Інсульт

Інсульт — гострае парушэньне мазгавога кровазвароту, якое характарызуецца раптоўным (напрацягу некалькіх хвілінаў ці гадзінаў) зьяўленьнем асяродкавай ці агульнамазгавой нэўралягічнай сымптаматыкі, якая захоўваецца больш за 24 гадзіны й прыводзіць да сьмерці хворага ў больш кароткі працяг часу з прычыны цэрэбральнаваскулярнай паталёгіі. Узьнікае раптоўна ў выніку цяжкага ўскладненьня атэрасклерозу, гіпэртаніі, хваробаў сэрца, артэрыяў і крыві.

Зрэз мазгоў загінуўшага ад інсульта

З улікам часу рэгрэсіі нэўралягічнага дэфіцыту, асабліва вылучаюць часовыя парушэньні мазгавога кровазвароту (нэўралягічны дэфіцыт рэгрэсуе напрацягу 24 гадзінаў, у адрозьненьне ад самаго інсульта) і малы інсульт (нэўралягічны дэфіцыт рэгрэсуе напрацягу трох тыдняў пасьля пачатку хваробы). Судзінныя захворваньні мозга займаюць другое месца ў структуры сьмяротнасьці ад захворваньняў сыстэмы кровазварота пасьля ішэмічнай хваробы сэрца.^[1][2]

2/3 інсультаў здараюцца ва ўзросьце пасьля 60 гадоў. Амаль палова хворых памірае ў першы год пасьля захворваньня. Толькі кожны пяты сярод выжыўшых захоўвае працаздольнасьць^[3].

Віды

Адрозьніваюць тры віды інсульту (частасьць выяўленьня 4:1:0,1).

• Ішэмічны (грэц. ἴσχω αἷμα — затрымліваю кроў; інфаркт мозга(en)). Разьвіваецца ад хвіліны да некалькіх гадзінаў праз закупорваньне звужаных артэрыяў (найчасьцей сярэдняй мазгавой) у выніку трамбозу, эмбаліі або гемадынамічнага памяншэньня крыватоку і разьмякчэньня мозгу. Сымптомы: слабасьць канцавінаў у процілеглым баку цела (лева-правабаковы гемапарэз), афазія (зь левага боку), страта прытомнасьці (пры вострым цячэньні). Сьмерць настае ад ацёку лёгкіх, лёгачных і сардэчна-сасудзістых ускладненьняў.
• Гемарагічны (грэц. Αιμορραγία — крывацёк(be); кровазьліцьцё ў мазгі(en)). Найчасьцей здараецца пры гіпэртаніі ад разрыву сасуда, анэўрызмы або прасочваньня крыві праз стончаныя сасуды. Пры падвострым цячэньні адзначаецца галаўны боль, парушэньні руху і мовы.
• Субарахнаідальны(en)^[4].

Папярэджаньне

Прадухіленьню хваробы спрыяе штодзённае разьмінаньне, устойлівы распарадак харчаваньня, адмаўленьне тытунепаленьня і ўжываньня сьпірта^[5].

Чыньнікі

Узьнікненьню інсульта спрыяе павышаны крывяны ціск, атэрасклероз, сардэчная недастатковасьць, парок клапанаў сэрца, фібрыляцыя перадсэрдзяў, тытунепаленьне, дыябэт, ішэмія і сядзячы лад жыцьця^[6].

Праявы

Немач выяўляецца праз слабасьць, страту адчувальнасьці (паралюш) з аднаго боку цела на твары, руцэ і назе, парушэньне зроку, цяжкасьць маўленьня і разуменьня простых сказаў, замараку, страту раўнавагі ў спалучэньні з дваеньнем у вачах і аняменьнем, галаўны боль^[7], цяжкасьці з глытаньнем^[8].

Крыніцы

1. Ишемический инсульт можно предупредить Медицинская библиотека Пентадент.ру
2. Ответный удар по глобальной эпидемии — Интервью с В. И. Скворцовой
3. Вольга Кулінковіч. Інсульт: лік ідзе на хвіліны // Краіна здароўя. — 11 студзеня 2011. — № 2 (238). — С. 5.
4. Леанора Гіткіна. Інсульт // Беларуская энцыкляпэдыя ў 18 тамах / Генадзь Пашкоў. — Менск: Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі, 1998. — Т. 7. — С. 276. — 608 с. — 10 000 ас. — ISBN 985-11-0130-3
5. Сьвятлана Барысенка. Інсульт: не ўпусьціць першыя гадзіны // Зьвязда : газэта. — 15 кастрычніка 2009. — № 195 (26553). — С. 3. — ISSN 1990-763x.
6. Сьвятлана Барысенка. Інсульт: ці рызыкуеце вы // Зьвязда : газэта. — 11 чэрвеня 2009. — № 106 (26464). — С. 4. — ISSN 1990-763x.
7. Вольга Цыбульская. Інсульт: дарагая кожная хвіліна // Краіна здароўя. — 1 жніўня 2009. — № 26 (140). — С. 5.
8. Сьвятлана Барысенка. Калі гэта інсульт // Краіна здароўя. — 14 лютага 2009. — № 4 (118). — С. 4.

Вонкавыя спасылкі

Інсульт — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Інсульт: Лячэнне народнымі сродкамі
• Інсульт (рас.)
• Інсульт немагчыма прадбачыць? // Звязда, 20.01.2015