Eksklav

Eksklav (q.yun. ἐξ "-dan, -dən" + lat. clavis "açar" sözlərindən) — ölkəsinin əsas ərazisindən aralda olan və digər dövlətlər (bir və ya bir neçə) tərəfindən əhatə olunan qeyri-suveren region. Belə ərazi məxsus olduğu ölkənin eksklavı hesab edilir, məxsus olmadığı lakin onun ərazisi ilə əhatə olunmuş ölkə üçün isə anklav sayılır.

C — B ölkəsinin eksklavıdır, hansı ki A və D ölkələri tərəfindən əhatə olunub, amma onlar üçün o, anklav sayılmır^[1].

C — B ölkəsinin eksklavıdır, A ölkəsi üçün isə anklavdır.

Dənizə çıxışı olan eksklav yarımeksklav adlanır. Dəniz hüququna əsasən, digər ölkələrin donanması yarımeksklava aparan yolu bağlaya bilməz. Gündəlik həyatda polueksklav və poluanklavı tez-tez sadəcə eksklav və anklav adlandırılar.

Eksklav nümunələri

• Naxçıvan Muxtar Respublikası — Azərbaycanın tərkibindədir, Ermənistan, İran və Türkiyə tərəfindən əhatələnib.
• Sankovo-Medvejye — Belarusiyanın Qomel vilayətinin ərazisində yerləşir, amma inzibati olaraq Rusiyanın Bryansk vilayətinə aiddir.
• Şahmərdan eksklavı və Soh rayonu — Fərqanə vilayətinə aiddir, Qırğızıstanın ərazisində yerləşən Özbəkistan ekslavları hesab olunur.
• Kampione d'İtalia — İtaliyanın Lombardiya regionunda yerləşən yaşayış məskəni, İsveçrə ərazisi ilə əhatə olunub, İtaliyanın eksklavı və İsveçrənin anklavı sayılır.
• Lyiviya bələdiyyəsi — İspaniyanın tərkibindədir, Fransa əraziləri ilə əhatə olunub.

Yarımeksklav nümunələri

• Kalininqrad vilayəti — Rusiyaya məxsusdur, amma Polşa, Litva və Baltik dənizi ilə əhatələnib.
• Kabinda — Anqolaya məxsusdur və Atlantik okeana çıxışı var, Konqo və Konqo Demokratik Respublikası tərəfindən əhatə olunub.
• Alyaska — ABŞ-nin yarımeksklavı və Kanadanın yarımanklavı.
• Musəndam — Omanın mühafizəsi (bölgəsi), cənub və əsasən qərb tərəfdən BƏƏ tərəfindən əhatə olunub, İran və Oman körfəzlərinə çıxışı var.

Həmçinin bax

• Anklav

İstinadlar

1. Evgeni Vinokurov. Теория анклавов (PDF). Kalininqrad: Terra Baltica. 2007. 20. ISBN 978-5-98777-015-3.