Pioz
conceyu de la provincia de Guadalaxara (España) From Wikipedia, the free encyclopedia
conceyu de la provincia de Guadalaxara (España) From Wikipedia, the free encyclopedia
Pioz ye un conceyu español de la provincia de Guadalaxara, na comunidá autónoma de Castiella-La Mancha. Tien una superficie de 19,44 km² con una población de 3.544 habitantes y una densidá de 184,1 hab/km².
Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
Pioz | |||
---|---|---|---|
| |||
Alministración | |||
País | España | ||
Autonomía | Castiella-La Mancha | ||
Provincia | provincia de Guadalaxara | ||
Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||
Alcalde de Pioz (es) | Vladimiro Pastor Gutierrez | ||
Nome oficial | Pioz (es)[1] | ||
Códigu postal |
19162 | ||
Xeografía | |||
Coordenaes | 40°27′49″N 3°10′32″W | ||
Superficie | 19.44 km² | ||
Altitú | 876 m | ||
Llenda con | Pozo de Guadalajara, Guadalaxara, Loranca de Tajuña, Pezuela de las Torres y Santorcaz | ||
Demografía | |||
Población |
5131 hab. (2023) - 2117 homes (2019) - 1935 muyeres (2019) | ||
Porcentaxe | 0% de provincia de Guadalaxara | ||
Densidá | 263,94 hab/km² | ||
Más información | |||
Estaya horaria | UTC+01:00 | ||
aytopioz.com | |||
El pueblu de Pioz asítiase sobre'l pandorial alcarreñu, integráu dientro de la provincia de Guadalaxara, na contorna de l'Alcarria Baxa, a una altitú media de 856 m sobre'l nivel del mar, ente los valles del Henares y del Tajuña.
El conceyu ta emplazado a unos 25 km de la capital provincial, Guadalaxara, en direición sur, aportándose dende ésta pela carretera CM – 2004, que traviesa los términos municipales de Chiloeches y Pozo de Guadalajara hasta Pioz. Como referencia complementaria de situación, el conceyu asitiar al este del conceyu d'Alcalá de Henares (Madrid), a unos 22 km, con accesu dende ésti pola M-300 hasta l'Altu del Gurugú y, dende'l puntu d'intersección nesta zona, pola M-213, travesando los términos municipales d'Anchuelo (Madrid) y Santorcaz (Madrid), hasta enllazar, por continuidá, cola carretera CM-227 hasta'l Pozo de Guadalajara, onde se toma la CM-2004 hasta Pioz.
Por cualesquier de los dos víes de comunicación referíes enantes apuértase a l'A-2, de Madrid a Barcelona y a la R-2 de peaxe, de Madrid a Guadalaxara, siendo estes les rutes habituales pa comunicar cola capital nacional, Madrid, que s'atopa a unos 55 km del conceyu de Pioz.
Adicionalmente, esiste un accesu complementariu dende Guadalaxara o Madrid, a partir del p.k. 38,3 de l'A-2, onde esiste un enllaz a la esviadura de la carretera M-226, que puede tomase en direición a Los Santos de la Humosa y, dende'l nucleu urbanu d'esti conceyu, al traviés de la M-235, al Pozo de Guadalajara, onde se dispón la yá comentada CM-2004 hasta Pioz.
El so términu municipal llenda coles villes de Pozo de Guadalajara, Guadalajara, Loranca de Tajuña, Corpa, Pezuela de las Torres y Santorcaz.
El CEIP "Castillo de Pioz" y el CEIP "L'Arbolea". Dambos disponen d'asemeyáu númberu d'alumnos. El colexu "Castillo de Pioz" ta nel pueblu y el colexu "L'Arbolea" ta na urbanización de L'Arbolea.
Nos últimos diez años la población de Pioz creció extraordinariamente, especialmente nes nueves urbanizaciones de Trascastillo, Los Molinos, El Monte del Henares, Valcastillo, Les Matillas, Les Suertes, Montealto, L'Arbolea, Los Charquillos, Los Llanos y por cercanía y pola so situación xeográfica son importantes les urbanizaciones de Montejaral, Fuentetajuña y El Olmillo, pertenecientes al cercanu conceyu de Loranca de Tajuña.
Pioz celebra trés tradicionalmente: la de la Candelaria, a entamos de febreru, la fiesta medieval recuperaes en 2011, de fecha variable, ente mayu y xunu (suspendida en 2009) y les fiestes Mayores n'honor a San Donato, el cuartu domingu d'agostu.
Nun s'atoparon datos fidedignos sobre la fundación de Pioz; la versión más probable ye qu'ésta formara parte de los movimientos de repoblación posteriores a reconquistar d'éstos territorios polos reis castellanos, ente los sieglos XI y XII.
Sobre'l momentu históricu y forma en que se produz esta reconquista atopáronse distintes versiones; asina, ente que dalgunes sostienen la cesión por Al-Mamún, rei de la taifa de Toledo, a Alfonsu VI de Castiella nel añu 1072,[2] otros historiadores atribúin el so reconquista, xunto col conxuntu del Valle del Henares, a Alvar Fáñez Minaya, capitán de mesnada d'Alfonsu VI, en 1085,[3] formando parte de la denomada reconquista de los territorios de la Marca Media d'Al-Ándalus, ente'l postreru cuartu del sieglu XI y el final del sieglu XII, que daquella pasaren del Califatu al reinu taifa de Toledo. Al pie de éstes versiones, el mesmu Índiz de Guadalaxara, de 1750, atribúi la conquista a este mesmu capitan, Alvar Fáñez Minaya, pero en 1057: "El dho. Alvar Añez siendo capitan del Rei D.n Fernando'l primeru d'esti nome que por sobre nome llamóse'l Grande, crio aquel Caballero Alvar Añez, y á el so tíu'l Cid Ruy Diaz, y nel añu 1.057, ganó a Guadalaxara, y el sacu del poder de los moros, siendo Sumu Pontifice en Roma Stephano nonu d'esti nome".
Los territorios que, dende'l sieglu IX al XI, van ocupándose al dominiu árabe formen lo que se denomina la Estremadura Castellana, na que s'integraba gran parte de lo que güei ye la provincia de Guadalaxara, dientro de los denominaos Territorios de Transierra. Esti conxuntu carauterizar pol so estructuración sobre la base de los denominaos Comunes de Villa y Tierra, de los qu'hubo hasta 42 na denomada Estremadura Castellana.
Nésta estructura, Pioz yera una de les aldegues integraes nel Común de Villa y Tierra de Guadalaxara, so dominiu direutu del rei, tantu la villa, que siempres lo yera nos Comunes, como la tierra, que nel casu de Guadalaxara yeren de les denominaes Tierres Realengas.
Al Común de Villa y Tierra de Guadalaxara fuéron-y daos fueros (el denomináu Fueru Viejo) por Alfonsu VII, incluyendo nel so entamu un territoriu de más de 1.000 km cuadraos qu'axuntaba 50 aldegues. A ésti Común, en 1219, Fernandu III dio-y el denomináu "Fueru Llargu",[4] llegando a la so máxima rellumanza nel sieglu XIV, onde llega a incluyir sesenta y un aldegues, estremaes en seis sexmas,[3] magar el títulu de Ciudá nun la llogra Guadalaxara hasta'l sieglu XV. Darréu, el territoriu de Guadalaxara amenorgar a ventiséis aldees y alcarrias, yá quedando Pioz fuera d'ésti, según recueye'l Índiz de Guadalaxara de 1579.
Con una referencia concreta tocantes a la so vinculación, Pioz apaez como una de les aldegues que, en 1428, Xuan II de Castiella entrega como dote a la so hermana, la Infanta Catalina, pal so matrimoniu col Infante Enrique d'Aragón. La cesión d'éstes aldegues implica la estraición del so territoriu del Común de Villa y Tierra de Guadalaxara, coincidente na redolada temporal cola asignación del títulu de Ciudá a Guadalaxara.
La enemistá que darréu se xenera ente Xuan II y l'Infante Enrique, debida a les revueltes contra'l monarqua en que participa esti postreru, faen que, en 1430, Xuan II confiscara tolos bienes que teníen, dientro del so reinu, los Infantes d'Aragón, lo que fai que Pioz vuelva a manes del Rei.
Como premiu pol so sofitu y fidelidá, el rei Xuan II parte les posesiones confiscadas ente los nobles que s'aliaren con él, frente a los Infantes de Aragon. Unu de los llotes del repartu, el formáu polos llugares d'Armuña de Tajuña, Pioz, Meco, Retuerta, Yélamos de Suso, Yélamos de Ayuso, Miralcampo, Aranzueque, Fuentelviejo, El Pozu, Yunquera y Balconete, donar a a Íñigo López de Mendoza, nomáu darréu por ésti, el 2 d'agostu de 1445, marqués de Santillana (foi'l primer marqués nomáu en Castiella y el segundu n'España), al empar que-y designa como conde del Real de Manzanares a partir del mayoralgu que yá tenía.
A la so muerte, el 25 de marzu de 1458, el Marqués de Santillana partió nel so testamentu eses villes ente los sos fíos, venciendo Pioz y el Pozo de Guadalajara a Pedro González de Mendoza, entós Obispu de Sigüenza y que, darréu, sería'l conocíu como'l Gran Cardenal Mendoza, el denomináu "tercer rei" en tiempos de los Reis Católicos.
Pedro González de Mendoza, en sigues disputes col arzobispu de Toledo, Alonso Carrillo de Acuña, señor de la tierra de Alcalá y de la vecina fortaleza de Santorcaz, ordenó la construcción del castiellu hacia l'añu 1469. Años dempués el cardenal trocaría el señoríu de Pioz pol de la villa toledana de Maqueda a don Álvar Gómez de Ciudá Real, secretariu del rei Enrique IV de Castiella, quien darréu lo mandó al so fíu, Pedro Gómez de Ciudá Real. Los sos herederos caltuvieron el señoríu sobre Pioz hasta principios del sieglu XIX.
1991 | 1996 | 2001 | 2004 | 2008 | 2010 | 2013 | 2015 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
190 | 380 | 627 | 864 | 2191 | 3103 | 3595 | 3544 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(Fonte: INE) |
Dato referíos a serie completa de 20 años (1985-2005)[5]
Temperatures: Mínima iviernu: -8,3 °C. Media mínimes: -1,4 °C. Media añal: 12,5 °C. Media de máximes: 32,9 °C. Máxima branu: 39,5 °C
Precipitación: Media añal: 499 mm
Evapotranspiración: Thornthwaite: 723 mm; Factor R: 68
Nᵘmediu añal de díes: Agua: 73. Nieve: 6. Nube: 19. Borrina: 12. Xelada: 68
Nᵘmediu d'hores añales de sol: 2.525
Clasificaciones climátiques: Papadakis: Mediterraneu Templáu; Réxime de mugor: me (mediterraneu semiárido); Réxime térmicu: TE (Templáu Templáu); Tipu d'iviernu: av (avena fresco); Tipu de branu: M (Maíz); Periodu templáu en secanu: 2,2 meses; Periodu secu o arido: 4,0 meses; Periodu de xelaes: 6,7 meses
D'alcuerdu a la información arrexuntada nel Institutu Teunolóxicu Geominero d'España[6] l'área qu'ocupa'l términu municipal de Pioz asítiase dientro de la denomada “Fuesa del Tajo”, que se desenvuelve ente'l cantu sur del Sistema Central, l'oeste de la Sierra de Altomira y los cantos norte y este de los Montes de Toledo. Dientro d'esta, la redolada concreta de Pioz inclúyese dientro de la unidá morfolóxica del Pandorial de la Alcarria”. Les sos carauterístiques resumir nos párrafos siguientes.
Estratigrafía
Teutónica
Xeomorfoloxía
Entá presentando llixeres diferencies ente suelos que formen les zones de monte, más inalteraes, o los de formaciones depresives o de deposición de coluvios, nes redolaes de los calces de regueros; dende'l puntu de vista edafolóxicu, y de forma mayoritaria, los suelos integraos nel términu municipal de Pioz constitúin una formación típica cuaternaria del paleosol, denomada "terra rosa" o magre de descalcificación, que vienen de la decarbonatación lenta de les caliares dures nos climes mediterráneos y tán asitiaos sobre los mesmos afloramientos caliares. Estos suelos sufrieron, per una parte, una decarbonatación por llavadura y, por otra, una rubificación o evolución fersialítica de los sales de fierro, por deshidratación más o menos completa. Formáronse nun clima más templáu que l'actual y con estaciones bien oldeaes, asocediendo periodos húmedos a otros bien templaos y secos.
En dómines más actuales, ésti paleosol sufrió una evolución climática de calcificación, con formación d'una tiez caliar por influencia del clima sub-desértico, que motivó contrastes derivaos de l'alternanza de periodos d'agües curties y otros de fuerte evaporación. Sobre esti procesu diose una recarbonatación, producida pola incorporación recién de cachos de caliar, tantu por coluvios como pola aición humana, que sufren una nueva alteración, lliberando carbonatu activu y alzando el pH, llegando a formar rendsinas, denominaes coloraes.
Los suelos fersialíticos d'ésti tipu tienen un altu conteníu en fierro, debiendo'l so color a la deshidratación parcial de los hidratos de fierro amestaos al magre. Cuando'l suelu caltién una ciertu mugor, los magres, revistíes d'óxidos de fierro incompletamente deshidratados, de color pardu colloráu, permanecen dispersables y pueden emigrar, produciéndose llavaos nos magres, pero en periodu secu sobrevien la deshidratación completa del fierro y el conxuntu bastia formando finos agregaos estables, de color francamente coloráu. La evolución d'esti procesu de rubificación ta llindáu, en parte, pola presencia de caliar activa.
L'analís específicu de los tipos medios de suelos nes zones de monte, con menor grau d'alteración humána por non tar cultivaos, denota perfiles formaos polos siguiente horizontes:
Nos perfiles alteriaos pola socesión de cultivos, que ye'l casu de la mayoría de la superficie del términu municipal, la remoción continua producida polos preseos de llabor anició un horizonte superficial A+B, ensin estructura definida, qu'axunta y entemez les carauterístiques de los antes comentaos, predominando baxos conteníos en materia orgánico, presencia de caliar activa y altos niveles de calciu y magnesiu, con presencia de material pedrés caliar en porcentaxes cimeros al 20 a 30% y testures francu – magrices. El pH ye, polo xeneral, superior a 7,5.
La mayor accesibilidá a afondar na remoción de tierres, que se dio cola mecanización del llabores agrícoles, fizo que, práuticamente, suma l'horizonte B, que solo se caltién nos suelos más fondos d'árees depresives amestaes a depósitos d'arrastre. L'horizonte Ca suelse caltener en tola superficie, como se comentó pa los suelos inalteraos.
Polo xeneral, tolos analises de suelos realizaos resultaron en conductividaes baxes y escasa presencia de sodiu, xunto con capacidaes medies d'intercambiu catiónico. Nun se da presencia d'elementos tóxicos y les de los elementos nutrientes N y P2O5 ye bien escasa. Sicasí, si ye alta la presencia de K2O.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.