Gelibolu

Gelibolu (türk. Gelibolu) — Türkiyədə yerləşən Çanaqqala əyalətinin inzibati vahididir. Marmara bölgəsinin Çanaqqala əyalətindəki, Türkiyənin Avropa hissəsindəki Şərqi Frakiyada yarımadanın cənub sahilində Dardanel boğazında, digər tərəfdən Lapsekidən 2 mil məsafə uzaqlığında yerləşən bir ilçə.^[1]

Gelibolu
Gelibolu
40°24′50″ şm. e. 26°40′13″ ş. u.HGYO
Ölkə	Türkiyə
Tarixi və coğrafiyası
Sahəsi	825 km²
Hündürlük	0 ± 1 m
Saat qurşağı	UTC+03:00
Əhalisi
Əhalisi	44.809 nəf. (2018)
Rəqəmsal identifikatorlar
Poçt indeksi	17500
Avtomobil nömrəsi	17
Rəsmi sayt
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

Gelibolunun nə vaxt və kimlər tərəfindən qurulduğu bilinmir. Lakin ilçənin keçmişinin Troya kəndi qədər qədim olduğu güman edilir. Bölgənin keçmiş adı "Kritote"dir. Qədim dövrlərdə burada Keltlər məskunlaşdığı üçün qədim yunan dilində "Qalliopolis" adlanırdı: Qalli (kelt) + polis (şəhər) = Keltlər şəhəri. Bu ad türk dilinə Gelibolu olaraq tərcümə olunur.

Bu gün Fransa, Belçika, İsveçrə və Reyn sahillərini əhatə edən bölgəni ələ keçirmiş və romalılar tərəfindən bu bölgəyə Qalya, xalqına isə Qalatlar adı verilmişdi. Qalatlar olaraq adlandırılan bu döyüşçü xalq eramızdan əvvəl 281-ci ildə Frakiya Krallığında baş vermiş qarışıqlıq zamanında Balkan yarımadasına, Çanaqqalaya və boğazın üzərindən Anadoluya keçmişlər. E.ə 278-ci ildə Anadoluda Sakarya və Qızılirmaq hövzəsini əhatə edən bölgəyə də "Qalatiya" adı verilmişdir. Ədirnə vilayəti Mətbəəsinin müdiri Şövkət Dağdevirənin yazdığı 1892-ci il tarixli səlnaməyə görə Gelibolu sancağı ilə əlaqəli Geliboludan başlayaraq İstanbul ərazisinə qədər əhatə olunan bu coğrafiyaya qədimdən “Trasya” adı verilirdi. 25889 müsəlman, 64029 qeyri-müsəlman olan sancağın ümumilikdə 89918 əhalisi var idi. Sancağ Gelibolu qəzası, Eceabat və Evreşe adlı iki rəsmi, Bolayır və Tayfur adlı iki könüllü idarəsinə, qəza olaraq 13691 müsəlman, 21780 rum, 1032 bulqar və 1756 yəhudi olmaqla ümumilikdə 38259 əhaliyə sahib idi. Köhnə tikililərdən daxili limanda təmir edilmiş bir hovuz, bir qüllə, 16 məscid, 2 mədrəsə, 1 Darülkurra (quran oxunan yer), 1 lisey, 7 ibtidai məktəb, 1 kitabxana, 6 kilsə, 2 sinaqoq, 11 dərviş lojası, II Əbdülhəmid tərəfindən genişləndirilmiş 1 Mövləvixana, 1 Muvakkitxana (namaz qılan şəxslərin namaz vaxtını təyin etdiyi və kiçik miqyasda astronomik tədqiqatlar apardığı yer), saat qülləsi, hökumət binası, ədliyyə, bələdiyyə, polis, hərbi idarələr, kazinolar, yanacaqdoldurma məntəqələri, rayon idarələri, 10 fabrik, 1 otel, 4 mehmanxana, 7 türk hamamı, 19 yel dəyirmanı, 1 kirəmitxana və Hamidiye adlı hərbi xəstəxana vardı.

Əhalisi

İl	Ümumi	Şəhər	Kənd
1965[2]	35.431	12.945	22.486
1970	36.909	14.716	22.193
1975	35.288	13.466	21.822
1980	37.199	14.721	22.478
1985	40.013	16.715	23.298
1990	40.020	18.670	21.350
2000[2]	46.226	23.127	23.099
2007	47.252	31.246	16.006
2009	45.853	28.989	16.864
2010	44.697	28.326	16.371
2011	45.327	30.273	15.054
2012[2]	44.315	29.998	14.317
2013	43.345	27.927	15.418
2014	44.851	28.962	15.889
2015	44.131	29.151	14.980
2016	43.886	29.276	14.610

İstinadlar

1. Hugh, Chisholm. 1911 Encyclopædia Britannica/Gallipoli (Turkey). Cambridge University Press. 1911. səh. 420.
2. "senelere göre şehir ve köy nüfusları". 2013-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-05.