![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Kry%25C5%25BE_E%25C5%25ADfrasi%25C5%2584ni_Po%25C5%2582ackaj._%25D0%259A%25D1%2580%25D1%258B%25D0%25B6_%25D0%25AD%25D1%259E%25D1%2584%25D1%2580%25D0%25B0%25D1%2581%25D1%2596%25D0%25BD%25D1%258C%25D0%25BD%25D1%2596_%25D0%259F%25D0%25BE%25D0%25BB%25D0%25B0%25D1%2586%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25B9_%25281890%2529.jpg/640px-Kry%25C5%25BE_E%25C5%25ADfrasi%25C5%2584ni_Po%25C5%2582ackaj._%25D0%259A%25D1%2580%25D1%258B%25D0%25B6_%25D0%25AD%25D1%259E%25D1%2584%25D1%2580%25D0%25B0%25D1%2581%25D1%2596%25D0%25BD%25D1%258C%25D0%25BD%25D1%2596_%25D0%259F%25D0%25BE%25D0%25BB%25D0%25B0%25D1%2586%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25B9_%25281890%2529.jpg&w=640&q=50)
Крыж Эўфрасіньні Полацкай
From Wikipedia, the free encyclopedia
Крыж Эўфрасі́ньні По́лацкай — унікальны твор эмальернага мастацтва, рэлігійная і духоўная сьвятыня беларусаў[1]. Крыж вырабіў у 1161 годзе полацкі ювэлір Лазар Богша на заказ Эўфрасіньні Полацкай як каўчэг для захоўваньня хрысьціянскіх рэліквіяў[2].
| |
Лазар Богша (аднавіў Мікалай Кузьміч) | |
Крыж Эўфрасіньні Полацкай, 1161 (аднаўленьне 1992—1997) | |
кіпарыс, золата, срэбра. | |
Царква Сьвятога Спаса, Полацак |
Мае шэсьць канцоў-промняў, што сымбалізуе створаны Богам за шэсьць дзён Сусьвет. Падобная форма крыжа ніколі не была пераважнай на землях усходніх славянаў і найчасьцей сустракалася на беларускай этнічнай тэрыторыі[3].
Рэліквія згубілася ў Другую Сусьветную вайну, калі магла трапіць у расейскія музэйныя сховішчы[4], аднак у 2020—2021 гадох зьявіліся сьведчаньні і аргумэнты за тое, што напраўду Крыж патаемна ад грамадзкасьці захоўвае Расейская праваслаўная царква, у рызьніцы патрыярха маскоўскага Троіца-Сергіевай лаўры[5]. У 1997 годзе берасьцейскі мастак Мікола Кузьміч вырабіў копію Крыжа, асьвечаную і перададзеную ў Спаса-Эўфрасіньнеўскі манастыр у Полацку.