Брацкая царква Сьвятога Мікалая (Берасьце)

Брацкая царква Сьвятога Мікалая — помнік гісторыі пачатку XX стагодзьдзя (мураўёўка) у Берасьці. Знаходзіцца на гістарычнай Мільённай вуліцы^{[lower-alpha 1]}, на рагу з вуліцай Адама Міцкевіча. Дзее. Твор архітэктуры расейскай эклектыкі. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Помнік гісторыі
Царква Сьвятога Мікалая
Царква Сьвятога Мікалая
Краіна	Беларусь
Места	Берасьце
Каардынаты	52°05′52.2″ пн. ш. 23°41′21.82″ у. д.
Канфэсія	Беларускі экзархат і праваслаўе
Эпархія	Берасьцейская і Кобрынская япархія
Архітэктурны стыль	псэўдарускі стыль[d] і расейска-бізантыйскі стыль[d]
Статус	Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Сайт	stnikolas.hram.by
Царква Сьвятога Мікалая на мапе Беларусі Царква Сьвятога Мікалая
Царква Сьвятога Мікалая на Вікісховішчы

Гісторыя

Першая царква, 1894 г.

Царква на малюнку 1915 г.

Драўляную царкву Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы) у Берасьці збудавалі ў 1880-я гады. Гэты будынак згарэў у час вялікага пажару 4 траўня 1895 году. На яе месцы ў 1896 годзе збудавалі новую драўляную царкву.

У 1904—1906 гадох на месцы драўлянай збудавалі мураваную царкву. Будаваньне вялося на ахвяраваньні маракоў і афіцэраў — удзельнікаў расейска-японскай вайны, якія лічылі Сьвяціцеля Мікалая сваім апекуном, і на сродкі брацтва ў гонар Сьвяціцеля Мікалая і Апанаса Берасьцейскага. З гэтай прычыны царква атрымала неафіцыйны дадатак у назьве — Брацкая.

Па Другой сусьветнай вайны ў будынку разьмяшчалася сховішча Дзяржаўнага архіву Берасьцейскай вобласьці. У 1996 годзе перададзены Беларускаму экзархату Маскоўскага патрыярхату будынак царквы адрамантавалі.

Архітэктура

Прыклад маскоўска-яраслаўскага кірунку эклектычнай царкоўнай архітэктуры Расейскай імпэрыі. Гэта крыжова-купальны храм, у падоўжана-восевай аб’ёмна-прасторавай кампазыцыі якога дамінуе 8-гранная званіца з адкрытым верхнім ярусам-звонам, завершаным высокім шатром з купалам-цыбулінай. Званіца злучаецца з цэнтральным 2-ярусным аб’ёмам працяглай трапезнай, падзеленай радамі аркавых аконных праёмаў на 2 ярусы. Кубападобны аб’ём сяродкрыжжа завяршаецца 5 купаламі-цыбулінамі. З усходняга боку да цэнтральнага аб’ёму далучаецца 5-гранная апсыда з бакавымі рызьніцамі. Галоўны ўваход падкрэсьліваецца манумэнтальнай паперцю ў выглядзе 3-пралётных аркатураў і з высокім 2-гранным шчытом на магутных слупах. Аналягічны выгляд, але ў меншым маштабе, маюць кутнія ўваходы цэнтральнага аб’ёму. Рознавялікія аркавыя аконныя праёмы дэкаруюцца роўнічнымі ліштвамі, філёнгамі. У дэкоры выкарыстоўваюцца формы дойлідзтва Маскоўскай дзяржавы: какошнікі, кілепадобныя аркі, філёнгавыя лапаткі, квадратныя разеткі, бочкападобныя фігурныя калёнкі, зубчастыя фрызы.

Усярэдзіне скляпеньні пакрываюцца росьпісам. Апсыда вылучаецца 3-ярусным драўляным іканастасам. У царкве захоўваюцца абраз Міколы Цудатворцы (у алтары), мошчы Апанаса Філіповіча. Сярод сакральных рэліктаў — частка дрэва Крыжа Жыватворнага Гасподня, на якім укрыжавалі Хрыста, мошчаў сьвяціцеля і цудатворцы чарнігаўскага Феадосія ды іншыя. Асабліва шануецца Сьвятое Ўкрыжаваньне з часткай каменю з Галготы^[1].

Галерэя

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
• 
  1908 г.
• 
  1915 г.
• 
  1915 г.
• 
  1915 г.

• 
  1915 г.
• 
  1915 г.
• 
  1915 г.
• 
  1915—1918 гг.

• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.

• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.

• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.

• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.

• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.

• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.

• 
  1915—1918 гг.
• 
  1916 г.
• 
  1916 г.
• 
  1916 г.

• 
  1916 г.
• 
  1916 г.
• 
  1916 г.
• 
  1916—1918 г.

• 
  1916—1918 гг.
• 
  1917 г.
• 
  1917 г.
• 
  сьнежань 1917 г.

• 
  сьнежань 1917 г.
• 
  1918 г.
• 
  1918 г.
• 
  1918—1939 гг.

• 
  1920 г.
• 
  1921—1939 гг.
• 
  1926—1937 гг.
• 
  1929 г.

• 
  1931 г.
• 
  1935 г.
• 
  1936 г.
• 
  сьнежань 1936 г.

• 
  сьнежань 1936 г.
• 
  1937 г.
• 
  1941 г.
• 
  1941 г.

• 
  1941—1943 гг.
• 
  1941—1943 гг.
• 
  1941—1944 гг.
• 
  1941—1944 гг.

• 
  1941—1944 гг.
• 
  1942 г.
• 
  1942 г.
• 
  25 жніўня 1943 г.

Сучасныя здымкі

• Сучасны стан
• 
  Агульны выгляд
• 
  Галоўны фасад
• 
  Бакавы фасад
• 
  Выгляд уначы

Заўвагі

1. Цяперашні афіцыйны адрас — вуліца Савецкая, 10

Крыніцы

1. Кулагін А. Праваслаўныя храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік. — Менск: Беларуская Энцыкляпэдыя, 2007.

Літаратура

• Кулагін А. Праваслаўныя храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік. — Менск: Беларуская Энцыкляпэдыя, 2007.— 653 с.: іл. ISBN 978-985-11-0389-4.

Вонкавыя спасылкі

Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  113Г000021

• Брацкая царква Сьвятога Мікалая ў Берасьці, Radzima.org