Pyotr Kropotkin

Pyotr Alekseyeviç Kropotkin (rus. Пётр Алексеевич Кропоткин; 27 noyabr (9 dekabr) 1842^[1][2], Moskva, Moskva quberniyası^[d], Rusiya imperiyası^[3][4] – 8 fevral 1921^[5][3][…], Dmitrov, Moskva quberniyası^[d], Sovet Rusiyası^[d][3][4]) — anarxizmi müdafiə edən rus fəalı, alim və filosof idi.

Pyotr Kropotkin
rus. Пётр Алексе́евич Кропо́ткин
Doğum tarixi	27 noyabr (9 dekabr) 1842[1][2]
Doğum yeri	Moskva, Moskva quberniyası[d], Rusiya imperiyası[3][4]
Vəfat tarixi	8 fevral 1921(1921-02-08)[5][3][…] (78 yaşında)
Vəfat yeri	Dmitrov, Moskva quberniyası[d], Sovet Rusiyası[d][3][4]
Vəfat səbəbi	ağciyər iltihabı
Dəfn yeri	Novodeviçye qəbiristanlığı
İstiqaməti	anarxizm
Əsas maraqları	fəlsəfə
Təsirlənib	Mixail Bakunin, Pyer-Jozef Prudon
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

9 dekabr 1842-ci ildə Moskvada anadan olub. Atası knyaz Aleksey Kropotkin, anası Yekaterina Nikolayevna idi. 1846-cı ildə anası vərəm xəstəliyindən öldükdən sonra Pyotr və qardaşları sərt xasiyyətli ataları tərəfindən böyüdülüb.

Təhsil və hərbi xidmət illəri

Orta məktəbi 1 nömrəli Moskva Gimnaziyasında oxuyan gənc Kropotkin 1862-ci ildə Corps des Pages (rus. Пажеский корпус) hərbi məktəbindən məzun olmuşdur. Hərbi korpusda əsasən aristokrat ailədən gələn 150 gənclə birlikdə təhsil alan Kropotkin gənc yaşda da zadəgan nəslin nümayəndələri ilə yola getmirdi. Bu səbəblə vaxtının əsas hissəsini kitab oxumağa və jurnal çıxarmağa ayırır.

Sonradan bir neçə geoloji ekspedisiyada iştirak edərək Sibirdə zabit vəzifəsində çalışmışdır. O, 1874-cü ildə fəaliyyətə görə həbs edilib və iki ildən sonra həbsxanadan qaçmağa müvəffəq olub. Növbəti 41 ilini İsveçrədə, Fransada (təxminən dörd il həbsdə olduğu) və İngiltərədə sürgündə keçirmişdir. 1917-ci ildə Rusiya inqilabından sonra Rusiyaya qayıtmış, lakin Bolşevik dövlət sosializm forması ilə məyus olmuşdur.

Kropotkin mərkəzləşdirilmiş kommunist cəmiyyətin mərkəzi hökumətdən azad və özünü idarə edən icmaların, işçi müəssisələrinin könüllü birliklərinə əsaslanan bir təşəbbüslə çıxış edirdi. Çoxlu kitab, broşür və məqalələr yazmışdır. Ən tanınmış əsərləri isə Çörəyin fəthi, Tarlalar, fabriklər və seminarlardır. Onun əsas elmi təklifi isə Qarşılıqlı yardım kitabında öz əksini tapmışdır.

İstinadlar

1. Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
2. Историческая энциклопедия Сибири (rus.). / под ред. В. А. Ламин Новосибирск: 2009. ISBN 5-8402-0230-4
3. Пирумова Н. М. Кропоткин Пётр Алексеевич // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1973. Т. 13 : Конда — Кун. С. 480–481.
4. Catalog of the German National Library (alm.).
5. Kropotkin, Peter Alexeivich, Prince (ing.). // The Enciclopædia Britannica 12 London, NYC: 1922. Vol. XXXI English History to Oyama, Iwao. P. 688.