Войшвіл (імя)

Войшвіл (Вошвіл, Весьвіл) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча Вайшвіла (Вашвіла).

Uesuili
Паходжаньне
Мова(-ы)	германскія
Утворанае ад	Woysch + Wilo Wis + Wilo
Іншыя формы
Варыянт(ы)	Вошвіл, Весьвіл, Вайшвіла, Вашвіла
Вытворныя формы	Вісьвіл
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Войшвіл»

Паходжаньне

Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Весьвілі (Uesuili) — імя германскага паходжаньня^[1][2]. Іменная аснова -войш- (імёны ліцьвінаў Вайшыла, Войшымунд, Войсяд; германскія імёны Vuisilo, Vuisimundo, Vuisadus) паходзіць ад гоцкага і бургундзкага waiþs 'паляваньне', гоцкага waiþja 'паляўнічы'^[3] або ад асновы -віс- (-віз-, -веш-)^[4][5] (пазьнейшай -вайс-^[6]), а аснова -віл- (імёны ліцьвінаў Вільбут, Вільгейда, Мунтвіл; германскія імёны Willebut, Williheid, Muntwil) — ад гоцкага wilja 'воля'^[3]. Такім парадкам, імя Войшвіл азначае «воля паляваньня»^[7].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Wojszwił (5 студзеня 1359 году, разглядаецца як фальсыфікат Тэадора Нарбута)^[8]; на Рши и у Оболцох. Село Сено Милошу Воишвиловичу^[9], долница Пашкова а Олехнонова Воишвиловичовъ^[10] (1440—1492 гады); Миколаю Вошвиловичу Гнездо, дворец Монивидов… дворец Довкгаилов Воишвиловича^[11], Довкгаилу Воишвиловичу петнадцать чоловеков^[12], Милошу Воишвиловичу землица Сеилович^[13], Докаилу Воишвиловичу Никелева земля… дворец Миколаевъ Воишвиловича^[14] (9 лістапада 1449 году); Mylosch Woyswylowicz (29 траўня 1479 году)^[15]; Voyszphyl (1503 год)^[16]; hominibus… Pieczko Sthecz Woyschvylowycz (14 жніўня 1503 году)^[17]; боярина нашого, Яна Милошевича Воишвиловича (27 красавіка 1516 году)^[18]; земъли пустовъских у Новъгородскомъ повете… Воишвиловъщыны (7 сакавіка 1523 году)^[19]; Миколаи Воишвиловичъ^[20], Юрыи Воишвиловичъ^[21], Воишвилъ Анъдровичъ^[22], Сенько Воишвиловичъ^[23], Лавринъ Воишвиловичъ^[24], Як Вошвилович^[25], Миколаи Воишвиловичъ^[26] (1528 год); Юрей Войшвилович (8 траўня 1534 году)^[27]; Миколаи Воишвилович… Войшвил Орвидович (1538 год)^[28]; Войшвилъ Сеньковичъ (1540 год)^[29]; Миколаи Сенкевич Воишвилъ… Каспор Стасевич Возшвилович (30 ліпеня 1545 году)^[30]; Воитехъ Милошевичъ Воишвиловичъ… Станиславъ Воитеховичъ Воишвиловичъ (7 кастрычніка 1547 году^[31], 10 кастрычніка 1547 году^[32]); Павелъ Войшвиловичъ (23 студзеня 1566 году)^[33]; Григорей Юръевичъ Войшвиловичъ^[34], Валентынъ Шимковичъ Войшвиловичъ^[35], Бенко Павловичъ Войшвиловичъ^[36], Лукашъ Каспоровичъ Войшвилъ^[37], Каспоръ Войшвилъ^[38], Петръ Войшвиловичъ^[39] (1567 год); Mathias Woyszwiłł (1619­—1690 гады)^[40]; Jozef Wyszwiłowicz (1641 год)^[41]; Wieswilowa (1671—1681 гады)^[42]; Krzysztof Wojszwiłł^[43], Krzysztof Woyszwiłło… Jan Woyszwiłło^[44] (1690 год); Urbanus Woyszwił (1699 год)^[45]; Iannes Woszwilo (1764—1786 гады)^[46]; Michał Wajszwił (1802 год)^[47].

Носьбіты

• Войшвіл або Вайшвілт († 1370) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, трымаў Лагойскае княства
• Мілаш Войшвілавіч — літоўскі баярын, які атрымаў наданьні ад вялікага князя Казімера
• Пашка і Алехна Войшвілавічы — літоўскія баяры, якія ўпамінаюцца ў наданьні вялікага князя Казімера
• Мікалай Войшвілавіч — літоўскі баярын, які ўпамінаецца ў 1449 годзе
• Даўгайла Войшвілавіч — літоўскі баярын, які ўпамінаецца ў 1449 годзе
• Войшвіл — літоўскі баярын з Задзьвеі, які ў 1503 годзе зрабіў наданьне касьцёлу ў Палонцы
• Мікалай Войшвілавіч — пянянскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году
• Юрай Войшвілавіч — пянянскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году і ў 1534 годзе
• Войшвіл Андравіч — эйшыскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
• Сенька Войшвілавіч — радунскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
• Лаўрын Войшвілавіч — вялёнскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
• Мікалай Войшвілавіч — кельмаўскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
• Войшвіл Сенькавіч — радунскі баярын, які ўпамінаецца ў 1540 годзе
• Войцех Мілашавіч Войшвілавіч — баярын Гарадзенскага павету, які ўпамінаецца ў 1547 годзе разам з сынам Станіславам
• Павал Войшвілавіч — баярын Троцкага павету, які ўпамінаецца ў 1566 годзе разам з сынам Бэрнатам
• Ян Вайшвіла — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, чашнік вількамірскі і, магчыма, берасьцейскі^[48]
• Аляксандар Вашвіл — настаўнік Сярэдніцкай народнай вучэльні на 1887 год^[49]

Вайшвілы — парафіяне касьцёла ў Міры на 1847 год^[50].

Вайшвілы (Wojszwiłło) гербаў Агеньчык, Корчак, Кот Морскі, Леў, Равіч, З-пад Вежы і Юноша — літоўскі шляхецкі род зь Віленскага павету^[51].

Войшвілы (Wojszwiłło) — літоўскі шляхецкі род з Троцкага павету^[52].

У актах Вялікага Княства Літоўскага ўпамінаўся маёнтак Войшывілы (Войшивилы) у Ковенскім павеце^[53].

Глядзіце таксама

• Войша
• Віла

Заўвагі

Крыніцы

1. El Nombre de los Antepasados: Toponimia Gallega de Origen Antroponímico (I v2.0), Celtiberia.net — Prehistoria, Protohistoria e Historia antigua
2. Тищенко К. М. Асиміляція середньовічних меншин до української мовної спільноти // Український глотогенез: матеріали міжнар. наук. конф. — Житомир, 2015. С. 47.
3. Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
4. Schmittlein R. Toponymes finnois et germaniques en Lituanie // Revue internationale d’onomastique. Nr. 2, 1948. P. 101, 102.
5. Schmittlein R. Les noms d’eau de la Lituanie (suite) // Revue internationale d’onomastique. Nr. 3, 1964. P. 167.
6. Gottschald M. Deutsche Namenkunde: Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung. — Berlin, 2006. S. 522.
7. Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 21.
8. Устав Ольгерда о кревах — фальсификат (1359), Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae
9. Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 26.
10. Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 32.
11. Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 60.
12. Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 61.
13. Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 64.
14. Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 65.
15. Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 369.
16. Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 3: 1501—1507. — Kraków, 1948. S. 690.
17. Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 3: 1501—1507. — Kraków, 1948. S. 669.
18. Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T. 3, 1432—1534. — Lwów, 1890. S. 139.
19. Lietuvos Metrika. Knyga 12 (1522—1529). — Vilnius, 2001. P. 209.
20. Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 76.
21. Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 77.
22. Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 88.
23. Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 90.
24. Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 160.
25. Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 168.
26. Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 171.
27. Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 127.
28. Mackavičius A. Žemaitijos valsčių surašymas 1537—1538 m. — Vilnius, 2003. P. 218, 277.
29. Lietuvos Metrika. Knyga 225 (6) (1528—1547). — Vilnius, 1995. P. 162—163.
30. Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 83.
31. Lietuvos Metrika. Knyga 29 (1546—1547). — Vilnius, 2016. P. 139—140.
32. Lietuvos Metrika. Knyga 29 (1546—1547). — Vilnius, 2016. P. 141—142.
33. Lietuvos Metrika. Knyga 264 (50) (1565—1566). — Vilnius, 2014. P. 90.
34. Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 629.
35. Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 632.
36. Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 764.
37. Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 786.
38. Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 789.
39. Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 1283.
40. Maciejauskienė V. Gruzdžių pavardės: istorija ir dabartis // Lietuvos lokaliniai tyrimai. 2010. P. 4.
41. Ординация королевских пущ: в лесничествах бывшего Великого Княжества Литовского. — Вильна, 1871. С. 60.
42. Zinkevičius Z. Lietuvių antroponimika: Vilniaus lietuvių asmenvardžiai XVII a. pradžioje. — Vilnius, 1977. P. 217.
43. Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Województwo wileńskie 1690 r. — Warszawa, 1989. S. 216.
44. Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Księstwo Żmudzkie 1690 r. — Warszawa, 2009. S. 94.
45. Stakliškių Švč. Trejybės bažnyčia 1699—1701 m. jungtuvių įrašai, Nepriklausomas virtualus archyvas GENMETRIKA
46. Sinkevičiūtė D. Lietuvių dvikamienių vardų su pirmuoju dėmeniu vaiš- raidos bruožai // Baltistica. T. 43, Nr. 2 (2008). P. 268.
47. Johaniszkiele, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
48. Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego: Spisy. T. 8. Ziemia brzeska i województwo brzeskie XIV—XVIII wiek. — Warszawa, 2020. S. 87.
49. Памятная книжка Ковенской губернии на 1887 год. — Ковна, 1888. С. 31.
50. Яўген Анішчанка, мир костел Новогрудского уезда список прихожан, Архіў гісторыка Анішчанкі, 16 сакавіка 2016 г.
51. Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 855.
52. Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 449.
53. Indeks alfabetyczny miejscowości dawnego wielkiego Księstwa Litewskiego: A—K (Abakanowicze — Kujany). Wilno, 1929. S. 167.

Літаратура

• Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)