Remove ads
From Wikipedia, the free encyclopedia
Les platanacees (Platanaceae) son una familia de plantes anxospermes perteneciente al orde de les proteales. Consta d'un únicu xéneru, Platanus (nome común: Plátanu), con 7 especies aceptaes, de les más de 40 descrites, que se distribúin dende Anatolia hasta Laos n'Asia y dende Canadá a Guatemala n'América. Tamién hai gran variedá en zones d'Arxentina.
Platanaceae | ||
---|---|---|
Clasificación científica | ||
Reinu: | Plantae | |
División: | Magnoliophyta | |
Clas: | Eudicotyledoneae (basal) | |
Orde: | Proteales | |
Familia: |
Platanaceae T. Lestib., 1826, nom. cons. | |
Xéneros | ||
| ||
Consultes | ||
Royal Botanic Gardens, Kew | Royal Botanic Gardens, Kew | |
World Flora Online | World Flora online | |
[editar datos en Wikidata] |
La polinización ye anemófila. El floriamientu asocede a principios de la primavera, cuando tán naciendo les fueyes nueves.
Les cabeces que sostienen los frutos esprender de normal al añu siguiente d'haber madurecíu, mientres la seronda. La dispersión de los frutos individuales, colos sos miriguanos, ye anemócora (dacuando en forma secundaria esvalixar por agua).
Ocupen llugares frescos n'árees de clima templáu, siendo frecuentes en márxenes de ríos y regueros; falten dafechu n'árees seques o descomanadamente fríes.
Presenten glucósidos cianóxenos derivaos de la tirosina, flavonoides del tipu de les proantocianidines (p, ej. prodelfinidina) y flavonoles (kaempferol, quercetina, miricetina), amás de triterpenos (incluyendo acedu betulínico). Escarecen d'acedu elágico, saponines y sapogenines.
Delles de les especies tienen un usu primordial como árbol de paséu en zones templaes, destacando'l plátanu de solombra (Platanus x hispanica), bien espublizáu n'Europa y Norteamérica, y bien resistente, debíu probablemente al llamáu puxanza híbrida, anque d'usu desaconseyáu por cuenta de la alerxa que producen los miriguanos. Los sos parentales cultívense tamién con esi envís, pero con peores resultancies, por ser menos resistentes a la contaminación, ente otres causes. La madera usar n'ebanistería, panelaos y otros trabayos d'interior, y ye coles mesmes bien apreciada pa quemar pola so duración.
La familia presenta un rexistru fósil bien ampliu dende'l Cretácicu inferior (fai 98-113 Ma, Platanocarpus), magar les formes d'entós teníen granos de polen bien pequeños (8-10 μm) y un periantu desenvueltu, pero escarecíen de los pelos na base de les núculas. Supónse que teníen polinización entomófila. Nel Cretácicu mediu, les formes fósiles con fueyes platanoides entemecer con formes de fueyes pinnaes (Sapindopsis) o pedatisectas (Debeya, Dewalquea), que s'enllarguen hasta'l Eocenu; les fueyes coles típiques estípules del subxéneru Platanus atópense abondosamente en formaciones del Paleocenu (fai 60 Ma). Considérase que l'únicu xéneru actual, Platanus, ye un relicto cola considerancia de fósil viviente. Mientres la so evolución, debió esistir poliploidía, a xulgar polos tamaños de los estomas.
Les platanacees son un grupu d'Anxospermes que s'inclúin nel cláu Eudicotiledónees. En sistemes previos, fueron rellacionaes coles hamamelidacees y les fagácees, coles que comparten calteres, pero que nun indiquen un parentescu evolutivu cercanu. Basándose en datos moleculares y morfolóxicos, el APW (Angiosperm Phylogeny Website) considera que constitúin una familia del Orde Proteales y son el grupu hermanu de la familia proteácees, de les que seríen les vicariantes templaes del hemisferiu norte (cf. AP-website).
L'únicu xéneru, Platanus L., 1753, tien como especie tipu Platanus orientalis L., 1753. Estremar en dos subxéneros: el subxéneru Castaneophyllum J.-F. Leroy, 1982, con fueyes elíptiques, pinnatinervies y con estípules pequeñes y escariosas, qu'inclúi tan solo Platanus kerrii Gagnep., 1939, una especie aisllada y relíctica que representa la caña basal de la evolución del xéneru y ye'l grupu hermanu de les restantes especies, que s'inclúin nel subxéneru Platanus.
Nome científicu | Nome común | Distribución | Flores | Notes |
---|---|---|---|---|
Platanus acerifolia Willd. -- Sp. Pl., ed. 4 [Willdenow] 4(1): 474. 1805 | "Plátanu acerifolio" | ? | ||
Platanus algeriensis Hort. ex K.Koch -- Dendrologie 2(1): 468. 1872 [dic 1872] | "Plátanu d'Arxelia" | ? | ||
Platanus chiapensis | "Plátanu de Chiapas" | sureste de Méxicu | ? | Subxéneru Platanus |
Platanus gentryi Nixon & J.M. Poole, 2003 | "Plátanu de Gentry" | Méxicu occidental | ? | Subxéneru Platanus |
Platanus × hispanica (P. occidentalis × P. orientalis; ensin. P. × acerifolia, P. × hybrida) | Plátanu híbridu común, Plátanu de sombra | Origen cultiváu | 1-6 | Subxéneru Platanus |
Platanus kerrii Gagnep., 1939. | "Plátanu de Kerr" | Laos, Vietnam, probablemente'l sur de China | 10-12 | Subxéneru Castaneophyllum |
Platanus mexicana Moric., 1837[1] | "Plátanu de Méxicu" | nordés y centru de Méxicu | 2-4 | Subxéneru Platanus |
Platanus oaxacana | "Plátanu d'Oaxaca" | sur de Méxicu | ? | Subxéneru Platanus |
Platanus occidentalis L., 1753[2] | Plátanu occidental o de Virginia | Esti de Norteamérica | 1-2 | Subxéneru Platanus |
Platanus orientalis L., 1753 [3] | Plátanu oriental | Sureste d'Europa, Cercanu Oriente, Irán, Asia central, Paquistán, India | 3-6 | Subxéneru Platanus |
Platanus racemosa Nutt., 1842 (= P. californica Benth., 1844 | "Plátanu racemosa", "omeru" | California y Méxicu | 3-7 | Subxéneru Platanus |
Platanus rzedowskii Nixon & J.M.Poole, 2003 | "Plátanu de Rzedowski" | Méxicu oriental | ? | Subxéneru Platanus |
Platanus wrightii S. Watson, 1875 | "Plátanu de Wright" o "álamu" | Arizona, Nuevu Méxicu, noroeste de Méxicu | 2-4 | Subxéneru Platanus |
El plátanu de solombra o plátanu de paséu foi dende antiguu consideráu un híbridu orixinariu del encruz ente los parentales Platanus occidentalis y Platanus orientalis; a pesar d'eso, nun ta claro'l so orixe, qu'unos alcuentren en Londres y otros n'España, ya inclusive en formes híbrides o non, naturales o de cultivu, de Turquía; la cuestión nun s'investigó con téuniques moleculares modernes. Consecuentemente, inclusive la so nomenclatura ye motivu de discutiniu, polo que los autores anglosaxones nun almiten la prioridá del nome qu'equí s'utiliza (siguiendo a Rocha Afonso, 1990, vease en Referencies). Esta planta desconocer n'estáu montés, magar apaez naturalizada en márxenes de ríos y regueros.
Híbridu (?) Platanus × hispanica Mill. ex Münchh., 1770 (= P. orientalis var. acerifolia Aiton, 1789; P. hybrida Brot., 1804; P. vulgaris Spach, 1841, nom. illeg.; P. × acerifolia.
Otros nomes propuestos pa híbridos y probablemente sinónimos del anterior, que ye la única forma inglesa, y del que representaríen variantes menores, son:
Nun s'atopa unanimidá nes referencies consultaes a la de denominar el frutu como núcula o aqueniu, diferencia que depende, a lo postrero de lo poco o bien maderizu que resulte'l pericarpo d'un frutu secu indehiscente monocarpelar y monospermo, como'l que presenta esta familia.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.