From Wikipedia, the free encyclopedia
Uranu ye'l séptimu planeta del Sistema solar, el terceru mayor y el cuartu con más masa. Forma parte de los denomaos planetes esteriores o gaseosos y tien, como principal carauterística particular, una inclinación de la so exa de rotación de cuasi noventa graos respeuto a la so órbita. Amás, nun ye namái el planeta el que tien esa inclinación: tiénenla tamién los sos anillos, los sos satélites y el so campu magnéticu. Uranu tien la superficie más uniforme de tolos planetes del sistema solar, y ye de color azul-verdoso pola combinación de los gases de la so atmósfera. Tien, magar que nun se-y vean a simple vista, un sistema d'anillos; ún d'ellos, amás, ye de color azul, daqué perraro.
 .svg){kind=small} Uranu | |
|---|---|
gigante helado (es)  , planeta exterior (es) y planeta superior (es) | |
 | |
| Símbolu astronómicu | símbolu astronómicu |
| Parte de | Sistema solar esterior |
| Descubridor | William Herschel[1] |
| Data de descubrimientu | 13 marzu 1781[1] |
| Epónimu |
Uranu y Urania (es) [2] |
| Llugar de descubrimientu | Bath |
| Datos d'observación | |
| Ascensión reuta (α) | 257,311 °[3] |
| Declinación (δ) | −15,175 °[3] |
| Distancia a la Tierra |
2 600 000 000 km (perixéu) 3 150 000 000 km (apoxéu) |
| Llocalización | [[Ficheru:Sistema solar esterior|280px]] |
| Magnitú aparente (V) |
5,9 (banda V) 5,32 (banda V) |
| Oxetu astronómicu padre | Sol |
| Apoastru | 3 006 318 143 km |
| Periastru | 2 734 998 229 km |
| Argumento del periastru | 170,9542763 °[4] |
| Carauterístiques físiques | |
| Radiu |
25 362 km (media)[5] 25 559 km (llinia ecuatorial)[5] 24 973 km (polar)[5] |
| Diámetru | 51 118 km (llinia ecuatorial)[6] |
| Superficie | 8 115 600 000 km²[3] |
| Masa | 86 810 Yg |
| Densidá | 1271 g/cm³[3] |
| Gravedá superficial | 8,7 m/s²[3] |
| Temperatura |
49 K (mínimu) 53 K (media) 57 K (máximu) |
| Albedu | 0,488[3] y 0,3[3] |
| Achatamientu | 0,0229 |
| Carauterístiques orbitales | |
| Periodu orbital | 84,0205 a y 30 688,5 d |
| Semiexe mayor (a) | 2 870 658 186 km y 19,18916464 AU[4] |
| Periheliu (q) | 2 734 998 229 km |
| Afeliu (Q) | 3 006 318 143 km |
| Enclín (i) | 0,77263783 °[4], 6,48 ° y 1,02 °[4] |
| Escentricidá orbital (e) | 0,04725744[4] |
 | |
Uranu ye tamién ún de los dos planetas (l'otru ye Venus) que tien un movimientu retrógradu.
Uranu foi'l primer planeta descubiertu na época moderna, pues anque yá fora observáu na Antigüedá, yera vezu confundilu con una estrella. El rexistru más antiguu que conocemos débese a John Flamsteed, quién lu catalogó como la estrella 34 Tauri en 1690.
Sir William Herschel, un músicu alemán de la corte del rei Xurde III d'Inglaterra, descubrió'l planeta en 1781 utilizando un telescopiu construyíu por él mesmu. Nun entamu dio-y el nome Georgium Sidus (la estrella de Xurde) n'honor al rei, qu'acababa de perder les colonies britániques n'América pero qu'ansina, a lo menos, ganaba una estrella. Por embargu, el nome nun s'espardió más alló de Gran Bretaña, y Lalande, un astrónomu francés, propunxo nomalu Herschel n'honor del so descubridor. A la fin, l'astrónomu alemán Johann Elert Bode propunxo'l nome d'Uranu n'honor al dios griegu, pá de Cronos (el so equivalente romanu yá-y daba nome a Saturnu)[7]. Haza 1827, yá Uranu yera'l nome más utilizáu pal planeta inclusive en Gran Bretaña, anque'l HM Nautical Almanac siguió llistándolu comu Georgium Sidus hasta l'añu 1850.
El so símbolu astronómicu ye 
, y amiesta los de Marte y el Sol porque Uranu yera, na mitoloxía griega, un dios y la personificación del cielu, que se creía domináu polos poderes combinaos del Sol y de Marte. Tocante al so símbolu astrolóxicu (
), foi inventáu por Lalande en 1784. Esti, nuna carta a Herschel, describíalu como «un globe surmonté par la première lettre de votre nom» («un globu coronáu pola primer lletra del tu apellíu»).
Nes llingües del Asia oriental (China, Vietnam, Xapón y Corea) el so nome traducíu significa «la estrella reina del cielu» (天王星 en xaponés y chinu).
Uranu ta compuestu por un nucleu formau de roques y sobre too xelos de distintos tipos. Alredor d'él hai una gruesa atmósfera, que representa'l 15% de la masa total del planeta, formada por un amiestu d'hidróxenu y heliu. Esto fai d'Uranu un xigante gaseosu que, como Neptunu, vio deteníu el so crecimientu primero de consiguir acumular les grandes mases de gases que tienen los planetas xigantes del nuestru sistema solar (Xúpiter y Saturnu). Esti dominiu en dambos planetes, perdistintos na so composición de los dos citaos enriba, del xelu sobro los gases fai que dellos espertos agrupen a Uranu y Neptunu nuna clasificación aparte, la de los xigantes de xelu.
El pasu de l'atmósfera al océanu líquidu ye gradual, polo que l'océanu d'Uranu nun s'asemeya nada al terrestre[8]. Les ñubes esteriores tán formaes por un amiestu d'hidróxenu y heliu arriquecíu con metanu, que va licuándose nes zones más interiores de l'atmósfera y forma un océanu d'agua y amoniacu, d'alta conductividá llétrica, qu'envuelve'l nucleu de xelu.
La rotación d'Uranu, como la de Venus, ye retrógrada, y la so exa de rotación ta inclinada cuasi 90º sobro'l planu de la so órbita, polo que la so exa ye cuasi paralela al planu del sistema solar. Esto fai que los cambios estacionales del planeta seyan distintos de los de los demás planetes. Na época de solsticiu, a ún de los polos ta dándo-y el Sol de contino, mentanto que l'otru queda na solombra permanentemente Na primer metá del ciclu orbital uranianu a ún de los polos ta dándo-y el Sol de contino, mentanto que l'otru queda na solombra permanentemente: namái una pequeña faza alredor del ecuador tien ciclos de día y nueche, anque col sol perbaxu nel horizonte, talamente como nes rexones polares de la Tierra. Na segunda metá del ciclu orbital la orientación cambia, y ye'l polu que taba na solombra'l que queda mirando pal sol. Ansina, cada polo tien 42 años consecutivos de "día", y dempués otros 42 de "nueche".
Por esa particular rotación de la exa les rexones polares d'Uranu reciben más cantidá d'enerxía solar que les ecuatoriales. Pese a ello, y por un mecanismu qu'entá nun ta claro, l'ecuador ye más caldiu que los polos. Y tampoco ta claru el motivu de la inclinación de la exa de rotación: anque munchos espertos camienten que, demientres la so formación, el planeta quiciás chocara con un gran protoplaneta, quedando inclináu a resultes del impautu, otros creyen que son les interferencies gravitacionales de los otros planetes xigantes les causantes d'esi fenómenu.
Cuando la sonda Voyager 2 pasó a la vera'l planeta, en 1986, el polo sur d'Uranu apuntaba direutu pal Sol, y les nubes del planeta taben repartíes en bandes y zones poco definíes. Les caberes observaciones del Hubble, por embargu, amuesen la esistencia de mases nuboses más dinámiques una y bones los rayos solares van alcanzando les llatitudes ecuatoriales (el Sol allumó direutamente l'ecuador del planeta nel caberu solsticiu, qu'ocurrió el 7 d'avientu de 2007).
El campu magnéticu d'Uranu tien tamién carauterístiques poco habituales, una y bones la exa magnética nun ta centrada nel planeta, sinón desplazada y inclinada 60º con respectu a la exa de rotación. Sicasí, esto nun tien por qué tener rellación cola inclinación d'esta última, porque Neptunu tamién tien un campu magnéticu desplazáu. El campu magnéticu uranianu, nostante, tien más peculiaridaes[9] . La so intensidá ye un poco menor que'l terrestre, y nun se sabe cuálu ye'l material conductor que lo forma desque Uranu nun tien elementos metálicos nel so interior.
Uranu tien, a lo menos, ventisiete satélites naturales. Toos ellos tienen nomes definitivos, sacaos de personaxes, principalmente femeninos, de les obres de William Shakespeare y Alexander Pope. Los mayores d'ellos son los únicos cinco que se conocíen primero de la era espacial, y que son, de mayor a menor, Titania, Oberón, Umbriel, Ariel y Miranda. Nun tienen, como dengún de los otros satélites del planeta, atmósfera.
Estos satélites foron visitaos pola sonda espacial Voyager 2 en 1986, cuando diba de camín a la llende esterior del sistema solar, y les semeyes que-yos sacó son, entá, les imáxenes de mayor resolución que tenemos d'ellos. Tres fotografialos, la cámara de la sonda entamó a buscar, nel planu ecuatorial del planeta, otros satélites invisibles dende la Tierra. Atopó diez, con diámetros d'ente 40 y 160 km, qu'orbiten ente'l más esterior de los anillos y Miranda. Na década de 1990 la esploración col telescopiu espacial Hubble permitió alcontrar más satélites, que completen los ventisiete que conocemos anguaño.
Uranu tien, como tolos otros planetes xigantes del sistema solar, un sistema d'anillos, que nesti casu ye poco visible y formáu por partícules oscures. Los anillos foron descubiertos de casualidá en 1977 por James L. Elliot, Edward W. Dunham y Douglas J. Mink. Estos vieron, al traviés del Kuiper Airborne Observatory, cómo la lluz d'una estrella cercana a Uranu sumíase al averase al planeta. Del estudiu del fenómenu concluyeron que la única esplicación posible yera que'l sistema d'anillos tenía ocultao la estrella. La so hipótesis confirmose en 1986, cuando pudieron vese direutamente los anillos nes imáxenes unviaes pola Voyager 2[10].
Recientemente, gracies a les observaciones que ficieron astrónomos de la Universidá de Berkeley col sistema d'infrarroxos ópticos adaptativos del telescopiu Keck (Hawai), descubriose qu'Uranu tien un anillu de color azul[11] y otru colloráu. Esto último ye lo habitual en tolos planetes, pero los anillos azules son una rareza planetaria.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
