Nazran rayonu

Nazran rayonu (inquş Наьсарен район)^[3] — Rusiya Federasiyası, İnquşetiya Respublikasının tərkibindəki inzibati ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi Nazran şəhəridir (rayonun tərkibinə daxil deyil).

Nazran rayonu
Наьсарен шахьар
Bayraq Gerb
43°11′36″ şm. e. 44°53′19″ ş. u.HGYO
Ölkə	Rusiya[1]
İnzibati mərkəz	Nazran[1]
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb	7 noyabr 1924
Sahəsi	430,4 km²
Saat qurşağı	Moskva vaxtı[d] UTC+03:00
Əhalisi
Əhalisi	110.679 nəf. (2024)[2]
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu	8732
Rəsmi sayt
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Coğrafiya

Nazran rayonu İnquşetiya Respublikasının mərkəzi və qərb hissəsində yerləşir. Şimalda Malqobek rayonu, şərqdə - Sunja rayonu və Karabulak şəhər dairəsi, qərbdə Şimali Osetiya Respublikasının Priqorodnı və Pravoberejnı rayonu ilə həmsərhəddir. Nazran və Magas şəhər dairələrinin bəzi əraziləri Şimali Osetiya, digər əraziləri isə Nazran rayonunun ərazisi ilə həmsərhəddir. Şəhər dairəsi ərazisinin konfiqurasiyasına Nazran rayonu iki hissədən ibarətdir. Dolakovo, Kantışevo və Qeyirbek-Yurt kəndlərinin yerləşdiyi qərb hissə, Kambileevka çayının vadisində (cənubda) və Sunja silsiləsinin yamaclarında (şimalda) yerləşir. Əhalinin əksər hissəsi burada çay vadisində yaşayır. Silsilənin ətəyində yalnız kiçik bir kənd - Qeyirbek-Yurt yerləşir. Sunja silsiləsindən cənubda, aşağı dağlıq ərazidə yerləşir (Dosu-Barz, 579.8 m). Şərq bölgəsinin şərq hissəsi şimaldan Sunja silsiləsi (Albaskina dağı, 777.9 m), cənubdan isə Qara dağların cənub hissəsi ilə əhatələnir. Əli-Yurt, Qazi-Yurt, Surxaxi və Yandare kəndləri Qara dağların yamaclarında və dağlararası vadilərdə yerləşir. Bölgənin bu hissəsindəki böyük dağ zirvələri arasında Seyvenduk dağı 1160.6) vardır ki, oda Əli-Yurt kəndinin cənub-şərqində yerləşir.

Tarixi

1944-1957-ci illərdə rayonun Şimali Osetiya Muxtar Sovet Sosialist Respublikası tərkibində olduğu müddətcə bu bölgə Kosta-Xetaqurovski adlanırdı (çünki bu illər ərzində Nazran Kosta-Xetaqur adlanırdı). 1991-1992-ci illərdə Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının Çeçenistan və İnquşetiya Respublikasına bölünməsi prosesində Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının Nazran rayonu İnquşetiyanın tərkibinə daxil olmuşdur.

Nazran rayonunu inzibati ərazi vahidliyi kimi statusu yalnız 2009-cu ildə alır^[4]. Sonra onun tərkibində kənd yaşayış məntəqələrindən ibrət olan 10 kənd sovetliyi daxil edilir.

Əhali

Milli tərkib

Siyahıya alınmaların nəticələri:

Siyahıyaalınma ili	2002	2010
inquşlar	75 078 (88,31 %)	86 551 (98,52 %)
çeçenlər	9 225 (10,85 %)	176 (0,20 %)
ruslar	112 (0,13 %)	109 (0,12 %)
digərləri	606 (0,71 %)	1 015 (1,16 %)

İnzibati-ərazi vahidliyi

Nazran rayonunun kənd yaşayış məntəqələri və kəndlərinin adları

  Əli-Yurt

  Barsuki

  Qazi-Yurt

  Dolakovo

  Kantışevo

  Pliyevo

  Surxaxi

  Ekajevo

  Yandare

Nazran rayonunun tərkibinə daxil olan 10 kənd tipli yaşayış məntəqəsi 9 inzibati kənd sovetliyində birləşir:

Əli-Yurt kənd sovetliyi - Əli-Yurt

Barsuki kənd sovetliyi - Barsuki

Qazi-Yurt kənd sovetliyi - Qazi-Yurt

Dolakovo kənd sovetliyi - Dolakovo

Kantışevo kənd sovetliyi - Kantışevo

Plievo kənd sovetliyi - Plievo

Surxaxi kənd sovetliyi - Surxaxi

Ekajevo kənd sovetliyi - Ekajevo

Yandare kənd sovetliyi - Yandare

İstinadlar

1. http://www.gks.ru/free_doc/2016/oktmo/tom4_oktmo.rar.
2. "Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2024 года"..
3. "Матенаькъан Илез. Йоккхача паччахьалкхен тӏехьлен хоржамаш // Сердало, 20.03.2018". 2019-03-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-30.
4. "Закон РИ от 23 февраля 2009 года № 5-РЗ «Об установлении границ муниципальных образований Республики Ингушетия и наделении их статусом сельского поселения, муниципального района и городского округа»". 2015-02-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-14.