Xrom (II) oksid

Xrom (II) oksid
Ümumi
Sistematik adı	Xrom II oksid
Kimyəvi formulu	CrO[1]
Molyar kütlə	68 q/mol
Termik xüsusiyyətlər
Ərimə nöqtəsi	1550 °S
Təsnifatı
CAS-da qeyd. nöm.	12018-00-7
PubChem	3037052
ChemSpider	2300900

Fiziki xassələri

İki polimorf formada mövcuddur. Qırmızı (pirofor deyil) və qara pirofor toz (havada öz-özünə alovlanan) buna görə də qara modifikasiya su qatının altında saxlanılır (su ilə qarşılıqlı təsir göstərmir). Altıbucaqlı kristalları əmələ gətirir. Bütün xrom oksidləri kimi odadavamlıdır. Suda həll olunmur.

Alınması

• Azot turşusu və ya oksigen ilə xrom amalgamasının CrHg₃ və ya CrHg oksidləşməsi nəticəsində əldə edilir:

${\displaystyle {\mathsf {2CrHg_{3}+O_{2}\rightarrow 2CrO+6Hg}}}$

• Xrom ııı oksidin reduksiya nəticəsində:

${\displaystyle {\mathsf {H_{3}PO_{2}+2Cr_{2}O_{3}\rightarrow 4CrO+H_{3}PO_{4}}}}$

• Cr (CO)₆ karbonilin termiki parçalanması ilə də əldə edilə bilər.

Kimyəvi xassələri

1. 697 °C temperaturda parçalanır:

${\displaystyle {\mathsf {3CrO\rightarrow Cr_{2}O_{3}+Cr}}}$

2. 1000 °C -də hidrogenlə xrom metalına qədər reduksiya edilir:

:: ${\displaystyle {\mathsf {CrO+H_{2}{\xrightarrow {1000^{o}C}}Cr+H_{2}O}}}$

3. Həmçinin koksla reduksiya etmək olar:

${\displaystyle {\mathsf {CrO+C{\xrightarrow {t}}Cr+CO}}}$

4. Əsası xassələr görsədərək xlorid turşusunda həll olunur, nəticədə su və xrom II xlor alınır:

${\displaystyle {\mathsf {CrO+2HCl\rightarrow CrCl_{2}+H_{2}O}}}$

Durulaşdırılmış azot və sulfat turşusunda həll olunmur. Havada qızdırıldıqda güclü reduksiyaedici xüsusiyyətlərini nümayiş etdirərək xrom (III) oksidinə qədər sürətlə oksidləşir.

${\displaystyle {\mathsf {2CrO+CO_{2}\ {\xrightarrow {1000^{o}C}}\ Cr_{2}O_{3}+CO}}}$

Toksikliyi

6 -dan az valentliyi olan xrom birləşmələri aşağı toksikliyə malikdir. 6+ valentliyi olan xrom birləşmələri (xrom (VI) oksid) təhlükəli zəhərlər və kanserogenlər kimi tanınır.

İstinadlar

1. Chromium oxide (CrO) (ing.).

• Некрасов Б.В. Основы общей химии. — Т.1. — М.: Химия, 1973. — С. 380
• Неорганические соединения хрома: Справочник. — Л.: Химия, 1981. — С. 9
• Неорганическая химия / под ред. Ю.Д. Третьякова. — М.: Академия, 2007. — Т. 3. — 352 с.