Khmer Rouge

An Khmer Rouge (/kəˌmɛər ˈruːʒ/; Pranses: [kmɛʁ ʁuʒ]; Khmer: ខ្មែរក្រហម, Khmêr Krâhâm [kʰmae krɑːhɑːm]; lit. Red Khmer) iyo an popular na pangaran ibinansag sa mga myembro kan Partido Komunista nin Kampuchea (PKK) asin sa paghunat kan bansag, sa rehimen na paagi igdi an PKK pigpadalagan asin pig'administrar an Kambodya pag'ultan nin 1975 asin 1979. An pangaran pigmukna kan mga 1960 kan si dating Hepe nin Estado na si Norodom Sihanouk sa pagladawan kan nasyon niya bilang sarong manlaen-laen na pwersang nagkasararo na pinamayohan kan komunista, kun saen sya nagkampi pakatapos kan siya pinatalsik sa poder kan 1970 kan Lon Nol, pro-Amerikanong grupo.^[1]

Wagayway kan Demokratikong Kampuchea

Mga bungo kan mga biktima kan Khmer Rouge

Mga retrato kan nangyaring Ba Chúc masaker kagibohan kan Khmer Rouge, bagay na iyo an rason sinakyada an Kambodya kan Byetnam kan 1978 asin pinatalsik sa poder an Demokratikong Kampuchea

An Khmer Rouge na hokbo luway-luway pinagpatalubo sa mga kakadlaganan nin subangan nin Kambodya durante kan mga 1960, suportado kan North Vietnamese army, kan Viet Cong, kan Pathet Lao, asin kan Partido Komunista nin Tsina (PKT).^[2][3][4][5] Totoo orihinalmente luminaban ini kontra ki Sihanouk, an Khmer Rouge naghirang posisyon asin inampoyonan si Sihanouk sa pagsonson kan Komunistang Partido nin Tsina (KPK) kan an huri napatalsik sa sarong 1970 coup kan Lon Nol na nagtugdas kan pro-Amerikanong Republika nin Khmer.^[5][6] Apesar kan mahiwas asin lakopan na pagbomba kan pwersang amerikano na inapod (Operation Freedom Deal) kontra sa mga komunista, an Khmer Rouge ginana mansana giraray an Gera Sibil nin Kambodya kan ini nasikop an kabisera nin Kambodya asin nabungkal kaini an Republika nin Khmer kan 1975. Sunod kan saindang kapangganahan, an Khmer Rouge, na pinamayohan ni Pol Pot, Nuon Chea, Ieng Sary, Son Sen, asin ni Khieu Samphan, tolostolos pinaralayas mga residente sa mga mayor asin darakulang mga siyudad ta pirit pinapatrabaho sa mga pwera asin mga baryo sa pag'uuma asin pagtanom. Kan 1976, pigngaranan ninda an nasyon na Demokratikong Kampuchea.

An Rehimen Khmer Rouge panganang autokratiko, totalitarian, asin sobrang mang'aapi. Kadakul an nagkagaradan resulta kan mga programa sosyal na inapod na "Moha Lout Plaoh", sarong programa inarog mansana sa Great Leap Forward kan Tsina na nagpuli sa inapod na Great Chinese Famine.^[2][7][8] An mga pagngata' kan Khmer Rouge sa reporma agrikultural paagi nin collectivisation siring man nagkawsa nin makuring kagutoman, asin saindang pagpirit na makatindog sa sadiri (dawa dai kaya), pati na an an suplay nin medisina, nagpuli' sa pirang ribong nagkagaradan sa mga helang na pwede man ngani mabulong arog kan malaria.^{[nangangaipo nin toltolan]} An Khmer Rouge na rehimen tinirigbak ginatos na ribong mga hinuhuna kaining kaiwal sa politika, asin an puristang pana'naw sa rasa nagresulta man sa genocide kan mga minoriya sa Kambodya. An Summary executions asin pagkastigong daing hono-hono piggigibo kan mga kabwan kaini sa mga hinuhuna nindang mga elementong subersibo, kabali na diyan an pagpuho kan mga kakamping dinududahan na subersibo, na ini nangyari sa pag'ultan nin taon 1975 asin 1978.^[9] Katapos-taposi, an inapod na Cambodian genocide nagkawsa nin kagadanan nin mga 1.5 abot 2 million katawo, mga 25% kan populasyon nin Kambodya.

Toltolan

1. "Khmer Rouge". Encyclopedia.com. Retrieved 17 January 2021.
2. Chandler, David P. (2018). Brother Number One: A Political Biography Of Pol Pot. Routledge. ISBN 978-0-429-98161-6.
3. Strangio, Sebastian. "China's Aid Emboldens Cambodia". Yale Global Online. Archived from the original on 17 December 2020. Retrieved 12 April 2020.
4. "The Chinese Communist Party's Relationship with the Khmer Rouge in the 1970s: An Ideological Victory and a Strategic Failure". Wilson Center. 13 December 2018. Retrieved 26 November 2019.
5. Hood, Steven J. (1990). "Beijing's Cambodia Gamble and the Prospects for Peace in Indochina: The Khmer Rouge or Sihanouk?". Asian Survey 30 (10): 977–991. doi:10.2307/2644784. ISSN 0004-4687.
6. "China-Cambodia Relations". Radio Free Asia. Retrieved 26 November 2019.
7. McLellan, Janet (1 April 1999). "5". Many Petals of the Lotus: Five Asian Buddhist Communities in Toronto (1st ed.). University of Toronto Press. p. 137. ISBN 978-0-8020-8225-1.
8. Chandler, David (2007). A History of Cambodia. Routledge. ISBN 978-1578566969.
9. Ratner, Steven R.; Abrams, Jason S. (2001). Accountability for Human Rights Atrocities in International Law: Beyond the Nuremberg Legacy (2nd ed.). Oxford University Press. p. 272. ISBN 978-0-19-829871-7.