шәриғәт ҡанундары буйынса салынған мал From Wikipedia, the free encyclopedia
Ҡорбан салыу (ғәр. قربان) — шәриғәт ҡанундары буйынса салынған мал. Мосолман халыҡтарында таралған. Ҡорбан салыу йолаһы Ибраһим Пәйғәмбәр ﷺ заманынан уҡ килә.
Иман шарттары |
Исламдың биш нигеҙе |
Шәхестәр |
Ҡорбанлыҡҡа тояғы асалы мал кәрәк, күберәген тәкә малы салалар. Ҡош-ҡорт, инәү һалынған мал, ат салырға ярамай. Аттың тояғы айры түгел, шуға ярамай.
Ҡорбанлыҡтың итен өс өлөшкә бүләләр: беренсеһен — етем-фәҡиргә, икенсеһен — туғандарға, өсөнсөһөн шул көндө бешереп, күрше-күләнгә, халыҡҡа ашатырға кәрәк.
Махсус ҡорбан — йыл һайын ҡорбан айында, ҡорбан байрамына салына торған ҡорбан. Ул бар кешегә лә вәжиб.
Нәҙер — ул ҡорбан нимәгәлер нәҙер итеп әйтелә. Әйтәйек, дауаханнанан шәбәйеп сыҡһам, ҡорбан салыр инем, тип нәҙер әйтәләр. Был ҡорбанлыҡты оҙаҡлатырға ярамай.
Аҡиҡа (ғәҡиҡә) — был бала тыуғас салына торған ҡорбан. Ир бала тыуһа ике баш, ҡыҙ бала өсөн бер баш салына. Ҡорбанлыҡты быуынынан ғына бүлеү хәйерле. Салыу ҡанын, тиреһен, һөйәген кеше аяғы баҫмаған ергә күмәләр.
Ҡорбандың иң изге нәмәһе тиреһе тип иҫәпләнә. Ахыры заман булғанда бөтә донъя түңкәрелер, үлгән кешеләр ҙә терелер, ти. Бер ат баҫып торорлоҡ урында мең ғәләм бер аяғында ғына баҫып тора алыр, ти. Ер өҫтөнә кеше һыймаҫ. Ҡояш ергә яҡынайып, ҡыҙҙыра башлар. Эҫелектән әҙәмдең мейеһе сүл өҫтөндә ҡайнаған һыу кеүек ҡайнап торор. Бына шул ваҡытта һинең биргән саҙаҡаларың, хәйерҙәрең, ҡорбанлыҡ тиреһе ана шул ҡояш эҫеһенән һаҡлап, күләгә булып торор, ти.
Нәҙер ҡорбаны (ғәр. نذر قربان — ант ителгән ҡорбан) — был кеше үҙ теләге менән мотлаҡ вәжиб тип ниәтләп салған ҡорбан.
Нәҙер ҡорбаны ике төрлө була:
Нәҙер ҡорбан итен ҡорбан салдырған кешегә ашарға ярамай. Шулай уҡ уның ҡушағына (иренә йә ҡатынына), ата-әсәһенә, өләсәй- олатаһына, балаларына һәм ейәненә лә ашарға ярамай. Бынан тыш ҡорбан малының ите шулай хәлле тип иҫәпләнгән (нисабы булған) кешегә ярамай.
Вафат булғандар өсөн ҡорбан Ҡорбан байрамы көнө салына. Ҡорбан салған кеше итен таратырға ла, үҙендә ҡалдырырға ла хоҡуҡлы. Ә мәрхүмдең васыяты буйынса салынған ит фәҡирҙәргә таратыла.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.