Астроскія

Астро́скія — княскі род гербу ўласнага, выхадцы зь якога займалі высокія дзяржаўныя пасады ў Вялікім Княстве Літоўскім і Рэчы Паспалітай, мелі вялізныя зямельныя ўладаньні на тэрыторыі сучасных Беларусі й Украіны.

Астроскія лац. Astroskija
Герб Астроскі
Краіна паходжаньня	Вялікае Княства Літоўскае

Паходжаньне

Паходжаньне ня высьветленае з дакладнасьцю, і пытаньне пра іхных пачынальнікаў разьвязваецца па-рознаму. Мацей Стрыйкоўскі выводзіў Астроскіх з роду князёў Друцкіх (нашчадкі полацкіх князёў)^[1], некаторыя дасьледнікі — з галіцка-валынскіх Рурыкавічаў або Гедзімінавічаў, аднак найбольш імавернай^[2] лічыцца вэрсія ўкраінскага гісторыка М. Максімовіча пра іхнае паходжаньне ад Турава-Пінскіх князёў^[3] (паводле памінальніка Астроскіх, дзе яны значацца як «Благоверніи князи Туровскіи»).

Першым гістарычна вядомым князем Астроскім быў Даніла, уладальнік места Астрог на Валыні ў сярэдзіне XIV ст. (адсюль прозьвішча)^[4].

Галіна Астроскіх — Заслаўскія, да якіх па згасаньні ў XVII ст. роду перайшлі асноўныя маёнткі.

Радавод

Юры (? — 1292), кн. пінскі

1. Дзьмітры
   1. Даніла (узг. 1341), кн. астроскі, удзельнік паўстаньня 1341 супраць караля Казімера III Вялікага
      1. Хведар (? — 1441), кн. астроскі, староста луцкі
         1. Іван Красны (Базыль; 1392—1461), кн. астроскі
            1. Іван (Ян; 1427—1465), кн. астроскі; ж. — Васіліса Глінская
               1. Канстантын Астроскі (1460—1530), гетман літоўскі; 1-я ж. — ад 1509 Тацяна (? — 1522), д. кн. Сямёна Аляксандравіча Гальшанскага; 2-я ж. Аляксандра, д. кн. Сямёна Міхайлавіча Слуцкага
                  1. Канстантын-Васіль (1526—1608); ж. — Соф’я Тарноўская
                     1. Кацярына (? — 1579); м. — Крыштап Мікалай Радзівіл
                     2. Януш (1554—1620), кн. астроскі, ваявода валынскі, кашталян кракаўскі; 1-я ж. — 1582 Сусана Серада (? — 1593); 2-я ж. — Кацярына Любамірская; 3-я ж. — з 1612 Тэафіля Тарло (? — 1635)
                        1. (ад 1-й ж.) Эўфрасіньня (? — 1628); м. — 1622 кн. Аляксандар Заслаўскі (? — 1629)
                        2. (ад 1-й ж.) Элеанора (? — 1617); 1-ы м. — Геранім Язлавецкі (? — 1607); 2-гі м. — з 1609 кн. Ян Юры Радзівіл (1588—1625)
                        3. (ад 2-й ж.) Іван (1607—1618)
                     3. Канстантын (1563—1588)
                     4. Лізавета (1560—1599); м. — Ян Кішка
                     5. Аляксандар (1570—1603) ваявода валынскі; ж. — Ганна Костка (1575—1635)
                        1. Соф’я (1590—1610); м. — Станіслаў Любамірскі
                        2. Кацярына (? — 1642); м. — Тамаш Замойскі (1594—1638)
                        3. Іван (? — 1618), кн. астроскі
                        4. Канстантын Павал (? — 1618), кн. астроскі
                        5. Ганна (1600—1654); м. — з 1620 Ян Караль Хадкевіч (1561—1621)
                  2. Ільля (? — 1539), кн. астроскі; ж. — з 1537 Бэата Касьцялецкая (1496 — п. 1539), няшлюбная дачка Жыгімонта Старога
                     1. Лізавета (1539—1582); 1-ы м. — з 1553 Зьміцер Хведаравіч Сангушка (? — 1554); 2-гі м. — з 1555 граф Лукаш Гурка (? — 1573); 3-ці м. — з 1559 кн. Сямён Юр’евіч Слуцкі (? — 1560; гвалтоўна выдадзенае маці, законны муж скраў яе праз колькі дзён)
                  3. Юры, кн. астроскі
               2. Міхаіл (1456—1501), староста луцкі
                  1. Раман, кн. астроскі
               3. Марыя (1458 — ?); м. — Андрэй Сангушка
            2. Юры Заслаўскі (? — 1500) — заснавальнік князёў Заслаўскіх; ж. — Ганна Заслаўская
         2. Даніла (? — п. 1420)
            1. Хведар (Фэадосі; да 1433 — каля 1490)
         3. Андрэй (? — п. 1436)
         4. Аляксандар (? — п. 1390), кн. чацьвярцінскі — заснавальнік князёў Сьвятаполк-Чацьвярцінскіх
      2. Міхаіл (? — 1399), загінуў у бітве на р. Ворскле
      3. Зьміцер (? — 1399), загінуў у бітве на р. Ворскле
      4. Аляксандар
      5. Настасься; м. — кн. Іван Аляксандравіч Глінскі

Галерэя

• Іканаграфія роду Астроскіх
• 
  Канстантын Астроскі
• 
  Канстантын-Васіль Астроскі
• 
  Януш Астроскі
• 
  Аляксандар Астроскі

• 
  Кацярына Радзівіл (з Астроскіх)
• 
  Лізавета Соф’я Радзівіл (з Астроскіх)
• 
  Элеанора Радзівіл (з Астроскіх)
• 
  Ганна Алаіза Хадкевіч (з Астроскіх)

Крыніцы

1. Канстанцін Астрожскі(недаступная спасылка) // Вітаўт Чаропка. Уладары Вялікага Княства. — Менск: Полымя, 1996.
2. Астрожскія // Беларусь: энцыкл. даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш. — Мінск: БелЭн, 1995. С. 53.
3. І. А. Юхо. Насевіч В. Астрожскія // ЭГБ. — Мн.: 1993 Т. 1. С. 223.
4. Валерый Пазднякоў. Астрожскія ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 1. С. 262.

Літаратура

• Беларусь: энцыкл. даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш. — Мінск: БелЭн, 1995.
• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — 684 с. — ISBN 985-11-0314-4
• Юрка Копцік. Да пытання паходжання князёў Астрожскіх. // Острозький краєзнавчий збірник : матеріали Шістнадцятої наукової конференції «Острозькі краєзнавчі читання», яка відбулася 24 жовтня і 14 листопада 2019 року в місті Острозі Рівненської області.. — Острог: ФОП видавець Свинарчук Р. В., 2019. — В. 11. — С. 6—38.
• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: М. В. Біч і інш.; Прадм. М. Ткачова; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1993. — Т. 1: А — Беліца. — 494 с. — ISBN 5-85700-074-2

Вонкавыя спасылкі

• Юрка Копцік Да пытаньня паходжаньня князёў Астроскіх