From Wikipedia, the free encyclopedia
An bulawan[1] (Ingles: gold, Tagalog: ginto) iyo sarong elementong kimikal na may simbolong Au (gikan sa Latin, aurum, "nagsisilyab na umagahon") asin atomikong bilang na 79. An bulawan hanaphanap na gayong metal na mahalaga gamit sa pagtatakal (coinage), pag'aalahas, asin sa kun ano'ano pang arteng pagayon poon pa kan antigong panahon. An metal nakukua komo mga bita sa kagagapoan o bilang mga gira sa mga deposito. An bulawan malomhok, makintab, honodhonod, malogyat asin madaling pormahon. Dai ini tinatakla. An dalisay na bulawan igwang makilyab na kolor, malamulaw, nagloloro-laniban, asin ini nakaka'ara nanggad. Ini saro sa metal na gamit sa paggibong kwartang takal, asin nagsirbeng simbolo nin yaman e patugmaran sa halaga nin mga kwarta. Mala ta an bulawan iyo na an estandarte sa paghaman nin mga monetaryong polisya. Nakatakod man ini sa dakul na mga simbolismo asin ideolohiya nin tawo.
   | |
| Mga halimbawa nin bulawan: Mga kumol kaini, antigong kwartang takal, asin an pinakadakulang bara nin bulawan may gabat na 250 kg sa Museo Toi, Hapon |
Susog sa rekord, igwa nang 161,000 toneladang bulawan an namina poon pa kan antigong panahon abot taon 2009. Kun sa volume, masabi na mga 8,335 metro kubiko ini asin nagkakahalagang anom na trilyon sa kawartang dolyar nin Amerika base sa presyo kaamayan kan Marso 2010.
Dawa ngane nagpoon an bulawan bilang patugmaran kan halaga kan mga kwarta, ini ginagamit na sa mga modernong industriya siring sa dentistry asin electroniks. Ini palibhasa magayon na metal ta dai tinatakla asin magayon na dalaydayan nin elektrisidad.
An bulawan dai naramas sa dakul na kemikal alagad ini inaatake nin cloro, floro, aqua regia asin cianuro o cyanide. Natutunaw an bulawan sa asugi pero dai kayang tunawon kan asido nitriko apesar an huri kayang tunawon an dakul pang ibang metal. Huli kaini, an asido nitriko iyo an sanghiran kun baga an sarong metal tunay na bulawan.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
