Remove ads
L'Estáu Llibre Irlandés (n'irlandés: Saorstát Éireann /sˠiːɾˠsˠˈt̪ˠaːt̪ˠ yːɾʲən̪ˠ/; n'inglés: Irish Free State) foi'l nome del país independiente asitiáu na islla d'Irlanda que se dixebró del Reinu Xuníu en 1922, dempués de dellos sieglos de gobiernu británicu. El Estáu yera miembru de la Mancomunidá Británica de Naciones y, nuna situación similar a Canadá, Australia o Nueva Zelanda, reconocía al monarca del Reinu Xuníu como'l xefe d'Estáu y soberanu del pueblu irlandés.
 | Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
| |||||
|---|---|---|---|---|---|
| estáu desapaecíu | |||||
| |||||
| Himnu nacional |
Amhrán na bhFiann | ||||
| Alministración | |||||
| Capital | Dublín | ||||
| Forma de gobiernu | Monarquía parllamentaria | ||||
| Llingües oficiales |
irlandés inglés | ||||
| Miembru de | |||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 53°20′52″N 6°15′35″W | ||||
 | |||||
| Demografía | |||||
| Economía | |||||
| Moneda |
libra irlandesa (es)  y llibra esterlina | ||||
| Bancu central |
Currency Commission (en) | ||||
 | |||||
En 1937, dempués de quince años con esti sistema de gobiernu, el país dixebrar de la Mancomunidá Británica de Naciones y creóse el cargu de presidente d'Irlanda. En 1949, dempués de dellos años d'indefinición sobre la so forma de gobiernu, el país convirtióse formalmente nuna república adoptando'l so nome actual, República d'Irlanda.
Remove ads
El 6 d'avientu de 1922 y mientres dellos díes, Irlanda del Norte dexó de formar parte del Reinu Xuníu y vinu a formar parte del acabante crear Estáu Llibre Irlandés. Esti escepcional episodiu constitucional asocedió debíu al Tratáu Anglo-Irlandés y a la llexislación introducida pa da-y efeutu llegal al tratáu.
El Tratáu tuvo efeutu en Reinu Xuníu al traviés del Acta Constitucional 1922 del Estáu Llibre Irlandés. L'acta establecía un nuevu dominiu de la islla entera d'Irlanda, pero tamién dexaba a Irlanda del Norte nun participar o nun xunise al Estáu Llibre. Sol Artículu 12 del Tratáu, Irlanda del Norte presentó una carta al rei solicitando nun formar parte del Estáu Llibre Irlandés. Una vegada el Tratáu foi ratificáu, el Parllamentu d'Irlanda del Norte tuvo un mes pa exercitar el so "non unión" mientres el cual el gobiernu del Estáu Llibre Irlandés nun llexisló pa Irlanda del Norte, dexando la xurisdicción efectiva del Estáu Llibre en desusu per un mes.
El primer ministru d'Irlanda del Norte, James Craig, falando al Parllamentu n'ochobre de 1922, espresó qu'una vegada pasara'l 6 d'avientu empezaba'l mes pa decidir si xuníense o non al Estáu Llibre Irlandés. Pa Craig yera por demás importante que la decisión tomárase lo antes posible depués del 6 d'avientu. El 7 d'avientu de 1922 (un día dempués del establecimientu del Estáu Llibre), el Parllamentu demostró ensin vacilación la so posición de nun xunise al Estáu Llibre Irlandés, faciendo la siguiente presentación al rei:
BIEN ATENTA SOBERANU, nós, Los sos más obedientes y lleales súbditos, los Senadores y Comunes d'Irlanda del Norte en xunta parllamentaria... rogamos a La so Maxestá que los poderes del Parllamentu y el Gobiernu del Estáu Llibre Irlandés nun sían estendíos a Irlanda del Norte.
El 13 d'avientu de 1922, el primer ministru Craig dirixir al Parllamentu comunicándo-yos que'l rei respondiera a la so comunicación. D'esta forma'l Parllamentu d'Irlanda del Norte decide nun xunise al nuevu Estáu Llibre Irlandés y permanecer xunto al Reinu Xuníu.
Remove ads
Les estructures del nuevu Estáu Llibre Irlandés fueron señalaes nel Tratáu y na Acta de Constitución del Estáu Llibre Irlandés. Esta aprove pa una monarquía constitucional, con un parllamentu de trés niveles, llamáu Oireachtas, formáu pol rei y dos cases: Dáil Éireann y Seanad Éireann (el Senáu irlandés). L'autoridá executiva yera exercida pol rei, y l'exerciciu del poder por un gabinete llamáu Conseyu Executivu, presidíu por un primer ministru llamáu presidente del Conseyu Executivu.
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads