Əlki rayonu

Əlki rayonu (tatar. Әлки районы) — Rusiya Federasiyası, Tatarıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. İnzibati mərkəz şəhər tipli Bazarlı Matak kəndidir.

Əlki rayonu
Әлки районы
Bayraq[d] Gerb
54°48′ şm. e. 49°56′ ş. u.HGYO
Ölkə	Rusiya
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb	10 avqust 1930
Sahəsi	1.726,8 km²
Hündürlük	135 m
Saat qurşağı	UTC+03:00
Əhalisi
Əhalisi	18.481 nəf. (2021)[1]
Rəsmi sayt
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Coğrafiyası

Respublikanın cənubunda yerləşir. Respublikanın Spas, Alekseevsk, Nurlat rayonları və Ulyanovsk vilayəti ilə (Melekes və Novomalıklin rayonları) həmsərhəddir.

Əsas çaylar Kiçik Çeremşan (Ata, Şiya, Yuxmaçka çayları), Aktay və Bezdnadır.

Orta illik temperatur + 2.8 ° C-dir. Yanvar ayının orta temperaturu -13-14 ° C, iyul ayının orta temperaturu isə + 18-20 ° C-dir. Orta illik yağıntının miqdarı 430-500 mm, buxarlanma 550-570 mm-dir.

Tarixi

Əlki rayonu inzibati mərkəzi Əlki kəndi olaraq 10 avqust 1930-cu ildə qurulmuşdur^[2]. Rayon mərkəzi 1937-ci ildə Bazarlı Matak kəndinə köçürülmüşdür (digər mənbələrə görə 1932-ci ildən gec olmayaraq^[3]).

1935-ci ilin fevral ayında rayonun cənub və qərb hissələrindən Kuzneçixinski rayonu qurulur.

1944-cü ilin fevralında Əlki və Kuzneçixinsk rayonlarının şərq və cənub hissələrindən (o dövrün hüdudları daxilində) Yuxmaçinski rayonu qurulur. 1956-cı ilin dekabrında rayon ləğv edilir, ərazisi Kuzneçixinski və Alkeevski rayonlarına verilir.

1960-cı ilin oktyabrında ləğv edilmiş Kuzneçixinski rayonunun ərazisinin böyük hissəsi Əlki rayonuna verilir.

Əlki rayonu 1 fevral 1963-cü ildə inzibati-ərazi quruluşunun islahatı çərçivəsində ləğv edilir və Kuybişevski rayonuna verilir. 12 yanvar 1965-ci ildə isə rayon bərpa edilir.

Yerli özünü idarəetmə

Rayon rəhbərləri Davletşin Ferdinat Midxatoviç

2015-ci ilin sentyabr ayından - Nikoşin Alexandr Fedoroviç

İcraiyyə Komitəsi rəhbərləri

2009—2014 - Nikoshin Alexandr Fedoroviç

2015-ci il sentyabr ayından - Saqdiyev Asxat Minzıyatdinoviç

İqtisadiyyat

Rayonda yem fabriki, yağ istehsalı müəsissəsi və çörək sexi fəaliyyət göstərir.

Rayon ərazisində buğda, çovdar, arpa, yulaf və darı becərilir. Heyvandarlığın əsas sahələri ətlik və südlük heyvandarlıq və donuzçuluqdur. Burada "Alkeevskiy Lesxoz" dövlət müəssisəsi fəaliyyət göstərir.

Rayon kənd təsərrüfatının ÜDM-də payına görə respublikada birinci yerdədir (95%, 2013), eyni zamanda yol şəbəkəsinin sıxlığı baxımından sonuncu yerdədir.

Əsas yollar: 16K-0191 "Əlki - Baz. Matak - Vısoki Kolok" (Kazan - Samara marşrutunun bir hissəsi), 16K-0248 "Baz. Matak - Mamıkovo" (Nurlat üzərində), 16K-0264 "Baz. Matak - Bolqar", Baz. Matak - İzh-Boriskino, Aşağı Əlki - Kuzneçixa, Bilyar - Çuvaş Brod.

Rayon ərazisində dəmir yolları yoxdur. Yerli aviaşirkətlər üçün aktiv olmayan bir hava limanı var.

İstinadlar

1. https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx (rus.).
2. Карта Автономной Татарской ССР 1930 г.
3. Административная карта Татарской АССР 1940 г.