Анджэй Сьнядэцкі

Анджэй (Енджэй) Сьнядэцкі (па-польску: Jędrzej Śniadecki; 30 лістапада 1768, мяст. Жнін, Гнезьненскае ваяводзтва, Рэч Паспалітая — 11 траўня 1838, Гароднікі) — польскі хімік, лекар, філёзаф і асьветнік. Брат Яна Сьнядэцкага.

Анджэй Сьнядэцкі
Дата нараджэньня	30 лістапада 1768(1768-11-30)
Месца нараджэньня	Рыдлева[d], Гміна Жнін[d], Жнінскі павет[d], Куяўска-Паморскае ваяводзтва, Польшча
Дата сьмерці	12 траўня 1838(1838-05-12) (69 гадоў)
Месца сьмерці	Вільня, Расейская імпэрыя
Месца пахаваньня	Гароднікі
Месца вучобы	Ягелонскі ўнівэрсытэт I агульнаадукацыйны ліцэй імя Барталамея Навадворскага[d] Агульнаадукацыйны ліцэй імя Міхала Касмоўскага[d]
Занятак	хімік, біёляг, пісьменьнік, філёзаф, лекар
Навуковая сфэра	літаратура, біялёгія, хімія, філязофія і публіцыстыка
Месца працы	Віленскі ўнівэрсытэт
Сябра ў	Варшаўскае таварыства сяброў навук[d] і Віленскае медыцынскае таварыства[d]
Дзеці	Юзаф Канстанцін Снядэцкі[d], Людвіка Сьнядэцкая[d] і Соф’я Сьнядэцкая[d]
Подпіс
Анджэй Сьнядэцкі ў Вікісховішчы

Жыцьцяпіс

Нарадзіўся 30 кастрычніка 1768 году ў мястэчку Жнін Гнезьненскага ваяводзтва (цяпер горад у Куяўска-Паморскім ваяводзтве Польшчы).

Вывучаў мэдыцыну ў Ягелонскім унівэрсытэце ў Кракаве. Удасканальваў веды ў Павіі, Вене, Эдынбургу. У Эдынбургскім унівэрсытэце, навучаючыся ў прафэсара Джозэфа Блэка (1728—1799), зацікавіўся хіміяй.

У 1797—1822 гадах — прафэсар хіміі, у 1826—1832 гадах — мэдыцыны ў Віленскім унівэрсытэце, з 1832 году — прафэсар Мэдыка-хірургічнай акадэміі ў Вільні.

У галоўнай працы «Тэорыя арганічных істот» («Teoria jestestw organicznych», т. 1—2, 1804—11) разьвіў ідэю эпігэнэзу. Прапагандаваў прынцыпы сацыяльнай гігіены. Аўтар першага падручніка хіміі на польскай мове «Пачаткі хіміі» («Początki chemii») (1800).

У 1805—1806 гадах рэдагаваў часопіс «Дзёньнік Віленскі» («Dzennik Wileński»), у 1816—1822 гадах — «Wiadomości Brukowe».

Памёр 11 траўня 1838 году. Пахаваны ў вёсцы Гароднікі (Ашмянскі раён Гарадзенскай вобласьці).

Крыніцы

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2002. — Т. 15: Следавікі — Трыо. — 552 с. — ISBN 985-11-0251-2

Вонкавыя спасылкі

• «Początki chemii. t.2»
• «M. Baliński, Życie Jędrzeja Śniadeckiego, Leszno i Gniezno, 1840»