Моцнае ўзаемадзеяньне
From Wikipedia, the free encyclopedia
Моцнае ядзернае ўзаемадзеяньне ці каляровае ўзаемадзеяньне, ядзернае ўзаемадзеяньне — адно з чатырох фундамэнтальных узаемадзеяньняў у фізыцы і мэханізм, які адказвае за моцную ядзерную сілу. Моцнае ўзаемадзеяньне дзейнічае ў маштабах атамных ядраў і меней, адказваючы за прыцягненьне паміж нуклёнамі ў ядрах і паміж кваркамі ў гадронах (пратонах, нэўтронах і інш.). У моцным узаемадзеяньні ўдзельнічаюць кваркі і глюёны, а таксама складзеныя зь іх элемэнтарныя часьцінкі, якія называюцца гадронамі.
На адлегласьці 10–15 м (1 фэмтамэтар), моцнае ўзаемадзеяньне прыблізна ў 137 разоў мацьнейшвае за электрамагнетызм, у мільён разоў мацьнейшае за слабое ўзаемадзеяньне, і ў 1038 разоў большае за гравітацыю[1]. Ядзернае ўзаемадзеяньне ўтрымлівае большасьць звычайных рэчываў разам, паколькі яна абмяжоўвае кваркі ў часьцінках адронаў, як то пратон і нэўтрон. Акрамя таго, гэтая сіла зьвязвае гэтыя нэўтроны і пратоны для стварэньня атамных ядраў. Большая частка масы звычайнага пратону або нэўтрона зьяўляецца вынікам існаваньня энэргетычнага полю моцнага ўзаемадзеяньня; асобныя кваркі складаюць толькі каля 1% ад масы пратону.