Шадзібор Валімонтавіч

Шадзібор Валімонтавіч
лац. Šadzibor Valimontavič
	; Герб «Задора»
Асабістыя зьвесткі
Памёр	па 1431
Род	Валімонтавічы гербу Задора[d]
Бацькі	Валімонт Бушкавіч;

Шадзібор Валімонтавіч (? — па 1431) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, кашталян ковенскі (1418).

Хуткія факты Асабістыя зьвесткі, Памёр ...

Закрыць

Быў старостам вількамірскім (1424—1425).

Шад або Шат (Schad, Schat) і Бара (Baro) — імёны германскага паходжаньня^[1]^[2]^[3]. Іменная аснова -шад- (-шат-) (імёны ліцьвінаў Шацейка, Шаціла; германскія імёны Scazciho, Scazelo) паходзіць ад гоцкага skadus 'ахінуты, абаронены'^[4], аснова -сад- (-сат-) (імёны ліцьвінаў Жадзьвін, Вішад; германскія імёны Saduinus, Wisad) — ад гоцкага saths 'насычаны, задаволены'^[5], а аснова -бар- (-бор-) (імёны ліцьвінаў Барвід, Барвін, Барвін; германскія імёны Barvid, Barwin, Barwin) — ад гоцкага bara, baur 'чалавек, дзіця' (літаральна — «народжаны»)^[6]. Такім парадкам, імя Шадзібор азначае «абарона нараджэньня»^[7].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Mattis S[czedibor] houptmann zcu Cawen (Mattis Schedibor^[8]; 27 чэрвеня 1418 году)^[9]; den strengen ritter Schelibor unsern hauptman czu Wilkomirie (8 траўня 1424 году)^[10]; Schedibor houptman czu Wilkomiria (15 кастрычніка 1425 году)^[11]; Schedibori Wolimunthowycz (1 верасьня 1431 году)^[12]; Schedibor Wolnuntowicz (Schedibor Wolumontowicz^[8]; 15 траўня 1432 году)^[13]; Schedibor (15 кастрычніка 1432 году)^[14]; her Schedebar (кастрычнік — лістапад 1432 году)^[15]; Schedebar hoptman von Kaywen (4 лістапада 1432 году)^[16]; Seddebor (7 лістапада 1432 году)^[17].

Зь літоўскага баярскага роду, сын Валімонта Бушкавіча. Меў братоў Румбольда, Кезгайлу, Яўнута, Гудзігерда і Судзівоя.

Упамінаецца з 1418 году. Як прыхільнік Сьвідрыгайлы ў 1432 годзе трапіў у вязьніцу да Жыгімонта Кейстутавіча.

Да актаў Чартарыйскага замірэньня (1431 год) і Гарадзенскай уніі (1432 год) прывесіў пячаці з гербам «Задора» і рускімі надпісамі^[18]^[19]^[20]:

ПЕЧАТЬ ШЕДИБОРОВА ВОЛИМОНТОВИЧА

ПЕЧАТЬ ШЕДИБОРОВА

У Віленскім музэі старажытнасьцяў, стваральнікам якога быў граф Яўстах Тышкевіч, экспанаваўся царкоўны звон з надпісам на старой беларускай мове: «В лето 6000-е 9 сот 28-е [1420 год] создан бысть сей святой Тройцы повелением раба Божего пана Шедибора Валимонтовича, а мастер Устьек»^[21].

[1]
Heintze A. Die deutschen Familien-Namen, geschichtlich, geographisch, sprachlich. — Halle, 1903. S. 227.
[2]
Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1306.
[3]
Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 80.
[4]
Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
[5]
Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 193.
[6]
Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 16.
[7]
Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 26.
[8]
Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 315.
[9]
Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 413.
[10]
Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 643.
[11]
Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 709.
[12]
Бучинський Б. Кілька причинків до часів вел. князя Свитригайла (1430—1433) // ЗНТШ. Т. 76. — Львів, 1907. С. 135.
[13]
Русско-ливонские акты. — СПб, 1868. С. 191.
[14]
Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 81.
[15]
Полехов С. В. Наследники Витовта. — М., 2015. С. 304.
[16]
Rowell S. Bears and Traitors, or: Political Tensions in the Grand Duchy, ca. 1440—1481 // Lithuanian Historical Studies. Vol. 2, 1997. P. 47, 55.
[17]
Liv-, Esth- und Curländisches Urkundenbuch nebst Regesten / Hrsg. von F. G. von Bunge. Bd. 8. — Riga; Moskau, 1884. S. 373.
[18]
Бучинський Б. Кілька причинків до часів вел. князя Свитригайла (1430—1433) // ЗНТШ. Т. 76. — Львів, 1907. С. 136.
[19]
Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 78.
[20]
Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 189.
[21]

Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0
Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)
Урбан П. Старажытныя ліцьвіны: мова, паходжаньне, этнічная прыналежнасьць. — Менск: Тэхналогія, 2001. — 216 с. — 500 ас. — ISBN 978-985-458-050-4
Semkowicz W. O litewskich rodach bojarskich zbratanych ze szlachtą polską w Horodle r. 1413 // Miesięcznik Heraldyczny. Organ Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie. R. 6. Nr. 11—12. 1913.

[1] [1]
Heintze A. Die deutschen Familien-Namen, geschichtlich, geographisch, sprachlich. — Halle, 1903. S. 227.

[2] [2]
Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1306.

[3] [3]
Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 80.

[4] [4]
Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.

[5] [5]
Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 193.

[6] [6]
Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 16.

[7] [7]
Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 26.

[Piatrauskas-2014-315-8] [8]
Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 315.

[9] [9]
Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 413.

[10] [10]
Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 643.

[11] [11]
Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 709.

[12] [12]
Бучинський Б. Кілька причинків до часів вел. князя Свитригайла (1430—1433) // ЗНТШ. Т. 76. — Львів, 1907. С. 135.

[13] [13]
Русско-ливонские акты. — СПб, 1868. С. 191.

[14] [14]
Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 81.

[15] [15]
Полехов С. В. Наследники Витовта. — М., 2015. С. 304.

[16] [16]
Rowell S. Bears and Traitors, or: Political Tensions in the Grand Duchy, ca. 1440—1481 // Lithuanian Historical Studies. Vol. 2, 1997. P. 47, 55.

[17] [17]
Liv-, Esth- und Curländisches Urkundenbuch nebst Regesten / Hrsg. von F. G. von Bunge. Bd. 8. — Riga; Moskau, 1884. S. 373.

[18] [18]
Бучинський Б. Кілька причинків до часів вел. князя Свитригайла (1430—1433) // ЗНТШ. Т. 76. — Львів, 1907. С. 136.

[19] [19]
Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 78.

[20] [20]
Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 189.

[Urban-2001-42-21] [21]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

Шадзібор Валімонтавіч

Wikiwand in your browser!

Шадзібор Валімонтавіч

Wikiwand in your browser!

Імя

Біяграфія

Мова і культура

Крыніцы

Літаратура

Асабістыя зьвесткі
Герб «Задора»
Памёр	па 1431
Род	Валімонтавічы гербу Задора^[d]
Бацькі	Валімонт Бушкавіч