Аўгусто́ў, Аўгу́стаў (польск. Augustów) — места ў Польшчы, на рацэ Неце. Адміністрацыйны цэнтар Аўгустоўскага павету Падляскага ваяводзтва. Насельніцтва на 2013 год — 30 724 чалавекі. Знаходзіцца за 90 км на поўнач ад Беластоку, за 35 км ад беларуска-польскай граніцы.
| Аўгустоў | |||||
| польск. Augustów | |||||
 У цэнтры места | |||||
| |||||
| Першыя згадкі: | 1555 | ||||
| Магдэбурскае права: | 17 траўня 1557 | ||||
| Краіна: | Польшча | ||||
| Ваяводзтва: | Падляскае | ||||
| Павет: | Аўгустоўскі | ||||
| Плошча: | 80,90 км² | ||||
| Насельніцтва (2013) | |||||
| колькасьць: | 30 728 чал.[1] | ||||
| шчыльнасьць: | 379,83 чал./км² | ||||
| Часавы пас: | UTC+1 | ||||
| летні час: | UTC+2 | ||||
| Тэлефонны код: | +48 87 | ||||
| Паштовыя індэксы: | 16-300 — 16-303 | ||||
| Нумарны знак: | BAU | ||||
| Геаграфічныя каардынаты: | 53°51′0″ пн. ш. 22°58′0″ у. д. | ||||
Аўгустоў на мапе Польшчы   Аўгустоў | |||||
 Галерэя здымкаў у Вікісховішчы | |||||
| Афіцыйны сайт | |||||
Аўгустоў — магдэбурскае места гістарычнага Падляшша, на беларускай этнічнай тэрыторыі. Сярод мясцовых славутасьцяў вылучалася царква Маці Божай, помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры, а таксама збудаваныя ў стылі клясыцызму меская ратуша, касьцёл Сьвятога Барталамея, кірха і Вялікая сынагога, помнікі архітэктуры XIX ст.
Назва
Назва Аўгустоў паходзіць ад імя караля і вялікага князя Жыгімонта Аўгуста.
Гісторыя
Паміж Вялікім Княствам Літоўскім і Каралеўствам Польскім
Паселішча ўзьнікла на дзяржаўных землях, што знаходзіліся ў трыманьні Радзівілаў (Гарадзенскае і Кнышынскае староствы). У 1526 або 1527 годзе Ян Радзівіл заклаў карчму на рацэ Меце (Неце), на вялікім шляху з Горадні да Праўдзішак. У 1540 годзе каралева і вялікая княгіня Бона Сфорца заснавала фальварак, названы Зыгмунтова ў гонар мужа (Жыгімонта Старога) і сына (Жыгімонта Аўгуста)[2].
Першы пісьмовы ўпамін пра Аўгустоў як мястэчка ў Падляскім ваяводзтве датуецца 1555 годам. 17 траўня 1557 году Жыгімонт Аўгуст надаў яму Магдэбурскае права і дазволіў праводзіць 2 кірмашы штогод; пазьней вялікі князь заснаваў у мястэчку царкву[2]. У 1561 годзе Аўгустоў атрымаў мескі герб «у блакітным полі пад мітрай залатая манаграма S[igismundus] A[ugustus] і літары R[ex] P[oloniae]»[3].
У 1569 годзе згодна з умовамі Люблінскай уніі Аўгустоў перайшоў да Каралеўства Польскага. У 1570 годзе мястэчка стала цэнтрам староства.
Пад уладай Расейскай імпэрыі
.jpg)
У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Аўгустоў апынуўся ў складзе Прусіі, а з 1815 году — у Расейскай імпэрыі. У 1837 годзе ўтварылася Аўгустоўская губэрня Царства Польскага з цэнтрам у Сувалках. У 1825—1839 гадох каля места збудавалі Аўгустоўскі канал, які злучыў Віслу зь Нёманам.
У 1848 годзе ў Аўгустове збудавалі мураваны касьцёл. У 1854 годзе ў месьце адрамантавалі і наноў асьвяцілі старую драўляную царкву[4]. У 1875 годзе расейскія ўлады гвалтоўны перавялі тутэйшую царкву ў юрысдыкцыю Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі, а ў лютым 1879 году яе перабудавалі і асьвяцілі пад тытулам Казанскай іконы Божай Маці. У 1881—1884 гадох вялося будаваньне новай мураванай Петрапаўлаўскай царквы-мураўёўкі.
За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Аўгустоў занялі войскі Нямецкай імпэрыі.
Найноўшы час
25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Аўгустоў абвяшчаўся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад Беларуская ССР[5], дзе стаў цэнтрам павету («падраёну») Гарадзенскага раёну[6]. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Аўгустоў апынуўся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе стаў цэнтрам павету Беластоцкага ваяводзтва. У 1926 годзе польскія ўлады разабралі Петрапаўлаўскую царкву-мураўёўку.
З пачаткам Другой сусьветнай вайны 15 верасьня 1939 году Аўгустоў акупавалі войскі Трэцяга Райху, але праз тыдзень места перадалі СССР згодна з пактам Молатава-Рыбэнтропа. У лістападзе 1939 году Аўгустоў увайшоў у склад БССР, дзе стаў цэнтрам раёну Беластоцкай вобласьці. З чэрвеня 1941 да верасьня 1944 году места зноў знаходзілася пад акупацыяй нацысцкай Нямеччыны. 16 жніўня 1945 году ўлады СССР перадалі Аўгустоў Польскай Народнай Рэспубліцы.
- Места на старых здымках
Ратуша, да 1915 г.
Стары касьцёл, да 1905 г.
Царква Маці Божай па маскоўскай перабудове
Петрапаўлаўская царква-мураўёўка
.jpg)
.jpg)
Насельніцтва
Турыстычная інфармацыя
Славутасьці
- Аўгустоўскі канал (1825—1839)
- Забудова гістарычная (XIX — пачатак ХХ ст.; фрагмэнты)
- Капліца-пахавальня Трушкоўскіх (1832)
- Касьцёл Найсьвяцейшага Сэрца Езуса і Сьвятога Барталамея (1906—1911)
- Комплекс Яхт-клюбу (1934—1936)
- Могілкі: каталіцкія, юдэйскія
- Парк
- Рынак
- Сядзіба генэрала Ігната Прандзінскага (1829)
- Царква гарнізонная (1898; мураўёўка, цяпер касьцёл Маці Божай Чанстахоўскай)
Страчаная спадчына
- Касьцёл Сьвятога Барталамея (1848)
- Кірха (1841)
- Ратуша (1847)
- Сынагога Вялікая (1840)
- Царква Божай Маці (XVI ст.)
- Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла (1884; мураўёўка)
Галерэя
- Славутасьці Аўгустова
Касьцёл Найсьвяцейшага Сэрца Езуса
Былая гарнізонная царква-мураўёўка
Комплекс Яхт-клюбу
Асобы
- Ганна Новік (1914—1997) — беларуская паэтка, удзельніца нацыянальна-вызвольнага руху ў Заходняй Беларусі[9]
Месты-сябры
Крыніцы
Літаратура
Вонкавыя спасылкі
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
