Zonquldak ili

Zonquldak ili — Türkiyədə il. Qara dəniz sahilində yerləşən il, xüsusilə limanıyla Türkiyənin Qara dəniz ölkələri arasındakı dəniz ticarətində əhəmiyyətli yerə malikdir. Türkiyənin ən zəngin daş-kömür mədənləri də bu ildədir. Ancaq son zamanlarda tək tərəfli kömür qazancı əldə edildiyi üçün təbii resurslar gündən-günə azalır. Karabük, 1995-ci ildə il statusu almasından sonra, sənaye baxımından geri qalmış və şəhər xaricinə köç sürətlənmişdir. Hal hazırda immiqrasiya mərkəzidir.^[2]

Zonquldak ili
Zonguldak ili
41°18′ şm. e. 31°42′ ş. u.HGYO
Ölkə	Türkiyə
Daxildir	Qara dəniz regionu
İnzibati mərkəz	Zonquldak
Qubernator	Ərdoğan Bektaş
Tarixi və coğrafiyası
Sahəsi	3.481 km²
Əhalisi
Əhalisi	556.326 nəf. (2021)[1]
Rəsmi dili	Türkcə
Rəqəmsal identifikatorlar
ISO kodu	TR-67
Telefon kodu	354
Poçt indeksi	67000–67999
Avtomobil nömrəsi	67
Rəsmi sayt
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Təhsil

Təhsil və təlim 10 uşaq bağçası, 324 ibtidai məktəb, 59 ümumtəhsil və peşə liseyi daxil olmaqla ümumilikdə 389 məktəbdə verilir. Bülent Ecevit Universiteti, Ereğli Tibb Fakültəsi, İncəsənət və Elmlər Fakültəsi, Mühəndislik fakültəsi, İqtisadiyyat və İdarəetmə Fakültəsi, 5 fakültə, 3 institut, 2 kollec, 6 peşə məktəbi və 1 dövlət konservatoriyasından ibarətdir. Universitetdə 32 professor, 32 dosent, 259 dosent, 106 müəllim, 43 müəllim, 256 elmi işçi, 8 mütəxəssis və cəmi 736 elmi işçi çalışır.

Mətbəx

Yerli mətbəxdə əsasən un (buğda və qarğıdalı unu) məhsullarından hazırlanan yemək növləri üstünlük təşkil edir. Zonquldak meşələrində, bəlkə də dünyanın ən ləzzətli şabalıdı olan quzu şabalıdı yetişir və mövsümdə toplanan şabalıd suda qaynadılır, bütöv bir şəkildə duzlanır, sobada qovrulur, sonra qurudulur və odda bişirildiyi üçün kömür kimi saxlanılır. Türkiyədə yalnız Qaradəniz Ereğlidə yetişən Osmanlı çiyələyi, meşə altı bitki örtüyü içində iştirak edən dağ çiçəyi, zoğal, itburnu, böyürtkən, reyhan, nanə, dəfnə, bölgə mətbəxində dəyişik istifadə formalarında qiymətləndirilməkdədir.

Əhali

2019-cu il siyahıyaalmasına əsasən Zonquldak ilinin əhalisi 596.053 nəfərdir. Bu əhalinin 72,38%-i şəhərlərdə yaşayır. İl sahəsi 3.341 km²-dir. İldə hər km²-yə 178 nəfər düşür. (Bu rəqəm mərkəzi ilçədə 456-dir.)

İldə əhali 0,61% azalmışdır. Əhalisi ən çox artan ilçə Kozlu (0,26%), ən çox azalan ilçə isə Göyçəbəy (-2.53%) olmuşdur. 4 fevral 2020 TÜİK məlumatlarına görə, bu bələdiyyələrdə 8 ilçə, 25 bələdiyyə, 176 məhəllə və 380 kənd var.

Zonquldak əhalisinin ilçələr üzrə paylanması (2019)
İlçə	Əhali 2018	Əhali 2019	Əhali Artım	Bələdiyyə sayı	Məhəllə sayı	Kənd sayı	Kənd əhalisi	Şəhər əhalisi	Şəhər sakini	Sahəsi  km2	km2-a düşən adam
Alaplı	44.286	43.851	-0,98	2	9	52	22.000	21.851	49,83	383	114
Çaycümə	91.569	90.556	-1,11	6	32	83	46.182	44.374	49,00	492	184
Devrək	57.540	57.583	0,07	2	10	83	23.659	33.924	58,91	953	60
Ereğli	175.605	175.622	0,01	4	44	93	43.433	132.189	75,27	736	239
Göyçəbəy	21.655	21.108	-2,53	2	10	19	9.773	11.335	53,70	183	115
Kilimli	35.323	34.829	-1,40	4	24	4	2.668	32.161	92,34	145	240
Kozlu	48.381	48.507	0,26	1	9	23	7.019	41.488	85,53	177	274
Mərkəz	125.339	123.997	-1,07	4	38	23	9.889	114.108	92,02	272	456
ÜMUMİ	599.698	596.053	-0,61	25	176	380	164.623	431.430	72,38	3.341	178

İdman

2018–2019 mövsümünün sonunda Zonquldak Kömürspor futbol komandası 2 liqada qalmışdır. Bundan əlavə Futbol BAL-da ilin 2 komandası var. Qadın Futbolu 1-ci Liqada Qaradəniz Ereğli Bələdiyyəspor 5-ci olmuşdur. Ziraat Türkiyə Kubokunda Qaradəniz Ereğli BS, 3-cü turda Antalyaspora, Zonguldak Kömürspor isə 4-cü turda Menəmən BS-ya uduzmuşdur.

Əhəmiyyətli idman tikililəri: Qaraalmaz Kamal Köksal Stadionu (13.795), Zonguldak İdman Salonu bölgəsi (1.500), BEÜ Olimpiya Üzmə Hovuzu (250).

İnzibati bölgü

İl mərkəzi Zonquldak ilə yanaşı, ilin tərkibində 8 ilçə, 25 bələdiyyə, 176 məhəllə və 380 kənd yer alır:

• Zonquldak (il mərkəzi)
• Alaplı
• Çaycümə
• Devrək
• Göyçəbəy
• Qaradəniz Ereğli
• Kozlu
• Kilimli

Həmçinin bax

• Zonquldak qubernatoru
• Zonquldak Bələdiyyəsi
• Reklam filmi

İstinadlar

1. Turkish Statistical Institute. 1926.
2. "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları". biruni.tuik.gov.tr. 17 August 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 may 2020.

Həmçinin bax