Илаһиәт (правосл. богословие) йәки теоло́гия ( грек. θεολογία - грек. θεός «Бог» + грек. λόγος) — ниндәйҙер динде йәки дини тәғлимәтте систематик юл менән бәйән итеү йәки шәрехләү [1].
| Теология | |
| Өйрәнеү объекты | Дин, религиозная вера[d] һәм Хоҙай |
|---|---|
| Ҡайҙа өйрәнелә | студент семинарии[d], theological studies[d] һәм дин белгесе[d] |
| CIP коды | 39.06 һәм 39.0601 |
 Теология Викимилектә | |
Теология дин ғилеменән һәм дин фәлсәфәһенән башҡа өлкә [2].
Илаһиәт, «богословие» (теология, бор. грек. θεολογία, лат. theologia) төрлө заманда төрлө мәғәнәлә ҡулланылған [3]. Илаһи көс тураһында ғилем мәғәнәһендә «теология» төшөнсәһе XIII быуаттың тәүге яртыһында, Абелярҙың «Христианская теология» (Theologia christiana) тигән китабы сыҡҡандан һәм Париж университетында теология факультеты асылғандан һуң нығына[3][4].
Урыҫ телендә «теология» һүҙендәге тәүге «т» хәреф латин теле аша инеүен күрһәтә, был һүҙ, «богословие» төшөнсәһенән айырмалы, боронғо грек теленән ингән θεολογία менән бер үк түгел[5][6]. Урыҫ православиеһында үҙ тарафына бары тик «богословие» төшөнсәһе генә ҡулланылыуы тотороҡло күҙәтелә [7]. Әммә урыҫ богословиеһы көнбайыш теологияһы хәрәкәтен күҙәтеп бара,һаҡлыҡ менән ҡуллана һәм уның бай ҡаҙаныштарын үҙ маҡсаттарында бик оҫта файҙалана [8]
- Аҡыда — сөнниҙәрҙең мәҙһәбтәргә ярашлы ҡарашы
- Фиҡһ — ислам хоҡуҡиәте
- Пәйғәмбәрҙәр тарихы
- Кираат — Ҡөрьән яҙмаларын дөрөҫ әйтеү белеме
- Тәжүид — Ҡөрьәнде уҡыу ҡағиҙәләре
- Хафиз — Ҡөрьәнде ятҡа бикләү
- Әхлаҡ
- Хәҙистәр ғилеме [9].
- Тәфсир — Ҡөрьәнде тәфсирләү, аңлатыу
- Сарф — әҙәби ғәрәп теле морфологияһы .
[10].
Богословие дисциплинаһы тармаҡтары:
- Догмат (фундаменталь, теоретик) йәки системалы богословие:
- триадология — Троица тураһында ғилем
- ангелология — фәрештәләр тураһында тәғлимәт
- антропология — кеше тураһында тәғлимәт
- хамартология — гонаһ тураһында тәғлимәт
- понерология — яуызлыҡ тураһында тәғлимәт
- христология — Иисус Христос тәбиғәттәре һәм йөҙө тураһында тәғлимәт
- сотериология — ҡотолоу тураһында тәғлимәт
- экклезиология — Сиркәү тураһында тәғлимәт
- иконология — иконалар тураһында тәғлимәт
- сакраментология — йәшерен серҙәр тураһында тәғлимәт
- эсхатология — донъяның ахырғы яҙмыштары тураһында тәғлимәт
- апологетика — рациональ ысулдар ярҙамында динде нигеҙләү
- Сағыштырыулы богословие — башҡа диндәр нигеҙҙәренә компаратив анализ
- Пастырь богословиеһы:
- литургика — ғибәҙәт теория һәм практикаһы
- гомилетика — вәғәз теорияһы һәм практикаһы
- катехитика — дин тураһында башланғыс тәғлимәт
- каноника — сиркәү хоҡуҡиәте теорияһы
- Әхлаҡ богословиеһы
- Библия богословиеһы:
- экзегетика — библия текстарына тәнҡитле аңлатыу йәки интерпретация
- герменевтика — дини сығанаҡтарҙы тәфсирләү теорияһы һәм методологияһы
- исагогика — библеистика бүлеге.
- Тарихи богословие:
- сиркәү археологияһы —сиркәү һәм Библия тарихы
- библия тарихы
- Боронғо Сиркәү тарихы
- византология
- урындағы сиркәүҙәр тарихы
- РПЦ тарихы
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
