Robert Huk

Robert Huk (ing. Robert Hooke 18 (28) iyul 1635^[1][2][…] – 3 (14) mart 1703^[1][2][…], London, İngiltərə krallığı^[3]) — ingilis təbiətşünası, ensiklopedisti, eksperimental fiziki. Onun adı daha çox Huk qanunu ilə xatırlanır.

Robert Huk
ing. Robert Hooke
Robert Hukun portreti
Doğum tarixi	18 (28) iyul 1635[1][2][…]
Vəfat tarixi	3 (14) mart 1703[1][2][…] (67 yaşında)
Vəfat yeri	London, İngiltərə krallığı[3]
Elm sahələri	mexanika, fizika, kimya, biologiya, memarlıq[4], astronomiya, Yer ölçmə işləri[4], riyaziyyat, materialşünaslıq
İş yerləri	London Kral Cəmiyyəti (1677–1683)[5][6]
Alma-mater	ing. Christ Church, Oxford
Təhsili	Oksford Universiteti[7]
Elmi rəhbəri	Tomas Uillis
Tanınmış yetirməsi	Edmund Halley[7]
Tanınır	Huk qanunu mikroskopiya ilk dəfə Hüceyrə sözünü elmə gətirmişdir.
Üzvlüyü	London Kral Cəmiyyəti (1663–)
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Bioqrafiya

Robert Huk ruhani ailəsində dünyaya gəlmiş, atası onun ruhani olmasını istəsə də oğlunun sağlamlığının zəifliyi və onun mexanikaya marağını nəzərə alaraq saatsaz olmasına qərar verir. Uestminsterdə məktəbə gedir. 1653-cü ildən Oksfordda oxumağa başladı. Burada o, 1655 ci ildə Robert Boyl ilə tanış olur, birlikdə hava nasosunu icad edirlər. 1662 ci ildə London Kral Cəmiyyətinə üzv seçilir və ölümünədək fizika şöbəsinin kuratoru olur. 1677 və 1682 ci illərdə cəmiyyətin katibliyinə təyin edilir. 1665 ci ildə Qreşam kollecinin həndəsə üzrə professoru seçilir. Həmin ildə o özünün məşhur Mikroqrafiya əsərini dərc edir. Bu əsərdə icad etdiyi iki linzalı mikroskopu ilə müşahidə və tədqiqatlarını göstərmiş və ilk dəfə bitki toxumasının hüceyrədən təşkil olunduğunu söyləmişdir.

Kəşf və icadlar

İlk dəfə olaraq Robert Huk hüceyrəni kəşf etmişdir. 1665-ci ildə bioloji toxumanın – lat. Quercus suber ağacından hazırlanmış tıxacın (probkanın) nazik kəsiyinə özü tərəfindən təkmilləşdirilmiş mikroskop altında baxarkən, tıxac kəsiyinin çoxlu sayda hücrəciklərdən ibarət olduğunu görmüş və onlara ing. cell – hüceyrə adı vermişdır. XVII əsr tədqiqatları bitkilərin hüceyrəvi quruluşa malik olmasını aşkarlasa da hüceyrənin öz quruluşu haqqında heç bir məlumata malik deyildir.

Mənbələr

• В. И. Арнольд, "Гюйгенс и Барроу, Ньютон и Гук" Arxivləşdirilib 2011-06-03 at the Wayback Machine. М., Наука, 1989 г., 96 с.
• А. Н. Боголюбов, "Роберт Гук (1635–1703)" Arxivləşdirilib 2007-09-28 at the Wayback Machine. М.: Наука, 1984.
• Филонович С., "Роберт Гук", Квант, 1985, № 7. Arxivləşdirilib 2008-04-06 at the Wayback Machine
• L. D. Patterson, Hooke’s Gravitation Theory and Its Influence on Newton. I: Hooke’s Gravitation Theory, Isis, Vol. 40, No. 4 (Nov., 1949), pp. 327–341. Online
• L. D. Patterson, Hooke’s Gravitation Theory and Its Influence on Newton. II: The Insufficiency of the Traditional Estimate, Isis, Vol. 41, No. 1 (Mar., 1950), pp. 32–45. Online
• C. Wilson, Newton’s Orbit Problem: A Historian’s Response, The College Mathematics Journal, Vol. 25, No. 3 (May, 1994), pp. 193–200, doi:10.2307/2687647. Online
• Early Science and Medicine, Volume 10, No. 4, December 2005. ^{[ölü keçid]} (müəlliflər: Niccolò Guicciardini, Michael Nauenberg, Ofer Gal, Domenico Bertoloni Meli).

Xarici keçidlər

• Robert Hooke (1635–1708) Arxivləşdirilib 2008-06-24 at the Wayback Machine Robert Huka həsr olunmuş sayt.
• R. S. Westfall, Robert Hooke (from Dictionary of Scientific Biography, p. 112–119). (ing.)
• Michael Nauenberg homepage. (ing.)
• Allan Chapman, England’s Leonardo: Robert Hooke (1635–1703) and the art of experiment in Restoration England Arxivləşdirilib 2007-10-30 at the Wayback Machine (ing.)
• Robert Hooke (The MacTutor History of Mathematics archive) Arxivləşdirilib 2009-03-03 at the Wayback Machine (ing.)

İstinadlar

1. Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi. 1994.
2. Robert Hooke (nid.).
3. Гук Роберт // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
4. https://www.cityoflondon.gov.uk/things-to-do/history-and-heritage/london-metropolitan-archives/collections/robert-hooke.
5. https://royalsociety.org/~/media/library/The%20library%20and%20archives%20of%20the%20royal%20society%201660-1990%20Marie%20Boas%20Hall.pdf.
6. https://www.biography.com/scholar/robert-hooke.
7. Mathematics Genealogy Project (ing.). 1997.