ГӀиракъ
From Wikipedia, the free encyclopedia
From Wikipedia, the free encyclopedia
ГӀира́къ (ГӀараб: العراق), расмияб къӀагӀидаялъ — Республика ГІира́къ (ГӀараб: جمهورية العراق, сорани کۆماری عێراق, арам. ܩܘܼܛܢܵܐ ܐܝܼܪܲܩ) — Азиялъул бакътІерхуьда бугеб пачалихъ.
ГІиракъ ГІиракъияб Республика ГӀараб: جمهورية العراق Jumhūriyyatu l-ʔirāq | |||||
| |||||
ШигӀар: «Аллагь КІудияв (ااالله أكبر)» | |||||
Гимн: Дир ВатІан | |||||
Истикълал щвараб къо-моцӀ | 3 октябр 1932 сон ( КІудабритІаниялдаса) | ||||
Расмияб мацӀ | ГІараб мацІ | ||||
Миллатал | {{{Миллатал}}} | ||||
Тахшагьар | Багъдад | ||||
ЧӀахӀиял шагьарал | Багъдад, Мосул | ||||
ХӀукмуялъул низам | Парламенталъулаб жумгьурият | ||||
Президент Премьер-министр | Фуад МагІсум ХІайдар Аль-ГІабади[1] | ||||
Ракь • Кинниги • % лъел бутІа | 57-билеб дунялалда 435 052 км² 1,1 | ||||
Халкъалъул къадар • Къимат (2014) • Гъунки | ↗ 36 004 552[2][3][4]чи (39-билеб) 82,7 чи/км² | ||||
ГІЖП (БББ) • ХӀасил (2008) • Халкъалъул цо чиясе |
93, 800 млрд $ (58-билеб) 4000 $ | ||||
ИПГӀИ (2013) | ↗ 0,590[5] (гьоркьохъеб) (131-билеб) | ||||
ГӀарац | ГІиракъалъул динар (IQD, код 368) | ||||
Интернет-домен | .iq | ||||
Телефоналъул код | +964 | ||||
СагӀтил рачел | GMT+3 | ||||
Хисизабизе |
Ракьалъул гӀеблъи — 435,052 кв. км. Гъиракъалъул ракь бикьун буго 19 мухIафазалде (губерниязде). Ракьалъул рахъалъ гьелъ ккола дунялалда 57-леб бакI.
ГӀадамазул къадар (2005 соналъул баянал) 28,1 миллион чи. ГIадамазул 96 процент ккола бусурбаби, 4 процент гӀечӀеб къадар буго насраниязул (ай христианазул), хутӀарал (ягьудиял ва гь.ц.) цо проценталъул къадаралдаса дагьал руго. Тахшагьар ккола Багъдад.
МацӀал: гІараб ва курд мацІал.
ГӀараб мацӀалда бугеб العِرَاق al-ʿIrāq абураб рагӀиялъул магӀна ккола «ралъудал рагІал»[6].
ГӀиракъалъул хӀукуматияб тарих рикӀкӀуна дунялалда бищунго некӀсияздасан, хъвай-хъвагӀаяздалъун гьелъул заман бахула 5 азарсонида. Гьелъул ракьалда, Хузестаналда, тӀоцебесеб Элам хӀукумат гӀуцӀана нелъер эраялдаса цебе III азарсонида.
ГӀиракъалъул территориялда гӀадамал рагъарана гочизе цӀакъ некӀсияб заманаялъ.
ГӀиракъаллда буго 7 шагьар жедер халкъалъул къадар 1 миллионалдаса цӀцикӀун бугеб (Багъдад, Мосул, Наджаф, Киркук, Басра, Эрбиль, Сулеймания).
ГӀиракъ 19 провинциялде (мухӀафаза) бикьун буго.
№ | МухӀафаза | Администратияб марказ | Ракь, км² |
Халкъ, чи (2011)[7] |
Гъунки, чи/км² |
---|---|---|---|---|---|
1 | Багъдад | Багъдад | 734 | 7 055 200 | 9611,99 |
2 | СалахӀудин | Тикрит | 24 751 | 1 408 200 | 56,89 |
3 | Дияла | БагIакъуба | 19 076 | 1 443 200 | 75,66 |
4 | Васит | Эль-Кут | 17 153 | 1 210 600 | 70,58 |
5 | Майсан | Эль-ГIамара | 16 072 | 971 400 | 60,44 |
6 | Басра | Басра | 19 070 | 2 532 000 | 132,77 |
7 | Ди-Кар | Эн-Насирия | 12 900 | 1 836 200 | 142,34 |
8 | Мутанна | Эс-Самава | 51 740 | 719 100 | 13,90 |
9 | Къадисия | Эд-Дивания | 8 153 | 1 134 300 | 139,13 |
10 | Бабиль | ХIилла | 6 468 | 1 820 700 | 281,49 |
11 | Карбала | Карбала | 5 034 | 1 066 600 | 211,88 |
12 | Наджаф | Ан-Наджаф | 28 824 | 1 285 500 | 44,60 |
13 | Анбар | Ар-Рамади | 138 501 | 1 561 400 | 11,27 |
14 | Найнава | Мосул | 37 323 | 3 270 400 | 87,62 |
15 | Дагьукъ | Дагьукъ | 6 553 | 1 128 700 | 172,24 |
16 | Арбиль | Арбиль | 14 471 | 1 612 700 | 111,44 |
17 | Киркук | Киркук | 10 282 | 1 395 600 | 135,73 |
18 | Сулеймания | Сулеймания | 17 023 | 1 878 800 | 110,37 |
19 | ХIалабджа | ХIалабджа | 3 060 | 337 000 | |
ТӀолго | 434 128 | 33 330 600 | 76,78 |
Гьаб бутІа жеги хІадурун гьечІо. Нужеца проекталъе кумек гьабула, гьеб къачІан ва гьелда тІаде жо жубан. |
ГӀемерисел гӀиракъиял руго бесурманал. Халкъалъул 65 % — ккола шигӀиял (хӀукуматияб дин). Иран, Азарбижан ва БахӀрейн пачалихъалгун, Иран ккола шӀигӀияб халкъалъул процент бащадасан цӀцӀикӀкӀараб бугеб пачалихъаздаса.
Гьаб бутІа жеги хІадурун гьечІо. Нужеца проекталъе кумек гьабула, гьеб къачІан ва гьелда тІаде жо жубан. |
Гьаб бутІа жеги хІадурун гьечІо. Нужеца проекталъе кумек гьабула, гьеб къачІан ва гьелда тІаде жо жубан. |
Гьаб бутІа жеги хІадурун гьечІо. Нужеца проекталъе кумек гьабула, гьеб къачІан ва гьелда тІаде жо жубан. |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.