Duqlas Makartur (26 yanvar 1880, Litl-Rok – 5 aprel 1964, Vaşinqton) — İkinci Dünya müharibəsində Pasifik cəbhəsindəki Müttəfiq qüvvələrə başçılıq edən Amerikalı marşal. Müharibədən sonra Yaponiyadakı Müttəfiq işğal qüvvələrinin komandiri olaraq bu ölkəni idarə etmiş və Koreya müharibəsinin ilk doqquz ayında Birləşmiş Millətlər qüvvələrinin komandanı olmuşdur. O, ABŞ ordusunda ordu generalı rütbəsinə yüksəlmiş beş nəfərdən biri və Filippin Ordusunda feldmarşalı olan yeganə adam idi.
Baş komandir, tabeliyində olan əsgərlərin onu yaratdığı qədər yaxşı və ya pisdir.
Bəziləri üçün burada, Asiyada kommunist sui-qəsdçilərinin qlobal fəth etmək üçün öz oyunlarını seçdiklərini və bizim də döyüş meydanında qaldırılan məsələyə qoşulduğumuzu başa düşmək qəribə görünür. Biz burada Avropanın müharibəsini silahla, oradakı diplomatlar isə hələ də sözlə döyüşür. Əgər biz Asiyada kommunizmə qarşı müharibəni uduzsaq, Avropanın süqutu qaçılmazdır, onu qazanın və Avropa çox güman ki, müharibədən qaçıb azadlığını qoruyub saxlayacaq. Sizin qeyd etdiyiniz kimi, biz qalib gəlməliyik. Qələbənin əvəzi yoxdur.
Bir əsrdən sonra sülhün inkişafına töhfə verdiyimi bildirən bir sətirim olsaydı, müharibədə mənə verilən hər bir şərəfi məmnuniyyətlə verərdim.
Biz bu gün Tokioda dayanırıq, doxsan iki il əvvəlki həmyerlimiz komandor Perrini xatırlayıram. Onun məqsədi dünyanın dostluğuna və ticarətinə təcrid pərdəsini qaldıraraq, Yaponiyaya maarifçilik və tərəqqi dövrünü gətirmək idi. Amma təəssüf ki, bununla qərb elminin əldə etdiyi biliklər zülm və insan əsarətinin alətinə çevrildi. İfadə azadlığı, fəaliyyət azadlığı, hətta fikir azadlığı xurafatlara müraciətlə, güc tətbiq etməklə inkar edildi. Biz Potsdam Prinsiplər Bəyannaməsinə sadiqik ki, Yapon xalqı bu köləlik vəziyyətindən azad olsun. Sakit okean hövzəsinə yeni azad edilmiş dünyanın mənzərəsi gəldi. Bu gün azadlıq hücumda, demokratiyanın yürüşündədir. Bu gün Asiyada, eləcə də Avropada buxovsuz xalqlar azadlığın tam şirinliyini, qorxudan qurtulmağı dadırlar.
Bu dünyada təhlükəsizlik yoxdur. Yalnız şans var.
Burada bütün bəşər övladının ümidləri, istəkləri və imanı mərkəzləşmişdir. Mən burada hər hansı bir partiyalı işin müdafiəçisi kimi dayanmıram, çünki məsələlər fundamentaldır və partizan mülahizəsindən tamamilə kənara çıxır. Əgər kursumuz sağlam və gələcəyimizi qorumaq istəyirsə, onlar milli maraqların ən yüksək müstəvisində həll edilməlidir. Buna görə də, mən inanıram ki, siz mənim yalnız bir Amerikalı həmyerlisinin düşünülmüş nöqteyi-nəzərini ifadə etmək üçün söyləməli olduğum sözləri qəbul edəcəksiniz.
Daş sərtdir, amma ondan daha çətin olan insan iradəsidir. O, idealları rəhbər tutur və ən sərt daşları fəth edib qəlib edə bilir.
Əgər bədəni xilas etmək istəyiriksə, bunun səbəbi ruhda olmalıdır.
Əsgər, istər dost, istərsə də düşmən, zəif və silahsızları müdafiə etmək vəzifəsi daşıyır. Onun varlığının mahiyyəti və səbəbi budur. O, bu müqəddəs etimadı pozduqda, o, nəinki bütün dinini ləkələyir, həm də beynəlxalq cəmiyyətin quruluşunu təhdid edir. Kişilərin döyüşən ənənələri uzun və şərəflidir. Onlar insan xislətlərinin ən nəcibinə — qurbanlığa əsaslanırlar.
Həyatın sönən alaqaranlığında sizə nə qəzəblə, nə də acılıqla müraciət edirəm, ancaq bir məqsədim var: Vətənimə xidmət etmək. Məsələlər qlobal və bir-birinə o qədər bağlıdır ki, bir sektorun problemlərini digər sektorun problemlərinə laqeyd yanaşmaq bütövlükdə fəlakətdən başqa bir şey deyil. Asiya, adətən Avropaya qapı kimi istinad edilsə də, Avropanın Asiyaya açılan qapı olması heç də az həqiqətə uyğun deyil və birinin geniş təsiri digərinə təsir göstərməyə bilməz.
İmanın varsa gənc qalacaq, şübhən varsa qocalacaqsan. Özünə güvənsən gənc, qorxsan qocalacaqsan. Ümidin varsa gənc, əgər ümidsiz olursan, qoca olacaqsan. Zaman ancaq dərini oxşayacaq, amma həvəsini itirsən, nə qədər gənc olursan ol, ruhun olmayacaq.
İndi biz yeni dünya və yeni dəyişikliklə üz-üzəyik. Gəlin yeni terminlərlə, kosmik enerjidən istifadə etmək və bəşər övladı ilə başqa qalaktikanın pis qüvvələri arasında son münaqişədən danışaq. Dünya xalqları birləşməli olacaq, çünki növbəti müharibə planetlərarası olacaq. Yer kürəsinin xalqları bir gün başqa planetlərdən olan xalqların hücumuna qarşı birgə səy göstərməli olacaqlar.
Kommunist təhlükəsi qlobal təhlükədir. Onun istənilən sahədə qələbəsi bütün digər sahələri məhv etmək təhlükəsi yaradır.
Köhnə əsgərlər heç vaxt ölməz, yavaş-yavaş sönərlər.
Qələbəyə inam olmasa, müharibəni uduzucaqsan.
Məğlubiyyətin acılığını və zəfərin sevincini bildik və hər ikisindən də öyrəndik ki, geriyə dönüş yoxdur. Müharibədə qazandığımızı sülh şəraitində qorumaq üçün irəli getməliyik. Qarşımızda yeni bir dövr gəlir. Hətta qələbə dərsinin özü də həm bizim gələcək təhlükəsizliyimiz, həm də sivilizasiyanın sağ qalması üçün dərin narahatlıq gətirir. Müharibə potensialının dağıdıcılığı, elmi kəşflərdə mütərəqqi irəliləyişlər sayəsində, əslində müharibənin ənənəvi konsepsiyalarını yenidən nəzərdən keçirən bir nöqtəyə çatmışdır.
Mən müharibəni indi yaşayan bir neçə nəfər kimi bilirəm və mənim üçün bundan iyrənc bir şey yoxdur. Mən çoxdan onun tamamilə ləğv edilməsinin tərəfdarıyam, çünki onun dost və düşmən üçün çox dağıdıcı olması, onu beynəlxalq mübahisələrin həlli vasitəsi kimi yararsız hala salıb… Ancaq müharibə bizə məcbur ediləndə, bütün mümkün vasitələrdən istifadə etməkdən başqa alternativ yoxdur. Tez sona çatdırın.
Mən səsimi Amerika xalqının maraqlarına uyğun olduğuna inandığım qədər ucadan və tez-tez qaldıracağam. Mən bütün enerjimi sizin və mənim atalarımızın bizə müqəddəs etibarla ötürdükləri dəyişməz prinsipləri və idealları Amerika həyatına bərpa etməyə sərf edəcəyəm. İnsanların dövlət qurumlarının bütövlüyünə inamını və hər bir insanın öz qonşusuna şəxsi inamını bərpa edəcək ictimai və şəxsi həyat üçün mənəvi bazanın bərpasına kömək edəcəyəm. Mən öz missiyamı sona çatdıracağam ki, hər kəs həqiqəti söyləmək üçün qorxmasın. Mən bunu etməyə bilməzdim, çünki ölkəmin mənə verdiyi xidmət imkanları və mənə verdiyi şərəflər dövlət qulluğuna xitam verilməklə yerinə yetirilməyən bir öhdəlik qoyub. Uzun illər yoxsulluqdan sonra doğma torpağa qayıtdıqdan sonra gördüklərim çox şey məni hədsiz məmnunluq və qürurla doldurdu. Lakin, bizim maddi tərəqqimiz heç də fenomenal səviyyədə deyil. O, indiyədək hər hansı digər millətdən və ya millətlərin birləşməsindən əvvəl maddi gücdə yüksəklik yaratmışdır ki, xarici güc tətbiq etməklə milli təhlükəsizliyimizə qaçılmaz təhlükə barədə danışmaq tamamilə cəfəngiyyatdır. Məni heç bir xarici təhlükə deyil, daha çox daxildə işləyən məkrli qüvvələr narahat edir, o qüvvələr ki, fəxrlə Amerika həyat tərzi adlandırdığımız azad təsisatlarımızın xarakterini kəskin şəkildə dəyişdirməyə can atırlar.
Müharibədə uğursuzluğun tarixini demək olar ki, iki sözlə yekunlaşdırmaq olar: "Çox gecdir". Potensial düşmənin ölümcül məqsədini dərk etməkdə çox gec; ölümcül təhlükəni dərk etməkdə çox gec; hazırlıqda çox gec; müqavimət üçün bütün mümkün qüvvələri birləşdirməkdə çox gec, dostlarının yanında olmaqda çox gec. Müharibədə qələbə sirli kimyagərlik və ya sehrbazlığın nəticəsi deyil, döyüşün bütün kritik nöqtələrində üstün qüvvələrin cəmləşməsindən asılıdır.
Müharibəni qarşılamaq günəşi qarşılamaq kimidir.
Müharibənin məqsədi uzunmüddətli qərarsızlıq deyil, qələbədir. Müharibədə qələbənin əvəzi yoxdur.
Müharibəyə qalib gəlmək niyyəti olmadan girmək böyük səhvdir.
Tarix deyilən şey böyük şəxsiyyətlərin tərcümeyi-halından başqa bir şey deyil.
"Vəzifə, Şərəf, Vətən" — bu üç müqəddəs söz ehtiramla nə olmalısan, nə ola bilərsən, nə olacaqsan fikrini diktə edir. Cəsarət uğursuz görünəndə cəsarət yaratmaq, iman üçün az səbəb kimi görünəndə imanı bərpa etmək, ümidlər tükəndikdə ümid yaratmaq üçün toplaşma nöqtənizdir … Yuxularımda yenə silahların şaqqıltısını, cingiltisini, döyüş meydanının qəribə, kədərli iniltisini eşidirəm. Ancaq xatirələrimin axşamı həmişə məni Vest Point-ə (Amerika Birləşmiş Ştatları Hərbi Akademiyasına) qaytarır. Həmişə əks-sədalar var: Vəzifə, Şərəf, Ölkə. Bu gün sizinlə son zəngimi qeyd edirəm. Ancaq bilməyinizi istəyirəm ki, mən çayı keçəndə son şüurlu fikirlərim Korpus, Korpus və yenə Korpus olacaq. Mən səni yola salıram.
Yaxın idi; amma müharibədə belədir. Siz qazanırsınız və ya itirirsiniz, yaşayırsınız və ya ölürsünüz — və fərq sadəcə bir kirpikdir.
Yalnız ölməkdən qorxmayanlar yaşamağa layiqdirlər.
Yapon xalqı müharibədən sonra müasir tarixdə qeydə alınmış ən böyük islahatlara məruz qalmışdır. Təqdirəlayiq iradə, öyrənmək həvəsi və nəzərə çarpan anlamaq qabiliyyəti ilə onlar müharibənin ardınca qalan küldən Yaponiyada fərdi azadlıq və şəxsi ləyaqətin üstünlüyünə həsr olunmuş bir bina tikdilər və sonrakı prosesdə siyasi əxlaqın, iqtisadi sahibkarlıq azadlığının və sosial ədalətin yüksəldilməsinə sadiq olan həqiqi təmsilçi hökumət yaradıldı. Siyasi, iqtisadi və sosial baxımdan Yaponiya indi dünyanın bir çox azad xalqları ilə ayaqlaşır və yenə də ümumbəşəri etimadı itirməyəcək… Mən işğalçı diviziyalarımızın dördünü də Koreyanın döyüş cəbhəsinə göndərdim. Yaponiyada hakimiyyət boşluğu yarandı. Nəticələr inamımı tam doğrultdu.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.