From Wikipedia, the free encyclopedia
Si Islam Abduganiyevich Karimov (Cyrillic Uzbek: Ислом Абдуғаниевич Каримов; Ruso: Ислам Абдуганиевич Каримов, Islam Abduganijevič Karimov; 30
Enero 1938 – 2 Septyembre 2016) iyo an pinakaenot na Presidente kan Uzbekistan, na nagtukaw sa pwesto poon pang 1991 sundo 2016.[1]
Si Karimov namundag sa Samarkand asin nagin ilo na luwas laog sa paamponan poon 1941 abot 1945. Kan siya nag'edad na, nahingoa niyang makatapos sa pag'adal ekonomiks asin inhenyero. Nagin siyang opisyal sa Partido Komunista kan Unyon Sobyet, asin nakaptan an pwestong Primerong Sekretaryo kan Partido, asin ta siya an enot na Primerong Sekretaryo kan Uzbekistan kan 1989, representado an partido. Kan 24 Marso 1990 nagin siyang Presidente kan Republikang Sosyalista kan Uzbek Sobyet dara kan siya an naelihir na pamayo kan Komunistang Partido nin Uzbek na ini huli ta an sinalidahan niya na si Rafiq Nishonov dai napondo an inter-etnikong diringkilan asin kariribokan sa Ronang Fergana. .[2]
Saiyang pigdeklarang independiente na an Uzbekistankan 31 Agosto 1991, kan an Unyon Sobyet tyempong nagkabaraak, dangan guminana sa pinakaenot na eleksyon presidensyal kan Uzbekistan kan 1991 na nakua an 86% kan boto. Mga grupong internasyonal asin mga oposisyon totoo pigsasabi na dakulon irregularidad sa borotohan gibo kan bakong torotohanan an birilangan maski totoo an kandidatong oposisyon na si Muhammasd Salih tinugotan magbali sa eleksyon.[3]
Si Karimov inipit nanggad anoman na mga hiron kan mga grupong muslim asin an saiyang gobyerno siniguro nanggad na mayong partisipasyon asin anoman na impluensya an mga grupong islamiko sa Uzbekistan. Mala ta kan 1999, reaksyon sa mga hinuhuna na radikalismo kan mga grupong islamiko, an Oliy Majlis pighira an ley dapit sa mga organisasyon na mga relihiyoso asin pinagboot na anoman na konstruksyon nin mga moske kaipohan maghagad ngona nin permiso. Kan nagkaigwang pagngata' sa buhay ni Karimov, orog na nagkusog an pang'iipit sa mga islamikong grupo asin orog pa na mangyari an Septyembre 11 atake sa Estados Unidos kan taon 2001. An Uzbekistan nagin alyado an Amerika sa pagsugpo sa mga pagbubungkaras kan mga muslim orog na ta an Amerika asin saiyang nasyon kontra sa hiro kan Taliban. An Uzbekistan tinugot na magkampo sa teritoryo niya 800 na soldados Amerikano sa base kan Karshi-Khanabad asin suportado pa ngane an pagsakyada sa Apganistan kan E.U. kan taon 2001. Alagad, an relasyon Amerika-Uzbek nagro'ro' poon kan magtuyaw an Amerika kan mga garadanan sa Andijan na gibo mansana kan gobyernong Uzbek. An gobyernong Uzbek gusto nang palayason an mga tropang Amerikano nakadestino sa kampong Karshi-Khanabad. Kan Hulyo 2005, nag'alsa-maleta an mga tropang Amerikano.[4]
Alagad, si Karimov daing ontok sa pagsugpo sa anoman na mga hiro-hiro kan mga Islamiko na hinihiling niyang mga ekstremista mala ta inipit niya an duwang organisasyon islamiko, an Movimiento Islamiko nin Uzbekistan asin an Hizb-ut-Tahrir ta an mga ini daa mga grupong terorista. In absentia, pigsentensyahan an duwang lider kan MIU, si Tohir Yoʻldosh asin Juma Namangani sa kagadanan. Si Namangani nagadan sa Apganistan kan 2001 asin si Tohir Yoʻldosh nagadan sa sarong air strike kan 27 de Agosto 2009.[5]
Sagkod na siya nagadan, lataw an opinyon internashyonal na si Karimov saiya mansanang pinadakula an saiyang poder, asin ginogoop an mga boses kan oposisyon sagkod na an gobyerno aparatu ginagaradan an siisayman na makitusay sa palakaw niya.[6] Daing kalinawan kun siisay an masangle saiya huli ta mayong lideratong siyang pinili na tagamana asin mayong oposisyon nakapatalubo nin pakpak na kaya asin may hustong eksperensyang kumapot kan renda nin gobyerno.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
