Нишапур

Нишапур (фарс. نیشابور — Нейшабур; (фарс. نیشابور ) — Ирандағы ҡала, төньяҡ-көнсығыш Хөрәсән-Рәзәүи провинцияһының ҙурлығы буйынса икенсе ҡалаһы. Халҡы 276 089 кеше (2011). Илдең төньяҡ-көнсығыш өлөшөндә, Тәһрандан 670 км көнсығышҡа табан А-83 автомобиль юлы янында урынлашҡан. Ғүмәр Хәйәмдең тыуған ҡалаһы.

Нишапур
фарс. نیشابور фарс. نیشاپور[1]
Рәсми атамаһы	نیشابور
Дәүләт	Иран
Административ үҙәге	Нишапур[d], Бөйөк Сәлжүк империяһы[2], Нишапурское ханство[d] һәм Государство Тахиридов[d]
Административ-территориаль берәмек	Центральный бахш[d]
Сәғәт бүлкәте	UTC+3:30[d]
Ойошма ағзаһы	Лига исторических городов[d][3]
Халыҡ һаны	264 375 кеше (2016)[4][5]
Ир-егеттәр	132 273[5]
Ҡатын-ҡыҙҙар	132 102[5]
Диңгеҙ кимәленән бейеклек	1199 метр[6]
Туғандаш ҡала	Бохара, Сәмәрҡәнд һәм Хужанд
Рәсми сайт	neyshabur.ir
Урындағы телефон коды	051
Бында ерләнгән кешеләр категорияһы	Category:Burials in Nishapur[d]
Элементтың күренеше өсөн категория	Category:Views of Nishapur[d]
Нишапур Викимилектә

Тарихы

Торамаға, ихтимал, шаһиншаһ Шапур I нигеҙ һалғандыр, һәм ул киләһе быуатта Шапур II тарафынан үҙгәртеп ҡоролған. Әлеге исеме фарсы телендәге нев-шапур — "яңы Шапур [ҡалаһы] " тигәндән килеп сыҡҡан тип фараз ителә. V быуат уртаһынан Нишапурҙа Парсияның несториан епискобы йәшәгән. Ул зороастрийсылар өсөн дә мөһим булған, сөнки яҡындағы тауҙарҙа бөйөк изге уттарҙың береһе — Адур-Бурзен-Михр урынлашҡан булған.

Мәғариф

Азад Ислам университетының Нишапур университеты һәм филиалы эшләй.

• 
  Нишапур университеты корпустарының береһе
• 
  Нишапур медицина колледжы
• 
  Имам Хомейни китапханаһы
• 
  Ғүмәр Хәйәм планетарийы

Музейҙар һәм кәшәнәләр

• Нишапур ҡала музейы
• Ғүмәр Хәйәм музейы
• Нишапурҙың ғәббәсиҙәр каруан-һарайы

• 
  Ҡала музейы
• 
  Ғүмәр Хәйәм Музейы
• 
  Каруанһарай
• 
  Ғаттар кәшәнәһе
• 
  Камал әл-Мүлк кәшәнәһе

Билдәле кешеләре

• Әбү Сәйет Фазыл-Аллаһ (967—1049), суфый шағир.
• Ғүмәр Хәйәм (1048—1131) — атаҡлы шағир, математик, астроном, философ.
• Фәрит әд-Дин Ғаттар (ваф. 1221), суфый шағир.
• Мөслим ибн әл-Хәжәж (822—875) Имам-Хәҙис Белгесе.
• Әл-Хәким ән — Нәйсабури хәҙис белгесе, тарихсы.
• Әбү Бәкер Әл-Бәйһаҡи хәҙис белгесе.

Иҫкәрмәләр

1. персидская Википедия (фарсы) — 2003.
2. English Wikipedia community Wikipedia (ингл.) — 2001.
3. https://web.archive.org/web/20240528114922/https://www.lhc-s.org/member_cities/
4. https://www.amar.org.ir/english
5. جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری (фарсы)
6. GeoNames (ингл.) — 2005.

Әҙәбиәт

• Бартольд В. В. Историко-географический обзор Ирана // Бартольд В. В. Сочинения. — М.: Наука, 1971. — Т. VII: Работы по исторической географии и истории Ирана.
• История Ирана с древнейших времен до конца XVIII века. — Л.: Издательство Ленинградского университета, 1958. — 390 с.
• Петрушевский И. П. Землевладение и аграрные отношения в Иране XIII-XIV веков / Отв. редактор академик И. А. Орбели. — М.-Л.: Издательство Академии Наук СССР, 1960. — 492 с.
• The Cambridge history of Iran. — Cambridge: Cambridge University Press, 1968. — P. 406—413. — 762 p. — ISBN 521 06936 X.
• Wilkinson C. K. Nishapur: Pottery of the Early Islamic Period. — Metropolitan Museum of Art, 1973. — 374 p. — ISBN 0870990764.

Һылтанмалар

• [ Нишапур] — Ҙур совет энциклопедияһында мәҡәлә.
• Bosworth C. E. Nishapur (ингл.). Encyclopædia Iranica. Дата обращения: 13 сентябрь 2012. Архивировано 17 октябрь 2012 года.
• Iranian-French archaeological expedition at Nishapur: the fortified city (ингл.). France Diplomatie. Дата обращения: 13 сентябрь 2012.
• Nishapur (ингл.) (недоступная ссылка — история). ArchNet. Дата обращения: 13 сентябрь 2012. Архивировано 17 октябрь 2012 года. 2012 йыл 3 ноябрь архивланған.
• Sardar M. The Metropolitan Museum's Excavations at Nishapur (ингл.). The Metropolitan Museum of Art. Дата обращения: 13 сентябрь 2012. Архивировано 17 октябрь 2012 года.