Рентгений

Рентгений (лат. Roentgenium, Rg) — элек унуну́ний, лат. Unununium, Uuu йәки эка-алтын) Менделеевтың периодик таблицаһының 7-се осор, яһалма синтезлап сығарылған 11-се төркөм элементы. Тәртип номеры — 111,.атом номеры 111. Ябай матдә рентгений — күсемле металл. Иң оҙайлы тороусы (ярым тарҡалыу осоро — 2,1 минут) билдәле изотобының масса һаны 282.

Рентгений
Кем хөрмәтенә аталған	Вильгельм Конрад Рентген
Асыусы йәки уйлап табыусы	Институт тяжёлых ионов[d]
Асыу датаһы	8 декабрь 1994
Табылыу урыны	Институт тяжёлых ионов[d]
Элемент символы	Rg[1]
Атом һаны	111
Рентгений Викимилектә

Символы

Рентгений элементының символы — Rg (Рентгений тип уҡыла).

Тарихы һәм исем бирелеүе

Рентгений 1994 йылда Германияның Дармштадт ҡалаһы эргәһендәге Виксһаузен районында урынлашҡан Ауыр иондар институты тарафынан асыла.

111 элемент синтезын 1994 йылдың 8 декабрендә тәүге тапҡыр немец физиктары^[2] үткәргән. Немец физиктарынан тыш, халыҡ-ара төркөмгә Берләштерелгән ядро тикшеренеүҙәре институтынан өс рәсәй ғалимы, болгар (В. Нинов), ике словак һәм Финляндияның бер вәкиле ингән.

Тәүге синтез түбәндәге реакция буйынса үткәрелә.

${\displaystyle {\ce {^{209}_{83}{Bi}+_{28}^{64}{Ni}\to _{111}^{272}{Rg}+_{0}^{1}{n}}}}$

Элементты башлап асыусылар уны билдәле немец физигы, Нобель премияһы лауреаты, нурҙы асҡан Конрад Вильгельм Рентген хөрмәтенә рентгений тип атарға тәҡдим итәләр^[3]. Элементтың символы— Rg.

IUPAC 111 элементтың асылыуын рәсми рәүештә 2003 йылда танылған^[4], ә 2004 йылдауға рентгений исеме бирелгән^[5].

Иҫкәрмәләр

1. Wieser M. E., Coplen T. B., Wieser M. Atomic weights of the elements 2009 (IUPAC Technical Report) (ингл.) // Pure and Applied Chemistry — IUPAC, 2010. — Vol. 83, Iss. 2. — P. 359–396. — ISSN 0033-4545; 1365-3075; 0074-3925 — doi:10.1351/PAC-REP-10-09-14
2. S. Hofmann et al. The new element 111 (инг.) // Zeitschrift für Physik A. — 1995. — Vol. 350. — № 4. — P. 281—282.(недоступная ссылка)
3. roentgenium atom  (билдәһеҙ).
4. P. J. Karol et al. On the Claims for Discovery of Elements 110, 111, 112, 114, 116, and 118 (IUPAC Technical Report) (инг.) // Pure and Applied Chemistry. — 2003. — Vol. 75. — № 10. — P. 1601—1611.
5. J. Corish and G.M. Rosenblatt Name and symbol of the element with atomic number 111 (IUPAC Recommendations 2004) (инг.) // Pure and Applied Chemistry. — 2004. — Vol. 76. — № 12. — P. 2101—2103.

Һылтанмалар

• Рентгений//Большая российская энциклопедия(недоступная ссылка)
• Рентгений на Webelements
• О синтезе элемента на сайте ОИЯИ
• Сверхтяжелый элемент рентгений, возможно, обнаружен в золоте // Газета.Ru, 6 дек 2010