From Wikipedia, the free encyclopedia
Mentha piperita, comúnmente llamada menta piperita, piperita, monte yuyo o cidrón de menta, ye un híbridu maneru llográu del encruz de la menta acuática (Mentha aquatica) y la hierbabuena (Mentha spicata), que dacuando se produz bonalmente nes rexones templaes d'Europa. Pola so riqueza en componentes arumosos cultívase artificialmente dende'l sieglu XVII, cuando per primer vegada llograr de manera controlada n'Inglaterra.
_flower.JPG)
| menta piperita | ||
|---|---|---|
 | ||
| Tamañu de porción | ||
| Enerxía 72 kcal 300 kJ | ||
| Carbohidratos | 14.89 g | |
| • Fibra alimentaria | 8.0 | |
| Grases | 0.94 g | |
| Proteínes | 3.75 g | |
| Agua | 78.65 g | |
| Retinol (vit. A) | 212 μg (24%) | |
| Tiamina (vit. B1) | 0.082 mg (6%) | |
| Riboflavina (vit. B2) | 0.266 mg (18%) | |
| Niacina (vit. B3) | 1.706 mg (11%) | |
| Vitamina B6 | 0.129 mg (10%) | |
| Vitamina C | 31.8 mg (53%) | |
| Calciu | 243 mg (24%) | |
| Fierro | 5.08 mg (41%) | |
| Magnesiu | 80 mg (22%) | |
| Fósforu | 73 mg (10%) | |
| Potasiu | 569 mg (12%) | |
| Sodiu | 31 mg (2%) | |
| Cinc | 1.11 mg (11%) | |
| % de la cantidá diaria encamentada p'adultos. | ||
| Fonte: menta piperita na base de datos de nutrientes del USDA. | ||
| [editar datos en Wikidata] | ||
M. piperita ye una planta viviega, con tarmos bien ramificaos, d'ente 30 y 70 cm d'altor de seición cuadrangular, que naz d'un rizoma soterrañu del que brota un estensu sistema radicular. Les fueyes son peciolaes, opuestes, ovalaes, ente 4 y 9 cm de llargu y 2 y 4 cm d'anchu, col ápiz agudu y los márxenes dentaos, col fexe de color verde escuru finamente nerváu de colloráu nun patrón pinnáu. Tanta fueyes como tarmos suelen ser llixeramente vellosos.
De les axiles foliares broten los tarmos florales nos que dende empiezos del branu apaecen inflorescencies terminales en forma d'espiga, coles flores dispuestes en verticilastros sobre la exa floral. Son pequeñes, d'hasta 8 mm, cola corola tetralobulada, de color púrpura o rosáu.
Dada la so esterilidá, reproduzse casi puramente por espardimientu vexetativu a partir de rizomas soterraños, de forma bien invasiva polo que se naturalizó con facilidá, y güei ye posible atopala en zones templaes de dambos hemisferios, n'árees de cultivos abandonaos, plantes refugaes o pol espardimientu bonal de los rizomas.
Prefier suelos húmedos, fértiles y nun tolera l'escesu de sol. Arrobínase rápido por estolones soterraños y tamién por fraes llograes d'estremar los matos nuevos en primavera o por división de rizomas mientres el periodu de descansu vexetativu.
Pal so usu en gastronomía, cosmética o como planta melecinal empléguense les fueyes tienres y les sumidaes floríes, que se recoyer apenes los brotos empiecen a abrir. Dacuando prauticar una segunda recueya a empiezos de la seronda, sobremanera nes esplotaciones comerciales. La planta córtase a flor del suelu, y les fueyes y flores dixebrar del tarmu rápido, pa evitar la dispersión de los principios activos.
Pueden utilizase direutamente o ensugase pal so meyor caltenimientu, lo que se fai en sitiu frescu y ventiláu, dexando que'l fluxu d'aire estrayiga'l mugor. Si utilizar pa la destilación de los principios activos tien d'evitase l'ensugáu completu, que dexa argayadizu y fráxil el material, llindando'l periodu a unu o dos díes. Pa gastronomía nun ye infrecuente la conxelación de les fueyes fresques.
La menta piperita consúmese como bebida en fervinchu. Utilízase como yerba arumoso. Ye l'arume más usáu para carambelos, chicles, xelaos y otres preparaciones de repostería arumaes con menta. Utilízase tamién p'arreglar ensalaes, sopes, carnes de caza y de corderu; na gastronomía inglesa el mueyu de menta, ellaborada coles fueyes fresques, vinagre, azucre y un gelificante, ocupa un llugar prominente. En Eivissa utilizar na confección del flaó, un pastel macizu de quesu d'oveya frescu, güevos, canela y cachos de menta.
Los llicores a base de menta son tamién numberosos.
L'aceite esencial y los flavonoides exercen efeutos antiflatulento, antiemético, tiemblulíticu, antipruriginoso, colerético, colagogo y analxésicu de mucoses. N'aplicación tópica l'aceite esencial bloquia les canales de calciu, relaxando los músculos, polo que sollivia dolores de cabeza si aplicar nes vidayes. Los taninos son fuertes astringentes.
Na medicina tradicional emplegar en fervinchu pa trestornos dixestivos o hepáticos, al ayudar a la dixestión, como antiemético y estimulante, y como antiespasmódico pal casu de dolores musculares o calambres sistémicos. L'aceite cunta con usos variaos: aplícase tópicamente nes narinas pa solliviar la sinusitis, nes vidayes pal dolor de cabeza, nel pechu o n'inhalaciones pa la tos o los resfriaos fuertes, tópicamente pa solliviar el dolor producíu poles caries, en compreses pa les picadures d'inseutu o otres irritaciones dérmiques.
La sensibilidá al mentol nun ye infrecuente, y en casu de carecela'l fervinchu y aceite de menta pueden provocar velea, irritabilidá y broncoespasmos.
L'aceite esencial nun tien d'alministrar se a neños menores de 2 años nin mientres la lactancia o embaranzu.
Mentha × piperita foi descritu por Carlos Linneo y espublizóse en Species Plantarum 2: 576–577. 1753.[1]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
