Мурманск өлкәһе

Му́рманск өлкәһе — Рәсәй Федерацияһы субъекты, Төньяҡ-Көнбайыш федераль округы составына инә.

Рәсәй Федерацияһы субъекты
Мурманск өлкәһе
Мурманск өлкәһе флагы Мурманск өлкәһе гербы
Административ үҙәк	Мурманск
Майҙаны	25-се
- Барлығы - һыу өҫтө %	144 902 км² 0,5
Халҡы	61-се
- Барлығы - Тығыҙлыҡ	↘762 173[1] (2016) 5.26 чел./км²
ТТП	41-се
- Барлығы (ағым. хаҡ.) - Йән башына	234,6[2] млрд. һум (2010) 255,0 мең һум
Федераль округ	Төньяҡ-Көнбайыш
Иҡтисади район	Төньяҡ
Губернатор	Марина Васильевна Ковтун
РФ субъекты коды	51
ISO 3166-2 коды	RU-MUR
Сәғәт бүлкәте	MSD[d] һәм Европа/Москва[d][3]

Административ үҙәк — герой-ҡала Мурманск.

География

Мурманск өлкәһе картаһы

Мурмансктың тирә-яғы

Мурманск өлкәһе Төньяҡ Европала урынлашҡан. Өлкә территорияһының яҡынса 70%-ын Кольский ярымутрауы биләй, шулай уҡ континенталь өлөшө, бер нисә ярымутрауҙар һәм утрауҙар бар. Өлкәнең ҙур өлөшө Төньяҡ поляр әйләнәһе аръяғында урынлашҡан.

Көнбайышта — Норвегия һәм Финляндия, көньяҡта — Карелия менән сиктәш. Ярҙары Аҡ һәм Баренц диңгеҙҙәре менән йыуыла.

Халҡы

Рәсәй Дәүләт статистикаһы федераль хеҙмәте буйынса өлкәнең халыҡ иҫәбе 762 173 (2016) кеше тәшкил итә. Халыҡ тығыҙлығы — 5.26 кеше/км² (2016). Ҡала халҡы — 93.1 % (2015).

Иҫәп алыу йылдары буйынса халыҡ һанының үҙгәреүе^[4][5]

йыл	1959	1970	1979	1989	2002	2010
барлыҡ халҡы, кеше	567 672	▲ 799 527	▲ 965 462	▲1 146 757	▼ 892 534	▼ 795 409
ҡала халҡы, кеше	531 586	▲ 708 565	▲ 863 277	▲1 056 296	▼ 823 215	▼ 738 382
ҡала халҡы, %	93,6	▼ 88,6	▲ 89,4	▲ 92,1	▲ 92,2	▲ 92,8

Халыҡтың милли составы

Төп халҡы — саамдар.

Таблицала Мурманск өлкәһе халҡының 1%-нан ашыу тәшкил иткәндәр күрһәтелгән.

Иҫәп йылдары	1926	1939	1959	1970	1979	1989	2002	2010
Урыҫтар	16 719 (73,1 %)	▲244 693 (84,0 %)	▲484 199 (85,3 %)	▲676 319 (84,6 %)	▲819 492 (83,8 %)	▲965 727 (82,9 %)	▼760 862 (85,2 %)	▼642 310 (89,0 %)
Украиндар	212 (0,9 %)	▲16 730 (5,7 %)	▲32 384 (5,7 %)	▲56 279 (7,0 %)	▲81 177 (8,3 %)	▲105 079(9,0 %)	▼56 845 (6,4 %)	▼34 268 (4,8 %)
Белорустар	121 (0,5 %)	▲4039 (1,4 %)	▲19 996 (3,5 %)	▲29 449 (3,7 %)	▲34 330 (3,5 %)	▲38 794 (3,3 %)	▼20 335 (2,3 %)	▼12 050 (1,7 %)
Татарҙар	311 (1,4 %)	▲4446 (1,5 %)	▲5566 (1,0 %)	▲7521 (0,9 %)	▲9530 (1,0 %)	▲11 459 (1,0 %)	▼7944 (0,9 %)	▼5624 (0,8 %)
Коми	715 (3,1 %)	▲1121 (0,4 %)	▲1659 (0,3 %)	▲1830 (0,2 %)	▲2007 (0,2 %)	▲2167 (0,2 %)	▲2177 (0,2 %)	▼1649 (0,2 %)
Саамдар	1708 (7,5 %)	▲1755 (0,6 %)	▼1687 (0,3 %)	▲1715 (0,2 %)	▼1565 (0,2 %)	▲1615 (0,1 %)	▲1769 (0,2 %)	▼1599 (0,2 %)
Карелдар	414 (1,8 %)	▲3804 (1,3 %)	▼3766 (0,7 %)	▼3577 (0,4 %)	▼3482 (0,4 %)	▲3505 (0,3 %)	▼2203 (0,2 %)	▼1376 (0,2 %)
Финдар	1697 (7,4 %)	▲4317 (1,5 %)	▼1197 (0,2 %)	▼751 (0,1 %)	▼710 (0,1 %)	▼590 (0,05 %)	▼426 (0,05 %)	▼273 (0,03 %)

Мурманск өлкәһендә 1989 йылда — 1320, 2002 йылда — 1162 башҡорт йәшәгәне теркәлгән^[6].

Иҫкәрмәләр

1. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2016 года и в среднем за 2015 год  (билдәһеҙ). Дата обращения: 27 март 2016. Архивировано 27 март 2016 года.
2. Валовой региональный продукт по субъектам Российской Федерации в 1998-2010гг.  (урыҫ) (xls). Росстат.
3. https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/europe
4. Переписи населения Российской Империи, СССР, 15 новых независимых государств
5. Тома официальной публикации итогов Всероссийской переписи населения 2010 года 2013 йыл 15 март архивланған.
6. Йосопов Р. М. Башҡорт диаспоралары // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.

Һылтанмалар

• Правительство Мурманской области. Официальный портал органов исполнительной власти 2020 йыл 27 ноябрь архивланған.
• Законодательство Мурманской области
• Мурманская область в справочнике-каталоге «Вся Россия» 2008 йыл 2 ғинуар архивланған.
• Обзор состояния социальной сферы Мурманской области, на сайте НИСПа 2016 йыл 7 декабрь архивланған.
• Кольская энциклопедия 2018 йыл 1 май архивланған.
• Атлас Мурманской области

Викикитапхана логотибы

Ошо темаға Викикитапханала текстар бар
Указ Президиума Верховного Совета СССР от 28 мая 1938 г. «Об образовании Мурманской области»