімічны камбінат. У 1971 годзе прысвоена імя Сяргея Прытыцкага, адначасова ўведзены ў дзеяньне цех аміяку й другая чарга цеху карбаміду. У 1975 годзе ператвораны ў Гарадзенскае вытворчае аб’яднаньне «Азот», у 1981 годзе ўзнагароджана ордэнам Дружбы народаў. Уключае 5 вытворчасьцяў, 39 цахоў, 24 службы. Выпускае каля 50 відаў хімічнай прадукцыі, у тым ліку аміяк вадкі тэхнічны (976,8 тыс. тонаў у год), азотныя ўгнаеньні (карбамід — 785 тыс. тонаў у год, карбаміда-аміячная сумесь (КАС) — 720 тыс. тонаў у год, сульфат амонію — 319 тыс. тонаў у год), мэтанол тэнічны (80 тыс. тонаў у год), капролактам (111,2 тыс. тонаў у год), паліва біядызельнае (200 тыс. тонаў у год) і двухвокіс вугляроду вадкі (24 тыс. тонаў у год).

Зьяўляцца горадавызначальным прадпрыемствам. На сваім рахунку мае палац культуры, санаторый-прафілякторый, турыстычную базу, бібліятэкі, паліклініку, спартова-стралковы клюб, піянэрскі лягер, дзіцячыя садкі, ґазэту «Гарадзенскі хімік», жаночы хакейны клюб «Рытм Азот».

Пасьля прэзыдэнцкіх выбараў у Беларусі 2020 году, вынікі якіх, як мяркуецца, былі сфальсыфікаваны, супрацоўнікі ААТ «Гародня Азот» падтрымалі пратэсты ў Беларусі й заклікі да нацыянальнай забастоўкі, аднак шмат зь іх было затрымана й зьбіта міліцыянтамі рэжыму Лукашэнкі^[3][4]. На «Гародня Азоце» была найбольшая колькасьць тых, хто падтрымаў страйк сярод усіх прадпрыемстваў краіны^[3].

30 сакавіка 2021 году даччыная кампанія ААТ «Гародня Азот» абвясьціла тэндэр на адгрузку сваіх тавараў. Адной з умоў тэндэру была магчымасьць не адзначаць прыналежнасьць грузу да ААТ «Гародня Азот». Гэта было выклікана пагрозай санкцый, паведамлялася ў тэндэрнай дакумэнтацыі й СМІ^[5].

Кіраўніцтва[6]

• Аляксандар Лаўрычэнка (1 жніўня 1960 — 1 чэрвеня 1961)
• Іван Антонаў (1 чэрвеня 1961 — 30 лістапада 1965)
• Гімн Салаўёў (30 лістапада 1965 — 25 студзеня 1978)
• Уладзімер Іваноў (25 студзеня 1978 — 10 ліпеня 1992)
• Валерый Лангоў (13 ліпеня 1992 — 9 лістапада 2004)
• Аляксандар Радзевіч (6 сьнежня 2005 — 26 чэрвеня 2009)
• Ігар Жылін (12 жніўня 2009 — 4 лютага 2011)
• Канстанцін Маянаў (30 жніўня 2011 — 20 верасьня 2017)
• Ігар Бабыр (21 верасьня 2017 — 29 студзеня 2021)
• Ігар Ляшэнка (з 30 студзеня 2021)

Санкцыі

З 2006 году ААТ «Горадня Азот» і «Горадня Хімвалакно» (зь перапынкамі^{[7][8][9][10][11]}) знаходзяцца ў санкцыйным сьпісе спэцыяльна вызначаных грамадзянаў і заблякаваных асобаў ЗША за «падрыў дэмакратычнага працэсу»^[12][13]. Апошняе ўключэньне было ў чэрвені 2021 году^[14]. 9 жніўня 2021 году ў сьпіс быў уключаны генэральны дырэктар ААТ «Горадня Азот» Ігар Ляшэнка^[11][15].

2 сьнежня 2021 году «Горадня Азот» і «Горадня Хімвалакно» трапілі ў чорны сьпіс Эўразьвязу^[16]. Таксама кампаніі ў свой санкцыйны сьпіс уключыла Швайцарыя^[17]. 22 сьнежня да адпаведнага пакету санкцый ЭЗ далучыліся Альбанія, Ісьляндыя, Ліхтэнштайн, Нарвэгія, Паўночная Македонія, Сэрбія, Чарнагорыя^[18][19].

У 2022 годзе да санкцый супраць прадпрыемства далучыліся Украіна ды Японія^[20].

Рэакцыя на санкцыі

У некалькіх расьсьледаваньнях, выпушчаных у 2023 годзе, журналісты з Беларускага расьсьледавальніцкага цэнтру(be) ды літоўскай Siena заявілі, што прадукцыя ААТ «Горадня Азот» пасьля ўвядзеньня санкцый супраць заводу прадаецца ў ЭЗ з дапамогай некалькіх кампаній, зарэгістраваных у Кыргыстане, Узбэкістане, Сэрбіі ды Летуве^[21][22]. У кастрычніку 2024 году паведамлялася аб пастаўках ва Украіну прадукцыі «Гродна Азоту» пад выглядам вырабленай у Туркмэністане праз кампанію, зарэгістраваную ў ААЭ^[23].

21 лютага 2024 году Суд Эўрапейскага зьвязу(be) ў Люксэмбургу адхіліў пазоў ААТ «Горадня Азот» ды яго філіі «Хімвалакно», якія патрабавалі адмяніць санкцыі ЭЗ^[24].