Qaraxanlılar (840–1212) — Qaraxanlılar dövlətini idarə etmiş türk sülaləsi.
Cəld faktlar Qaraxanlılar sülaləsi, Ölkə ...
Bağla
Qaraxanlıların kökü ilə bağlı 8 fərziyyə var, hamısını da fərqli alimlər ortaya atıb:
- Uyğur fərziyyəsi: J. Deqinye, J. H. Klorot, J. P. Abel Remyusa, M. Fraen, J. Reyno, H. Vamberi, Vilhelm Radlov və J. Markvart[1]
- Türkman fərziyyəsi: J. V. Hammey, Purgstall, G. Weil
- Yağma fərziyyəsi: V. Minorski, Faruk Sümer, Reşat Genç[2]
- Karluk fərziyyəsi: F. Qrenar, Eduard Şavannes, M. Fuat Köprülü
- Yağma fərziyyəsi: M. F. Köprülü
- Çigil fərziyyəsi: V. Bartold[3]
- Aşina fərziyyəsi : Zəki Vəlidi Toqan
- Türkeş fərziyyəsi: Sadettin Gömeç[4]
- Bilgə Qul Qədir xan – xaqan (840–893).
- Bazir Arslan xan – xaqan (893–920).
- Oğulcaq xan – xaqan (893–940).
- Satıq Buğra xan – xaqan (940–955).
- Musa Baytaş Buğra xan – xaqan (955–970).
- I Harun Buğra xan – xaqan (970–993).
- Nəsr bin Əli xan – xaqan (993–999).
- I Əhməd xan – xaqan (999–1015).
- Mənsur Arslan xan – xaqan (1015–1024).
- II Əhməd xan – xaqan (1024–1026).
- Yusif Qadir xan – xaqan (1026–1041).
Yeddiçay, Şərqi Türkistan mərkəzi Balasaqun, 1130-cu ildən mərkəzi Qaşqar. Titul: xan.
- Süleyman Arslan xan – xan (1041–1055)
- II Məhəmməd Buğra xan – xan (1055–1057).
- I İbrahim Buğra xan – xan (1057–1059).
- Mahmud Toğrul xan – xan (1059–1074).
- Ömər Toğrul xan – xan (1074–1075).
- II Harun Buğra xan – xan (1075–1102).
- Əhməd Arslan xan – xan (1102–1130).
- II İbrahim Buğra xan – xan (1130–1156)
- III Məhəmməd Buğra xan – xan (1156–1180).
- II Yusif Tamğaç xan – xan 1180–1205).
- IV Məhəmməd Buğra xan – xan (1205–1211)
Orta Asiya. Mərkəzi Özkənd. Titul: xan.
- Hüseyn Toğrul Qara xan – xan (1141–1156)
- Mahmud Toğan xan – xan (1156–1162)
- III İbrahim Buğra xan – xan (1162–1178)
- Əhməd Qadir xan 1178–1210
- Mahmud Gücarslan xan 1210–1211
Orta Asiya. Mərkəzi Səmərqənd. Titul: xan.
- Məhəmməd xan Qaraxani – (1041–1052).
- İbrahim Tamğaç xan (1052–1068)
- Şəmsmülk Nəsr xan – xan(1068–1080).
- Xızır xan Qaraxani – xan (1080–1087).
- Əbülmüzəffər Əhməd xan – xan (1087–1095).
- I Məsud xan Qaraxani – xan (1095–1097).
- Süleyman Təkin xan – xan (1097–1098).
- I Mahmud xan Qaraxani – xan (1998–1099).
- Cəbrayıl Qədir xan – xan (1099–1102).
- II Məhəmməd xan Qaraxani – xan (1102–1129).
- III Nəsr xan Qaraxani – xan (1129).
- Əhməd xan Qaraxani – xan (1129–1130).
- Həsən xan Qaraxani – xan (1130–1132).
- II İbrahim xan Qaraxani – xan (1132–1132).
- II Mahmud xan (Qaraxani) – xan (1132–1141).
- III İbrahim xan Qaraxani – xan (1141–1156).
- Əli xan Qaraxani – xan (1156–1163).
- II Məsud xan Qaraxani – xan (1163–1178).
- IV İbrahim xan Qaraxani – xan (1178–1201).
- Osman xan Qaraxani – xan(1201–1212).
Satıq Əbdülkərim Buğra xan türbəsi
Rabat Məlik karvansarası
Şəmsmülk Nəsr xanın əmri ilə arvadı Ayşə Bibi xatun üçün tikilən Ayşə Bibi xatun türbəsi, Taraz şəhəri
Qaraxanlı mavzoleyi, Qırğızıstan
Deqqaroni məscidi
Buxara məscidi
Uzgen minarəsi
Burana qülləsi
Hikmet Yurdu, Yıl: 6, C: 6, Sayı: 11, Ocak–Haziran 2013/1, ss.415–424, Karahanlıların Menşe Ve Kuruluş Faraziyeleri, Muhammet Kemaloğlu
SÜMER, Faruk, Oğuzlar (Tarihleri-Boy Teşkilatı-Destanları), İstanbul, 1999
BARTHOLD, V. V, Moğol İstilasına Kadar Türkistan, İstanbul, 1981.
GÖMEÇ, Saadettin, Kök Türk Tarihi, Ankara, 1997.
- [1] История СССР, с древнейших времен, т. 1, с. 429. (rus.)
- [2] Щербак А.М. К истории образования узбекского национального языка. ВЯ, 1954, № 6, с. 107–115. (rus.)
- [3] Гафуров Б.Г. История таджикского народа, т. 1, с. 213. (rus.)
- [4] Svat Soucek, A History of Inner Asia, Cambridge University Press (Februar 2000) ISBN 978-0-521-65704-4 (ing.)