Idioma xilbertés
From Wikipedia, the free encyclopedia
L'idioma xilbertés (taetae nin Kiribati, en xilbertés) ye un idioma micronesiu de la familia austronesia.
 | Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
 'Taetae nin Kiribati' | |
|---|---|
| Faláu en |  Kiribati Islles Fixi Islles Márxal Nauru Tuvalu Vanuatu |
| Rexón | Micronesia |
| Falantes | 102.000 (aprox.) |
| Familia | Austronesiu Malayu-polinesiu |
| Estatus oficial | |
| Oficial en | Kiribati |
| Reguláu por | Kiribati Language Board |
| Códigos | |
| ISO 639-1 | nengún |
| ISO 639-2 | gil |
| ISO 639-3 | gil |
Aproximao 105.000 persones falen gilbertense, de les que 98.000 viven en Kiribati, un 97.2% de la población. El restu de los falantes son habitantes de Nui (Tuvalu), Rabi (Fixi), Mili (Islles Márxal) y dalgunes otres islles onde esisten colonies d'antiguos habitantes de Kiribati (Isla Salomón, Vanuatu, Nueva Zelanda o Ḥawai).
Al contrariu qu'otros idiomes de la rexón del Pacíficu, l'idioma nun se topa en peligru d'estinción, y casi tolos falantes utilizar a diariu. Namái'l 30% de los falantes d'esti idioma son dafechu billingües col inglés, polo que'l xilbertés nun cuerre'l riesgu de ser absorbíu pola llingua inglesa.
Pescadores, marineros, granxeros y xente arreyada na producción de copra conformen la mayor parte de falantes d'esta llingua.
El xilbertés tien dos dialeutos principales: el del norte y el del sur; La principal diferencia ente dambos ta na pronunciación de delles pallabres. Les islles de Butaritari y Makin tamién tienen el so propiu dialeutu, que difier tantu en vocabulariu como en pronunciación del gilbertense estándar.
Pa la escritura emplega l'alfabetu llatín dende'l sieglu XIX, cuando'l misioneru Hiram Bingham Jr. tradució la Biblia. Enantes el llinguaxe escarecía de forma escrita. Una de les dificultaes coles que s'atopó Bingham al traducir la Biblia fueron referencies a pallabres como por casu monte, un fenómenu xeográficu desconocíu pa los habitantes de Kiribati d'aquella dómina y del que namái oyeren falar en lleendes samoanes.
| A | B | E | I | K | M | N | NG | O | R | T | O | W |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ah | bee | eh | i | ki | mm | nn | ngg | oh | ri | si | ú | wi |
- Hola - Mauri
- Hola [singular]- Ko na mauri
- Hola [plural] - Kam na mauri
- ¿Cómo tas? - Ko uara?
- ¿Cómo táis? - Kam uara?
- Gracies - Ko rabwa
- Gracies [a delles persones] - Kam rabwa
- Adiós - Ti a bo ('veremos')
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
