Аҡбаш (Свердловск өлкәһе)

Аҡбаш (рус. Акбаш) — Свердловск өлкәһенең Түбәнге Серге районында урынлашҡан тарихи башҡорт ауылы, Михайловск муниципаль берәмегенә керә.

Был терминдың башҡа мәғәнәләре лә бар, ҡарағыҙ: Аҡбаш (мәғәнәләр).

Ауыл
Аҡбаш
Флаг Герб
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Свердловск өлкәһе
Муниципаль район	Түбәнге Серге районы
Координаталар	56°18′ с. ш. 59°04′ в. д.HGЯO
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	66, 96
ОКАТО коды	65 228 803 001
ОКТМО коды	65 628 104 141
Аҡбаш

Халыҡ һаны

2010 йылда үткәрелгән Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбе мәғлүмәттәре буйынса ауылда 698 кеше йәшәй, шул иҫәптән 341 ир-ат һәм 357 ҡатын-ҡыҙ^[1].

2002 йылда уҙғарылған Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбе мәғлүмәттәре буйынса ауылда 679 кеше теркәлгән^[2].

Тарихы

Башҡортостанда кантон идаралығы осоронда (1798—1865 йылдар) Аҡбаш ауылы 2-се башҡорт кантонының 5-се йортона кергән^[3].

1834 йылда үткәрелгән ревизия мәғлүмәттәре буйынса ауылдың 20 йортонда 106 башҡорт йәшәгән^[3]. 1850 йылғы ревизия 19 йортта 157, ә 1859 йылда 27 йортта 238 башҡортто теркәгән^[3].

Ауылда йәшәүселәр бөтәһе лә үҙ ерҙәренә эйә булыусы аҫабалар булған^[3].

Архив сығанаҡтарҙа шулай уҡ ауылда йәшәүселәрҙең хужалығы тураһында ла мәғлүмәт һаҡланған. Мәҫәлән, 1842 йылда ауылда йәшәүселәр 584 бот ярма икмәк сәскән^[3]. Аҡбашта йәшәүселәр йәйгеһен йәйләүгә сыҡмайынса йыл әйләнәһенә ауылда йәшәгәндәр^[3].

Профессор Ә.З.Әсфәндиәров 1850 йылда үткәрелгән IX ревизия мәғлүмәттәренә таянып ауылда йәшәүсе башҡорттарҙың исемлеген баҫтырған:

Башкиры д. Акбашево по IX ревизии 1850 г. Хисамитдин Абзяров 55 лет, умер в 1842 г., сыновья Галиулла 35, азанчи Самситдин 24 лет. Атнагул Расулов 62 лет, сыновья Алимулла 30, Галиулла 24 (сыновья Мухаметзакир 4, Мухаметхан 2 лет). Хисматулла Расулов 54 лет, сыновья Губайдулла 34 (сын Адиулла 5), Ганиатулла 8, Набиулла 5 лет. Биктимер Апсалямов 62 лет, сыновья Абдулбасыр 38 (сыновья Абдулхаир 16, Насибулла 8, Исламгул 2), Рахматулла 26 лет. Баймуржа Байзигитов 66 лет, умер в 1849 г., сыновья Мухаметжан 44 (сыновья Мухаметхадый 11, Мухаметфазыл 5), Мухамедияр 31 (сын Ямалитдин 3 лет). Багиш Апсалямов 53 лет, сыновья Бигисан 24 (сын Мухаметгалим 6 месяцев), Гайнитдин 21 (сын Гайметдин 1), Гилажитдин 17, Шамшитдин 15, Мухаметулла 10, Калимулла 7, Гамалитдин 5 лет. Хабибулла Ягафаров 35 лет (сын Хамидулла 6 месяцев), брат Насибулла 31 год. Мухамадияр Ишмухаметов 30 лет, сын Мухаметамин 3 лет. Мухаметсадык Умердавлетов 37 лет (сын Гайнулла 12 лет), братья Мухаметамин 29, Мухаметгали 26 лет. Резван Абзяров 66 лет, умер в 1850 г., сыновья Досмухамет 42 (сыновья Давлетша 15, Хурамша 12), Низаметдин 23 (сыновья Акмалетдин 10, Касмалетдин 6, Сиянбай 4, Давлетбай 3 месяцев), Камалетдин 24 (сын Хужа 2 лет). Ишмухамет Резванов 44 лет, сын Ахмадий 17 лет. Абдулхаир Азимбаев 72 лет, сыновья Зюмадил 35 (сыновья Сафаргали 4, Исламетдин 2), Мухамадей 23 лет. Абдулхасан Идильбаев 62 лет, брат Абдулкарим 28, отдан в солдаты в 1835 г. (сын Мухаметгали 1 год). Гадельша Чурубаев 28 лет, умер в 1837 г. Бикташ Акбаев 64 лет, умер, сын Баймухамет 42 (сыновья Хуснутдин 21, Мухаметдин 20, Сажитдин 14, Кинзебай 3 лет). Мухаметвалий Ташбулатов 33 лет, сыновья Калимулла 5, Мухаметхан 1, брат Абдулвалий 31, дядя Деньмухамет Бикташев 45 (сын Абдулнафик 20 лет). Ярмухамет Резванов 50 лет, сыновья Хасан 23 (сын Альмухамет 1), Хусаин 21, Хуснулла 14, Хуснутдин 10 лет. Апсатар Апасов 34 лет, умер в 1834 г., дети Мухаметрахим 30 (сыновья Мухаметкарим 9, Абдрахман 2), Мухаметша 24, Рахимгул 21 год. Указной мулла Мухаметкарим Карымгулов 43 лет, сыновья Мухаметхафиз 23, Мухаметзакир 16, Мухаметзариф 13, Мухаметбакый 5, причислены из д. Биткинино (Биткино). Всего в д. Акбашево мужского пола 88, женского — 69 душ.[3]

Иҫкәрмәләр

1. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Свердловской области по итогам Всероссийской переписи населения 2010 года 2019 йыл 7 июнь архивланған..
2. 2002 йылда уҙғарылған Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбе мәғлүмәттәре базаһы 2018 йыл 15 июнь архивланған.
3. Асфандияров А.З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. Уфа: Китап. 2009.