From Wikipedia, the free encyclopedia
Paulo Reglus Nieves Freire (19 de setiembre de 1921, Recife – 2 de mayu de 1997, São Paulo) foi un educador y espertu en temes d'educación, d'orixe brasilanu. Unu de los más influyentes teóricos de la educación del sieglu XX.
 | Esti artículu necesita wikificase. |
Paulo Freire | |
|---|---|
 | |
| Vida | |
| Nacimientu | Recife, 19 de setiembre de 1921[1] |
| Nacionalidá |
 Brasil [2] |
| Llingua materna | portugués |
| Muerte | São Paulo, 2 de mayu de 1997[3] (75 años) |
| Estudios | |
| Estudios |
Facultad de Derecho de Recife (es)  |
| Llingües falaes |
portugués[4] inglés[5] castellanu[5] |
| Oficiu | profesor, escritor, abogáu, filósofu, pedagogu, poeta |
| Llugares de trabayu | Xinebra |
| Emplegadores |
Universidá de São Paulo Universidá de Xinebra Universidá Estatal de Campinas Universidad de Oldenburgo (es) |
| Trabayos destacaos |
Pedagogía del Oprimido (es) |
| Premios |
ver
|
| Creencies | |
| Relixón | catolicismu |
| Partíu políticu | Partíu de los Trabayadores |
| pedagogyoftheoppressed.com | |
 | |
Fíu d'una familia de clase media probe de Recife, Brasil, nació'l 19 de setiembre de 1921. Freire conoció la probeza y la fame mientres la Gran Depresión de 1929, una esperiencia que formaría les sos esmoliciones polos probes y que lu ayudó a forxar la so perspeutiva educativa.
Freire ingresó na Universidá de Recife en 1943, na Facultá de Derechu, onde estudió filosofía y psicoloxía del llinguaxe coles mesmes. Incorporóse a la burocracia estatal, pero nunca prauticó l'abogacía, sinón que prefirió dar clases de portugués en secundaria. En 1944 casó con Elza Maia Mariña de Oliveira, que yera profesora de primaria. Tuvieron cinco fios y collaboraron pol restu de la so vida.
En 1946 Freire foi nomáu Direutor del Departamentu d'Educación y Cultura del Serviciu Social nel Estáu de Pernambuco, Estáu del que la so ciudá natal ye capital. Trabayando principalmente ente los probes que nun sabíen lleer nin escribir, Freire empezó a adoptar un métodu non ortodoxu de lo que puede ser consideráu una variación de la teoloxía de la lliberación. Nesa dómina, lleer y escribir yeren requisitos pa votar nes eleiciones presidenciales brasilanes.
En 1961 foi nomáu direutor del Departamentu d'Estensión Cultural de la Universidá de Recife, y en 1962 tuvo la primer oportunidá d'aplicar de manera significativa les sos teoríes, cuando se-yos enseñó a lleer y escribir a 300 trabayadores de plantíos de caña d'azucre en tan solo 45 díes. En rempuesta a estes bones resultancies, el gobiernu brasilanu aprobó la creación de miles de círculos culturales en tol país.
En 1964 un golpe d'Estáu militar punxo fin al proyeutu: Freire foi encarceláu como traidor mientres 70 díes. Tres un curtiu exiliu en Bolivia, Freire trabayó en Chile mientres cinco años pal Movimientu Demócrata Cristianu pola Reforma Agraria y l'Organización pa l'Alimentación y l'Agricultura de les Naciones Xuníes.
En 1967 Freire publicó'l so primer llibru, La educación como práutica de la llibertá. El llibru foi bien recibíu y ufiertóse-y el puestu de profesor visitante na Universidá de Harvard en 1969. L'añu anterior escribiera'l so famosu llibro Pedagoxía del primíu, que foi publicáu n'inglés y n'español en 1970. Debíu al conflictu políticu ente les socesives dictadures militares autoritaries y el Freire socialista cristianu, el llibru nun foi publicáu en Brasil hasta 1974, cuando'l xeneral Ernesto Geisel tomó control de Brasil y empecipió el so procesu de lliberación cultural.
En 1997, el día 2 de mayu, a los sos 75 años, finó Paulo Freire; díes antes de la so muerte él mesmu entá aldericaba sobre les nueves perspectives de la educación nel mundu. El so pensamientu pedagóxicu sigue vixente nos nuesos díes. Considérase que les sos aportaciones sobre l'alfabetización crítica emancipadora son un referente obligáu nos nuevos aproximamientos socioculturales sobre la llectura y l'escritura nel mundu contemporaneu. Asina, por casu, les teoríes crítiques y los Nuevos Estudios de Literacidad, recuperen bona parte del llegáu freirianu.
La pedagoxía crítica constitúi un campu de docencia ya investigación que tuvo como impulsor principal a Freire. Nesta llinia de trabayu atopen los estudios de Giroux, McLaren, Apple, Macedo.[7]
La pedagoxía crítica foi considerada na actualidá como'l nuevu camín de la pedagoxía, una na que se convide a les dos partes arreyaes a construyir sociedá dende la conciencia de los problemes sociales que se viven a diariu y qu'afecten de manera direuta ya indireuta a les aules de clase. Unos de los representantes d'esta pedagoxía ye Paulo Freire, quien foi ministru d'educación del so país, Brasil. Freire plantega que la educación en ca país ha convertise nun procesu políticu, ca suxetu fai política dende cualaquier espaciu onde s'atope y l'aula de clase nun puede ser indiferente frente a esti procesu; pa esti críticu de la educación, tien de construyise la conocencia, dende les distintes realidaes qu'afecten a los dos suxetos políticos n'aición, aprendiz y maestru.
El maestru debe de ser l'ente que lleve a los aprendices a pensase la sociedá na cual tán desenvolviendo'l so procesu d'aprendizaxe, deben de construyir dende les conocencies previes qu'estos lleven a l'aula de clase, yá que son ellos un reflexu visible y fiable de les realidaes sociales. Pela so parte l'aprendiz tien de construyir la conocencia como un actu políticu, dende la rellación col maestru y los demás aprendices dientro de l'aula, pa pasar de ser seres sociales pasivos a seres sociales activos, críticos y pensantes de la sociedá na que tán somorguiaos. El pensamientu críticu dientro de l'aula nun puede llevar a los sos entes a ser seres negativos, pela cueta el negativismu debe de tar totalmente alloñáu del pensamientu críticu pa non sesgar la mirada a lo positivo que se ta viviendo y poder siguir construyendo dende la realidá.
Ye precisamente de la pedagoxía crítica propuesta por Freire d'onde s'esprende la Lliteracidá Crítica que tuvo como ún de los sos principales autores al español Daniel Cassany, ente otros. Entendida como too aquello que tea rellacionao cola xestión de la ideoloxía de los discursos, al lleer y escribir, engloba toles conocencies, habilidaes y actitúes y valores derivaos del usu xeneralizáu, históricu, individual y social del códigu escritu. (Cassany, D. “literacidad crítica: leer y escribir la ideología”).[8] Sicasí, atopamos otros autores que al igual que Cassany tuvieron nel maestru Freire al so principal fundamentu pa falar de Lliteracidá crítica. La razón ye que'l maestru cree n'espertar la conciencia de los estudiantes sobre les posibilidaes qu'esisten nel mundu pa que, en llugar de conformase, puedan tomar aiciones col fin de tresformar les sos vides. La Lliteracidá crítica como componente de la pedagoxía crítica, céntrase nel llinguaxe (Nieto y Bode. 2008:57), citáu en Cummins, 2000. Shor define la lliteracidá crítica como “l'usu del llinguaxe que cuestiona la construcción social del individuu” (1999:4)”.[9]
L'alfabetización crítica, tamién conocida como alfabetización lliberadora o conscientizadora, ye'l pensamientu pedagóxicu de Freire, según la so propuesta pa l'alfabetización d'adultos, qu'inspiraría los principales programes d'alfabetización en Brasil a empiezos de los años 60. Freire ellaboró una propuesta d'alfabetización que'l so principiu básicu yera A leitura do mundo precede a leitura da palavra (La llectura del mundu preciede a la llectura de la pallabra).[10] El so oxetivu ye, inda enantes d'empecipiar el procesu d'alfabetización, llevar al escolín a asumise como suxetu d'aprendizaxe, como ser capaz y responsable; asina como tamién blincar penriba de la comprensión máxica de la realidá y desmitificar la cultura lletrada, que l'escolín ta entamando. Mientres esti procesu l'estudiante va desenvolviendo una visión crítica que lu dexará convertise nun axente de cambéu y/o producción cultural, n'oposición al modelu de reproducción cultural qu'impera na escuela.
Nes sos reflexones sobre l'actu de lleer, Freire esplica como na so primer infancia, lo primero qu'aprendió a lleer foi'l so mundu inmediatu, qu'anque pequeñu brindaba una gran riqueza d'esperiencies sensoriales.[11] Soníos, golores, colores y testures representen los "testos”, “pallabres” y “lletres” nesti contestu. Esta primer llectura vese arriquecida tamién pol universu del llinguaxe de los mayores quien nes sos conversaciones, a les que vense espuestos los neños, espresen les sos creencies, gustos, rocees y valores. Pa Freire, los sos padres y la so profesora d'infancia, Eunice Vasconcelos, desendolcaron un papel importante nesti procesu; él resalta la importancia d'esa primer esperiencia cola llectura, onde l'adultu puede tener un rol significativu, promoviéndolo o enzancándolo. Yá na so adolescencia, xunto al so profesor de llingua portuguesa, José Pessoa, Freire constitúi la comprensión crítica, al traviés del exerciciu de la perceición crítica de los testos lleíos, testos que s'ufiertaben a la so busca inquieta. Pocu dempués, a la edá de venti años, Freire empieza'l so llabor como docente nos primeros cursos de secundaria y ye ellí cuando él entama a poner en práutica la so propuesta al dexar a los estudiantes afayar los conteníos académicos de mena dinámica y viva, nel cuerpu mesmu de los testos. La memorización mecánica de la descripción d'un oxetu nun primaba nel quefacer diariu, otra manera, dábase prioridá al aprendizaxe de la so significación fonda; d'esta manera, llográbase la memorización y posterior fixación.[11]
Nos años 80, Freire xunto con Macedo[12] analicen los distintos enfoques d'alfabetización tradicional y planteguen l'enfoque d'alfabetización lliberadora como solución nel marcu de les campañes d'alfabetización nes colonies portugueses n'África. Esti analís amuesa les torgues de los modelos tradicionales al enseñar la llectura y escritura como simples téuniques de decodificación (enfoque académicu y enfoque utilitariu), coles mesmes estos enfoques fallen al ignorar al patrimoniu cultural del escolináu (enfoque cognitivu y enfoque románticu), abocanando les sos voces. Freire y Macedo, resalten la importancia del llinguaxe na alfabetización y les espresiones de dichu llinguaxe fuera de l'aula práutiques vernácules. Para ello, ye necesariu establecer un diálogu col educando, onde s'estrema falar col estudiante frente a fala-y al estudiante.[11]Autores como Giroux pedagoxía crítica y Cassany nuevos estudios de literacidad ente otros, suscriben los planteamientos de Freire. Cassany, por casu, nos sos estudios sobre les nueves formes de lleer y escribir del nuevu sieglu, enfatiza na importancia de lo vernáculo, al faer referencia al usu de les nueves teunoloxíes dixitales tantu na aula como fora d'ella.[13]
Paulo Freire nel so llibru "Pedagoxía del primíu" fai una crítica a la educación que toma a los educandos como recipientes nos cuálos va ser depositáu'l saber. A esti tipu d'educación llamóla bancaría o pedagoxía tradicional de los opresores porque l'educador ye l'únicu posesor de conocencies y ye él quien va tresmitir les conocencies a los escolinos, de tala forma qu'estos conviértense en suxetos pasivos y por tanto en suxetos primíos. En cuenta de comunicase, l'educador fai comunicaos, meres incidencies, reciben pacientemente, memoricen y repiten.
Freire fai referencia a una de les actividaes que comúnmente desenvuelve'l docente, la narración. Diznos que "La narración, onde'l suxetu ye l'educador, empobina a los escolinos a la memorización mecánica del conteníu narráu. Entá más, la narración tresforma en “vasíes”, en recipientes que tienen de ser “enllenaos” pol educador. Cuando más vaya enllenando los recipientes colos sos depósitos, tanto meyor educador va ser. Cuanto más se dexen “enllenar” dócilmente, tanto meyor escolinos van ser.”
Freire consideró que la educación bancaria tien de camudar a una educación con una visión crítica del mundu onde vivimos, puesto que, nun dexa la conciencia de la realidá y la lliberación de los escolinos y namás sirve a la clase dominante o opresora.
Como educador tien milenta reconocencies n'estremaes partes del mundu. Ente elles destácase, na conmemoración númberu 92 de la nacencia del educador en 2013, la inauguración de la primer estatua de Paulo Freire fecha pola Internacional de la Educación na so ciudá natal, Recife, realizada pol so amigu personal Adalberto Da Hora.[14] Nel actu participaron más de 700 educadores de tol mundu aconceyaos en Brasil nel marcu del II Alcuentru Escontra un Movimientu Pedagóxicu Llatinoamericanu, entamáu pola federación de sindicatos de la educación Internacional de la Educación.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
_-_ribbon_bar.png){kind=small}
